Bu durum bazı durumlarda yavaş olduğu gibi bazı durumlarda da oldukça hızlı bir şekilde gerçekleşir. Biz de bunun nedenlerine ve matlaşmayı engellemek için neler yapabileceğimize bakacağız.
Farın yapıldığı malzeme nedir?
1980’li yıllarda çeşitli ülkelerde otomobil farlarında dikdörtgen ve yuvarlak yapının kullanımı yaya güvenliği ve aerodinamik kaygılarla sonlandırıldı. Bu far tipleri genellikle cam malzemeden üretiliyordu ve bu tarihlerden sonra cam yerine polikarbon plastik kullanılmaya başlandı.
Polikarbon plastik malzemenin avantajları ise şunlardır.
Hafif olması nedeniyle aracın genel ağırlığını azaltması
Aracın aerodinamik yapısına katkı sağlayacak şekilde üretime uygun olması
Kırıldığında cam kadar yayalara zarar vermemesi
Üretiminin daha kolay, hızlı ve ucuz olması
Camdan daha esnek ve dayanıklı olması
Polikarbon plastik malzeme mikroskobik olarak incelendiği zaman sünger benzeri gözenekli yapı hemen dikkat çekmektedir. Aslında mat görünüme de tam olarak bu süngerimsi yapı neden olmaktadır. Bu yapının amacı hem hafiflik hem de sağlamlığı aynı anda sağlayabilmektir.
Far üreticileri bu matlığı giderebilmek için üretimden çıkan farları özel parlatıcı ve dayanıklı bir cila ile kaplarlar. Bu uygulama otomobil boyaları üzerine koruma ve görsel amaçlı uygulanan son kat kaplamaya benzemektedir.
Far neden matlaşır?
Günümüzde farlarda kullanılan polikarbon malzemenin birçok avantajı bulunsa da matlaşma gibi önemli bir dezavantajı da bulunmaktadır. Bu matlaşma sünger görünümlü polikarbon malzeme üzerine kaplanan dayanıklı cilanın zamanla özelliğini yitirmesi ve incelmesinden kaynaklanmaktadır. Ancak her far aynı zamanda matlaşmaz. Bu süreyi belirleyen etkenler ise şunlardır.
Güneşin zararlı UV ışınları
Farın yarattığı ısı
Kullanılan ortamdaki toz, tuz, çamur ve kimyasal miktarı
Sert araba yıkama fırçaları ve makinaları
Farlar kısa yada uzun bir süre sonra kullanıma bağlı olarak yapısı gereği mutlaka matlaşır. Kimi far 60.000km ve 2-3 yılda matlaşmaya başlayacağı gibi kimi far 150.000km ve 7-8 yılın ardından matlaşmaya başlayabilir. Ancak bazı durumlarda farların matlaşması geciktirilebilir. Diğer taraftan araçta kullanılan far malzemesinin kalitesi de önemli rol oynayabilmektedir ve bu nedenle bazen çevre faktörleri farklı araçlarda farklı sonuçlar verebilmektedir. Ancak bu durumu bir kenara koyacak olursak matlaşmanın daha az olduğu araçlar genellikle şöyledir.
Güneşin zararlı UV ışınlarının girmediği kapalı garajda muhafaza edilen araçlar
Güneşin zararlı UV ışınlarına karşı park edilmeyen araçlar
Farların yüksek ısısına daha az maruz kalan gece daha az sürülmüş araçlar
Tuz gibi kimyasal aşındırıcılara daha az maruz kalan araçlar
Kum gibi fiziksel aşındırıcılara daha az maruz kalan araçlar
Otomatik yıkamaya daha az giren araçlar
Yukarıdaki maddeler sonucunda iki farklı kullanım arasında bir karşılaştırma yapalım.
Çabuk far matlaşması yaşaması muhtemel olan araç
Güneşin ve tuzun daha yoğun olduğu deniz kıyısında bulunan, kapalı otoparkta muhafaza edilemeyen ve genelde güneşli yerlere park edilen, hava karardıktan sonra da yoğun olarak kullanılan, otomatik yıkama makinalarına sıklıkla giren bir araç muhtemelen 2-3 yıl sonra ve 60000km civarında far matlaşması yaşayabilir.
Geç far matlaşması yaşaması muhtemel olan araç
Karasal iklimde bulunan, kapalı otoparkta muhafaza edilen, genellikle gündüz kullanılan, sünger ile yıkanan bir araç muhtemelen 6-7 yıl sonra ve 150.000km civarında far matlaşması yaşayabilir.
Matlaşan far eski haline geri getirilebilir mi?
Bazı kullanıcılar kaportaya uyguladıkları aşındırıcı olmayan krem cilanın periyodik olarak farlara uygulanması durumunda matlaşmayı yavaşlattığını belirtirler ancak bunun gerçekten işe yarayıp yaramadığına dair kesin bir sonuç bulunmamaktadır. Ayrıca bazı kullanıcılar diş macununun da işe yaradığını belirtseler de bu uygulamaların kesin çözüm olduğunu düşünmüyoruz.
Matlaşan far eski haline geri getirilebilir mi?
Bazı kullanıcılar kaportaya uyguladıkları aşındırıcı olmayan krem cilanın periyodik olarak farlara uygulanması durumunda matlaşmayı yavaşlattığını belirtirler ancak bunun gerçekten işe yarayıp yaramadığına dair kesin bir sonuç bulunmamaktadır. Ayrıca bazı kullanıcılar diş macununun da işe yaradığını belirtseler de bu uygulamaların kesin çözüm olduğunu düşünmüyoruz.
Diğer taraftan su zımparası gibi çok ince bir zımparayla farın üstünde kalan matlaşmış fabrika cilasını alıp krem cila uygulayanlar da vardır ancak bu uygulamaların ne kadar dayanıklı olduğu tartışmalıdır. Bu işlem bilinçsiz ve yanlış malzemeler ile uygulanırsa fara daha çok zarar verme ihtimali de bulunmaktadır. Ayrıca oto sanayi sitelerinde benzer işlemler far başına 50TL-150TL arasında uygulanmaktadır ancak farlar 1-2 sene sonra eski mat haline geri gelmektedir.
Bir diğer çözüm ise farların şeffaf folyo-cam filmi ile kaplatılması olabilir. Bu sayede fara zarar veren UV ışınları filtre edilebilir hem de makina yıkamanın sert fırçalarının verdiği mekanik zarar engellenebilir. Ayrıca ortamda bulunan toz, tuz, kum ve kimyasalların etkisi de bu şekilde azaltılabilir. Gayet güzel görünen bu uygulamanın garanti koşullarına ve farın ısınmasına nasıl bir etkisi olacağını ise tam olarak söyleyemiyoruz. Ayrıca uygulamanın çok kaliteli bir kaplama ile yapılması söktürme durumunda ise işin uzmanı tarafından yöntemine uygun şekilde sökülmesi gerekebilir.