Türk bankacılık sektöründeki güçlü rekabet nedeniyle faiz marjı düşmeye devam ederken, kar hacmindeki büyüme yavaşladı. 2010 yılının 9 ayında bankacılık sektörünün faiz gelirleri 56.1 milyar TL, faiz giderleri 27.5 milyar TL olurken, net faiz gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8 oranında azalarak 28.6 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Bankacılık sektörünün kar hacmi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artarak 16.3 milyar TL'ye yükseldi. Türkiye Bankaları Birliği'nin (TBB) Türkiye Bankacılık Sistemi Eylül 2010 Raporu yayımlandı. Mevduat, Kalkınma ve Yatırım Bankalarını kapsayan, Eylül 2010 itibariyle bankacılık sistemindeki gelişmelere yer verilen rapora göre Türkiye ekonomisinde, 2010 yılının üçüncü çeyreğinde ekonomik faaliyet toparlanmaya devam etti. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki ayrışmanın güçlenmesi ve yabancı kaynak girişinin devam etmesi, ekonomik canlanmayı destekledi. Buna karşın gelişmiş ülkelerde miktarsal gevşeme politikalarının devam etmesi ve bazı Avrupa ülkelerinde borç sorunlarının gündeme gelmesi, risk algısını artırdı.
Türkiye için, cari işlemler açığı ve dış kaynak girişinin büyümesi, risk algısını artıran bir faktör oldu. Yılın ilk dokuz ayında bankacılık sektörünün faiz gelirleri 56.1 milyar TL, faiz giderleri 27.5 milyar TL oldu. Net faiz gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8 oranında azalarak 28.6 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Kar hacmi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artarak 16.3 milyar TL'ye yükseldi. Yıllık bazda net kar marjı daralmaya devam etti. Öte yandan, şube ve personel sayısındaki artış türev finansal işlemlerin net zarar bakiyesi vermesine rağmen, diğer faaliyet gelirlerindeki artışın etkisiyle faiz dışındaki gelir gider dengesi negatif bakiyesi azaldı. Yıllık bazda özkaynak karlılığı yüzde 15'ten yüzde 13.4'e, yıllık bazda aktif karlılığı ise yüzde 2'den yüzde 1.8'e geriledi. Böylece yıllık bazda karlılık gerilemeye devam etti.
TOPLAM AKTİFLER KREDİ ARTIŞINA PARALEL BÜYÜDÜ
2010 yılının ilk dokuz ayında, toplam aktifler kredi artışı paralelinde büyüdü. Bilanço toplamı, Eylül 2010 itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 oranında artarak 886 milyar TL (614 milyar dolar) oldu. Toplam aktiflerin gayri safi yurtiçi hasılaya oranının Eylül 2010 itibariyle yüzde 84 düzeyinde gerçekleştiği tahmin edildi. Eylül 2009'a göre, toplam aktifler mevduat bankalarında yüzde 16, kalkınma ve yatırım bankalarında ise yüzde 10 oranında arttı. Toplam kredilerin yüzde 1.5'i (6.9 milyar TL) ve toplam mevduatın yüzde 3.5'i (20.1 milyar TL) bankaların dahil oldukları risk grubuna ait. Bankaların dahil oldukları risk grubuna ait net riskleri negatif (13,2 milyar TL) oldu.
KAMU BANKALARININ TOPLAM AKTİFLER İÇİNDEKİ PAYI 1 PUAN ARTTI
OcakEylül döneminde kamu bankalarının toplam krediler içindeki payı 1 puan artarken, yabancı bankaların payı ise 1 puan azaldı. Özel bankaların payı değişmedi. Kredilerin toplam aktiflere oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 4 puan artarak yüzde 52 oldu. Mevduatın krediye dönüşme oranı, Eylül 2009'a göre 5 puan artarak yüzde 81'e yükseldi. Eylül 2010 itibariyle, bu oran kamu bankalarında yüzde 61, özel bankalarda yüzde 84 ve yabancı sermayeli bankalarda yüzde 105 oldu. Bireysel krediler Eylül 2010 itibariyle, yıllık bazda yüzde 27 büyüdü. Bireysel kredilerdeki hızlı büyümede, konut ve ihtiyaç kredilerindeki artış etkili oldu. Konut kredilerinin toplam kredi stoku içindeki payı yüzde 11, ihtiyaç kredilerinin ise yüzde 12 seviyesinde gerçekleşti.
TAKİPTEKİ KREDİLER
Takipteki kredilerin toplam kredilere oranı yüzde 4,3'e geriledi. 2010 yılının ikinci çeyreğinde takipteki krediler ekonomik faaliyetin canlanması paralelinde, nominal olarak da geriledi. Özel karşılıkların takipteki kredileri karşılama oranı yükseldi.
TL MEVDUATIN KAYNAKLAR İÇİNDEKİ PAYI ARTIŞINI SÜRDÜRDÜ
TL mevduat ve özkaynakların, kaynaklar içindeki payı artmaya devam etti. Eylül 2010 itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre mevduat aracılığıyla yaratılan kaynaklar önemini korurken, özkaynaklardaki artış devam etti. Mevduattaki artış, özellikle TL mevduattan kaynaklandı.
BİLANÇO İÇİNDE YABANCI PARA KALEMLERİNİN PAYI GERİLEDİ
Mevduat dışı kaynaklarda yurtdışından sağlanan kredilerin ve repo işlemlerinden sağlanan kaynakların payı yıllık bazda düştü. Kaynak yapısındaki bu gelişmeler nedeniyle, bilanço içinde yabancı para kalemlerin payı geriledi.
ÖZKAYNAKLAR YÜZDE 20 ARTTI
Ödenmiş sermaye ve olağanüstü yedeklerdeki artışa bağlı olarak özkaynaklar arttı. Sektör özkaynakları, bir yıl önceye göre yüzde 20 artarak, Eylül 2010 itibariyle 122 milyar TL (84 milyar dolar) oldu. Sermaye yeterliliği standart rasyosu Eylül 2009'a göre 0.7 puan azaldı, Haziran 2010'a göre ise 0.2 puan artarak yüzde 19.6'ya yükseldi. Serbest özkaynakların toplam aktiflere oranı takipteki alacakların gerilemesi ve özkaynaklardaki artış paralelinde yüzde 9.6'dan yüzde 10.4'e yükseldi.
KUR VE VADE RİSKİLERİNDE ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK OLMADI
Yabancı para net genel pozisyonu 1 milyar 620 milyon dolar açık verdir. Yabancı para aktiflerin TL karşılığının toplam aktifler içindeki payı Eylül 2009'a göre 2 puan azalarak yüzde 26; yabancı para pasiflerin TL karşılığının toplam pasifler içindeki payı ise 1 puan azalarak yüzde 31 düzeyinde gerçekleşti. Toplam aktiflerin yüzde 48'i, kaynakların ise yüzde 79'u 1 yıldan daha kısa vadeli. Toplam aktiflerin ve pasiflerin ortalama vade yapısında Haziran 2010'a göre önemli bir değişiklik olmadı.
ŞUBE VE PERSONEL SAYISI ARTTI
Eylül 2010 itibariyle faaliyet gösteren banka sayısı 45. Haziran 2010 dönemine göre, banka sayısı değişmezken, şube sayısı 189 adet artarak 9 bin 338'e çıktı. Personel sayısı Haziran 2010'a göre bin 5 kişi artarak 177 bin 369'a yükseldi.
BİLANÇO DIŞI İŞLEMLER ARTMAYA DEVAM ETTİ
Haziran 2010'a göre, ilk beş bankanın aktif, mevduat ve krediler içindeki payı değişmedi ve sırasıyla yüzde 63, yüzde 66 ve yüzde 57 düzeyinde gerçekleşti. İlk on bankanın aktif, mevduat ve krediler içindeki payı değişmedi ve sırasıyla payları şöyle oldu: yüzde 87, yüzde 91 ve yüzde 85. Bilanço dışı işlemler özellikle alım satım amaçlı türev işlemler ve cayılabilir taahhütler kalemlerindeki yükselişe bağlı olarak artmaya devam etti. Banka kartı sayısındaki artış yavaşladı. Kredi kart sayısı artış hızı aynı kaldı. Her iki karta ait işlem hacmi ise artmaya devam etti. İnternet bankacılığı aracılığıyla yapılan işlemlerde ise hem müşteri sayısı, hem de işlem hacmi büyüdü.
ANKA