Fareye yüz nakli yapan doktor ilk yüz nakli Balıkesir'de yapmak istiyor

Fareden fareye yüz nakli yapan ekipte yer alarak dünya tıp literatürüne adını yazdıran ve 48 Türk Mucizesi'nden biri seçilen Balıkesir Üniversitesi (BAÜ) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Betül Gözel Ulusal, Sağlık Bakanlığı'nın yönergesiyle yakın bir gelecekte Türkiye'de insana ilk yüz naklinin yapılacağına inandığını söyledi. Altı ay işsiz kalan ve BAÜ'nün sahip çıktığı Ulusal, "Türkiye'deki ilk yüz naklini Balıkesir'de yapmayı hedefliyorum." dedi.
ABD'de eğitim aldığı sırasında hayvan modellerindeki çalışmaları sonucu başarıya ulaşan Yrd. Doç. Dr. Ulusal, bir derginin yaptığı ankette 48 Türk Mucizesi'nden biri seçildi. BAÜ, Türkiye'ye dönüşünde 6 ay işsiz kalan Ulusal'ı kadrosuna aldı. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra İzmir'deki Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde plastik cerrahi ihtisasına başladığını belirten Betül Gözel Ulusal, mikrocerrahi eğitimini ABD Cleveland Clinic Foundation Plastik Cerrahi Bölümü’nde yaptığını söyledi. Burada yüz nakli projesinin geliştirilmesi ve hayata geçirilmesinde proje yürütücüsü olarak aktif rol üstlendiğini, 2002 yılında ekibiyle birlikte hayvan modellerinde başarıya ulaşan ilk yüz naklini yaptıklarını anlattı. Pittsburgh’daki Ohio Valley Meeting’de sunduğu projenin “En İyi Bilimsel Çalışma” dalında birinci olduğunu, yüz naklinin teknik aşamalarını rapor eden yayınının 2003’te ABD’nin plastik cerrahide en iyi bilimsel yayını seçilerek Barrett Brown edülüne layık görüldüğünü kaydetti. Bu çalışmasının dünyanın önde gelen merkezlerinden Tayvan Chang Gung Memorial Hospital’ın dikkatini çekmesi üzerine bu ülkeye giderek iki yıl boyunca uzman doktorlarla çalışıp fareden fareye damar, sinir ve saç derisi naklettiklerini belirten Yrd. Doç. Dr. Ulusal, ölüden canlı insana yüz naklinin önünü açtıklarını vurguladı. Memleket hasretine dayanamadığı için dönüş kararı verdiğini söyleyen Ulusal, "Tıp dalındaki bilgilerimi ülkem insanının hizmetine sunmak heyecanıyla geldiğimde 6 ay iş bulamadım. Hiçbir şey arzuladığım ve hedefleğim gibi gitmedi ama karşılaştığım olumsuzluklar da beni yolumdan alıkoyamadı.” şeklinde konuştu.
Yrd. Doç. Dr. Betül Gözel Ulusal, yüz nakliyle ilgili fikirlerin yıllardır var olduğunu ve bu yönde filmler çekildiğini belirterek şunları söyledi: ''Yüzü parçalanan ya da tanınmayacak kadar kötü durumda olan, plastik cerrahinin alışılmış teknikleriyle düzelemeyecek kadar ağır hastalar için seçenek olabilir mi diye düşünülürdü. Teknik olarak başarı sağlanamamıştı, çünkü hiçbir yerde denenmemişti. Biz farelerde denedikten sonra büyük hayvan modellerinde ve insanlarda da denenebilir diye düşünüldü. Böylece üç yıl içinde ilk kısmî yüz nakli yapıldı. Bu başarı, ivmeyi ve bu konuya odaklanmayı arttırdı. Önce kadavra üzerinde çalışıldı. Yüzün şeklini, alttaki kemik yapılarının belirlediği ortaya çıktı. Sonra insanda uygulandı ve böylece yüz naklinin önü açıldı.”
Teknik yeterliliğe sahip insanlar bulunsa da organ naklinin bir ekip işi olduğunu vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Ulusal, iç organ dışındaki nakiller için Sağlık Bakanlığı’nın yeni bir yönerge çıkarıldığını, yüz nakli için hazır duruma gelindiğini ve yakın bir gelecekte Türkiye’de de yüz nakli yapılacağına inandığını kaydetti. Yüz naklinin önündeki en büyük engelin, doku reddini engellemek için kullanılan zehirli ilaçlar olduğunu ifade eden Ulusal, gelecekte ilaç kullanmadan doku uyumsuzluğunu ortadan kaldıracak strateji geliştirilebilirse sakatlıkların ortadan kalkacağını, bunun imkansız olmadığını, küçük hayvan modellerinde başarıldığını belirtti.