Bir çok otomobil kullanıcısı otomobilini daha iyi göstermek için farklı jant ve lastikler kullanabilir. Bu durumda jant ve lastik seçimi aracın bazı değerlerini değiştirebilmekte. Jantta ofset değişimi de bu etkiyi yaratacak olan konudur. Peki, farklı offset değerine sahip jant kullanırsak sorun olur mu?
Jantı çevirip yan kısmından baktı yandan bakıldığı zaman tam ortasından geçen bir merkez çizgisi olduğunu düşünün. Gördüğünüz merkez çizgisinin jantın iç göbeğine olan uzaklığına “Ofset” değeridir. Bu uzaklığın merkez eksenden dışa doğru olmasına pozitif ofset denir. Jant göbeği tam eksen üzerinde olduğu zaman sıfır ofset. Eğer ki jant göbeği eksenden içeri ise negatif ofset olarak adlandırılır. Kabaca ofsete verdiğimiz değer ne kadar küçükse jantın göbeği o dere iç kısma yakındır. Tam tersi senaryoda ise, rakam ne kadar büyük olursa jantın göbeği içe o kadar uzaklaşır. Günümüzde satılan jantların tamamına yakını pozitif ofset olarak üretilir.
Jantlar farklı farklı ofset değerlerinden olabilir. Jantta olan ofset değeri jantın iç kısmında yer alır. Bu değer söz konusu jantın tüm ölçülerini belirten bir grup sayı ve harf grubu ile belli olur. ET yada IS ifadeleri ile anlatılan bu değerin yanında, sayısal değerlerde yer alır. Bu değerler jantın içerisinde yer alır ve genelde -50mm ile + 70mm değerleri arasında değişir. Ancak her jantta ET veya IS değerleri olmayabilir. Bunun yerine sadece + veya – işaretlerinin yanında rakamda yer alır. Genelde piyasada satılan otomobil jantlarında ofset değeri +20 ile + 65 arasında bir değer alır.
Yaptığımız en büyük hata ise bu değerler yerine 7, 7.5 8, 8.5 diye rakamları ofset ölçüsü gibi telaffuz etmek. Bunlar aslında jantın inch olarak ölçüsünü ifade eder. Aslında bu rakamın ofset ile yakından veya uzaktan hiçbir bağlantısı yoktur. Bazı durumlarda jant genişledikçe dışarı doğru taşma gerçekleşebilir. Buda ofsetin yaptığı etkiyle aynı etkiyi yaratabilir. Bu neden le bu iki değer karıştırılabilir.
Ornek fotoğrafta aynı araca takılan iki farklı jant görülmekte. Resimde sol taraftaki jant fabrikasyon olarak gelmekte. Sağ taraftaki ise sonradan takılan bir janttır. Sol tarafta yer alan jant 8 inch genişliğinde ölçüye sahip. Küçük bir hesap ile 8inch x 2.54 = 20.32cm ve +47mm ofset değeri ortaya çıkıyor. Orijinal olmayan jant ise 8.5 inch genişliğindedir. Yine aynı hesap ile 8.5inch x 2.54 = 21.59cm ve +39mm ofset değeri ortaya çıkıyor. Orijinal olmayan jant hem daha geniş olması dolayısı ile hem de offset değeri orijinale göre daha düşük ölçüye sahip olmasından dolayı, jantın dışarıya doğru yaklaştığı görülmektedir. Elimizdeki bu değerler ile orijinal olmayan jantın orijinal janta göre ne kadar dışarı çıktığını küçük bir hesap ile anlatalım.
İlk jantın genişliği 8 inch yani 20.32cm olarak belirlemiştik. Orijinal olmayan jantın genişliği 8.5 inch yani 21.59cm olarak hesaplanmıştı. Basit bir çıkarma işlemi ile 21.59cm – 20.32cm = 1.27cm/2: 0.64cm değerleri ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan bu değer ile orijinal olmayan jantın orijinal olana göre 6.4mm daha dışarda olduğu görülür.
Orijinal jantın ofset ölçüsü +47mm’dir. Bu ölçü ile jantın iç göbeği ile jantın merkezi arasındaki mesafenin 47mm olduğu anlaşılıyor. İkinci jant offset miktarı ise +39mm olarak hesaplanır. Bu jantın iç göbek ile arasındaki mesafe 39mm’dir. 47mm – 39mm = 8mm fark ortaya çıkmaktadır. Jant Offset değerinden kaynaklı olarak 8mm daha dışarı çıkmıştır.
Yukarıdaki hesaplamalardan da anlaşılacağı gibi Ofsetin değerini azaltılıp, genişlik arttırıldığında, jant dışarı çıkmaya başlar. Tam tersi noktada jantın offset değeri küçültülüp jant genişliği büyütülürse, jant daha fazla dışarı çıkar ve çamurluk ile teması kaçınılmaz olur. Dışarı çıkan lastik, ön takım elemanlarının çabuk aşınmasına sebep olur. Ayrıca fazla yağışlı havalarda lastiğin çamurluk dışınada su atmasına sebep olur. Aracın yol tutuşu düşer ve aerodinamik açıdan olumsuz etkilenir. Lastikler daha dışarı çıktığı için önden arkaya doğru hava akış olumsuz etkilenir. Daha fazla hava direnci ile karşı karşıya kalan araç fazla yakıt tüketebilir. Eğer ki yukarıdaki hesabın tam tersi ortaya çıkarılırsa bu kez lastik fazlasıyla iç tarafa yanaşır. Burada yapılan yanlış hesaplar ile lastik süspansiyon ve çamurluk tarafına sürtebilir. Bu udum ani yön değişimlerinde büyük zaralar açabilir.