Önde gelen sosyal medya platformlarından Facebook, aşı karşıtı yanlış bilgilerin yayılmaya çalışıldığı bir kampanyaya dahil olan yüzlerce hesabı kapattığını duyurdu.
Facebook, konuya ilişkin son raporunda, Rusya merkezli AdNow adlı bir şirkete ait influencer pazarlama ajansı Fazze'nin, söz konusu ağ ile bağlantılarının olduğunu söyledi.
Kapatılan hesapların Hindistan, Latin Amerika ve ABD'yi hedeflediğini söyleyen şirket, bu hesapların ayrıca "influencer" olarak bilinen etki alanı yüksek, çok takipçili kullanıcılarla da işbirliği yapmaya çalıştığını belirtti.
Geçtiğimiz ay BBC Trending tarafından yayımlanan bir soruşturma, Mayıs 2021'de Fazze tarafından Pfizer aşısıyla ilgili riskler hakkında yanlış iddiaları yaymaları için influencerlara nasıl para teklif edildiğini ortaya koymuştu.
Facebook'a göre bu son durum, kampanya ağının Batı aşılarını karalama girişimlerinin ikinci dalgası.
Facebook'un bildirdiğine göre kapatılan sahte hesaplar, Kasım 2020'de AstraZeneca aşısının insanları şempanzeye dönüştüreceğine dair sahte görseller yaratmaya çalıştı.
Bu hesaplardan yapılan paylaşımlarda, aşının insanları maymunlara dönüştüreceği izlenimi vermek için "Maymunlar Cehennemi" isimli filmlerden alınmış ve üzerine diyaloglar yazılmış görseller kullanıldı.
Söz konusu bu paylaşımlar, Hindistan hükümetinin AstraZeneca aşısı için acil durum onayını tartıştığı sıralarda Hintçe olarak Facebook'ta yapıldı.
Facebook, aşı karşıtı yürütülen kampanyada Bangladeş ve Pakistan'dan üretilmiş sahte hesapların kullanıldığını açıkladı.
Sosyal medya platformu, politikalarını ihlal ettiği gerekçesiyle 65 Facebook ve 243 Instagram hesabını sildiğini söyledi.
Facebook'un istihbarat lideri Ben Nimmo, kampanyayı birkaç siteye içerik olarak yüklenen ve ardından da bu içeriği diğer platformlarda güçlendirilen "bir dezenformasyon çamaşırhanesi" olarak nitelendirdi.
Dezenformasyon operasyonu birçok sosyal medya platformuna da yayıldı.
Reddit ve Medium'da aslı olmayan paylaşımlar yapıldı. Change.org'da AstraZeneca aşısının güvenliğiyle ilgili endişeleri dile getiren dilekçeler yayımlandı.
Facebook'un raporuna göre, bu bağlantılar daha sonra Instagram'da aynı hashtag'leri kullanan ve AstraZeneca aşısının şempanze adenovirüsünden türetilmesine atıfta bulunan bazı influencer'lar tarafından paylaşıldı.
Nimmo, iki influencer'ın da paylaşımları yaptığını aktardı ve "Bu gerçekten bir uyarı. Dikkatli olun ve kendi araştırmanızı yapın" diye konuştu.
Her iki dezenformasyon dalgası da başarısız oldu. Birçok farklı yöntemin kullanılmasına karşın pek fazla ilgi görmedi. Facebook, Instagram gönderilerinin neredeyse hiçbirinin "beğeni" almadığını söyledi.
Sosyal medya analiz firması Graphika'nın Soruşturma Direktörü Jack Stubbs, "Aşı karşıtı kampanyacılar sosyal medya fenomenlerini işe dahil etmeya çalışmanın yanı sıra, Batılı ülkelerin ürettiği Covid aşılarını da karalamak için bir taktik kullanmış gibi görünüyor" dedi.
Öte yandan Facebook'un raporunda, aşı karşıtı kampanyada dilleri karıştırmak gibi özensiz uygulamaların da olduğu gözlemlendi. Mesela Portekizce etiketler kullanılan bir gönderide Hintçe dilindeki görseller kullanıldı.
BBC Trending'in araştırması, Fazze'nin Rus şirketi AdNow'un parçası olduğunu gösterdi.
BBC, AdNow'un Moskova'daki merkezinden bir yorum almak için defalarca girişimde bulundu, ancak herhangi bir yanıt alamadı. AdNow'un İngiltere tarafının bir yöneticisi, BBC'ye Fazze'nin kapatıldığını söyledi.
İngiltere'deki Rusya Büyükelçiliği, bir Alman politikacının Batı aşılarını itibarsızlaştırmanın Kremlin'in çıkarına olduğu yönündeki suçlamalarına cevaben, "Covid-19'u küresel bir tehdit olarak görüyoruz. Bu nedenle de virüsle başa çıkmanın yollarından biri olarak kullanılan Pfizer aşısını baltalamakla ilgilenmiyoruz" ifadelerini kullandı.
BBC, yorum için tekrar Fazze ile iletişime geçmeye çalıştı, ancak Fazze adreslerine gönderilen e-postalar AdNow sisteminden geri döndü.
Facebook ise Fazze'nin artık platformlarından yasaklandığını söyledi.