Faydaları saymakla bitmiyor: Aşotu nedir?

Kandaki kötü kolesterolü düşürerek, felç ve kalp krizi riskini azaltan aşotu (kişniş) aynı zamanda, kandaki şeker oranını düzenler, zihinsel yorgunluğa iyi gelir ve zayıflamaya yardımcı olur. İşte tüm faydaları ve kullanım alanlarıyla kişniş hakkında bilinmesi gerekenler…

AŞOTU NEDİR?

Bir bitki düşünün ki hem tazesi hem de tohumları kullanılıyor, yemeklere lezzet katarken sağlığa da pek çok faydası bulunuyor... Bu yönüyle bakıldığında “Aşotu nedir?” sorusunun cevabı kesinlikle “mucizevi bir bitkidir” oluyor.

Kişniş adıyla da bilinen aşotu bitkisi, maydanozgiller familyasına aittir ki zaten görüşünü de maydanoza çok benzemektedir ve tek yıllık bir bitkidir. Anadolu halkı yüzyıllardır bu bitkinin kökünden, gövdesinden, yapraklarından ve meyvelerinden yararlanmaktadır.

Hoş bir limon tadı ve çiçeksi aromaya sahip olan kişniş tohumları, öğütülerek yemeklere lezzet vermek için kullanılır. Yaprakları ise yaz salatasına ve güveçlere eşsiz bir tat katmaktadır. Bitkinin gövdesi ve kökü de sebze yemekleri gibi pişirilip tüketilmektedir.

AŞOTU FAYDALARI

Mutfakta kullanımının yanı sıra aşotu faydaları açısından bakıldığında hemen her derde deva bir bitki olduğu görülmektedir. Sadece sağlıkta oluşan sorunların çözülmesi değil, hastalığa karşı bir önlem olarak sağlıklı yaşama özen gösterenlerin evlerinden eksik etmeyeceği bir baharattır. İşte aşotunun bilinen faydalarından bazıları...

• Kan şekerini düzenleyerek hiperglisemi oluşumunu önler ve aynı zamanda ani kan şekeri düşmesine de engel olur.
• Kolesterolü dengeler ve olası risklerden kişiyi uzak tutar. Bununla birlikte, içeriğinde yer alan birtakım özel asitler sayesinde kötü kolesterolün düşürülmesinde aktif rol oynar.
• Soğuk algınlığı ve grip gibi dönemsel hastalıklara, sahip olduğu antioksidan özellikler sayesinde çok iyi gelir.
• Kötü kolesterolü azaltıp, azaltması sayesinde emboli (pıhtı atma) riskini azaltır. Böylece, kişileri inme ve kalp krizi gibi ağır hastalıklardan korumuş olur.
• Hazımsızlık gibi sindirim sistemi sorunlarına iyi gelir ve sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
• Özellikle yemeklerden sonra oluşan şişkinlik, mide ağrısı ve mide krampı gibi kronik olmayan rahatsızlıklara iyi gelir.
• Kendine has aromasıyla tohumların ağızda çiğnenmesi ağız kokusunun giderilmesine yardımcı olur.
• Zayıflamak isteyenler için etkili bir yardımcıdır.
• Zihinsel yorgunluk, stres ve kaygı gibi durumların önüne geçilmesinde oldukça etkilidir.
• Kadınlar için bir afrodizyak etkisi görür ve cinsel isteği artırır.
• Yemek yeme isteğini artırır, iştah açar.
• Açık yara, sivilce ve akneler için haricen kullanıldığında güçlü bir etkiye sahiptir.
• Cilt ve göz enfeksiyonlarına iyi gelir.

AŞOTU NASIL KULLANILIR?

Dayanıklılığı oldukça uzun olan aşotu baharatını, ağzı kapalı bir cam kavanozda bir yıl süre ile saklayabilirsiniz. “Aşotu nasıl kullanılır?” ise bitki hakkında en sık sorulan sorulardan biridir. Bu sorunun yanıtı ise tamamen sizin damak tadınıza kalmıştır.

Baharat olarak, kişnişin en çok balık eti ve güveçlere yakıştığı da gurmeler tarafından desteklenmektedir. Ülkemizde kullanıldığı yemekler arasında; patlıcan, enginar, mercimek yemekleri, kereviz, Çerkez tavuğu, balık çorbaları ve kuru fasulye ilk sıralarda yer alır.

İçerdiği yağ ile sindirimi kolaylaştıran kişniş tohumu kurabiye, bisküvi ve ekmek yapımında kullanılırken, kaynatılarak çay haline getirilip de tüketilebilir. Krep, waffle ve meyve kompostolarında ise enfes aroması için kullanılır.

Öğütülmemiş haliyle aşotu tohumu, çorbaların yanı sıra sulu sebze yemeklerine enfes bir lezzet katarken, özellikle kış çorbalarında ve yoğurt çorbasında sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla birlikte, aşotu tohumunun en yakıştığı yiyecek olarak domates turşusu gösterilirken, köri ve sosis yapımında da tercih edilir.

KİŞNİŞ ÇAYI NASIL YAPILIR?

Bir bardak kaynamış ve dinlenmiş sıcak suyun içine iki çay kaşığı kişniş ekleyin ve demlenmesini bekleyin. Demini aldıktan sonra içine bal, limon kabuğu gibi tatlandırıcılar ekleyerek içebilirsiniz. İşte bu kadar! Afiyet olsun.

EN SEVİLEN KİŞNİŞLİ YEMEKLER

Kullanıldığı pek çok alanın yanı sıra aşotu yemekleri de Anadolu mutfağında önemli bir yere sahiptir. İşte sizin için derlediğimiz kişnişli tarifler...

Mahluta Pilavı

Malzemeler:

2 bardak mercimek
2 su bardağı aşurelik buğday
4 çorba kaşığı kişniş tohumu
Yeteri kadar tereyağı

Hazırlanışı:

Buğday ve mercimek ayıklandıktan sonra yumuşayıncaya kadar haşlanır. Kişniş tohumları yağsız bir tavada kavrulur ardından havanda dövülür. Tereyağı eritilir. Haşlanmış olan buğday, mercimek ve kişniş karıştırılır üzerine tereyağı dökülerek harmanlanır.

Kişnişli Ayran Çorbası

Malzemeler:

1 su bardağı yoğurt (tercihen süzme)
1 kase aşurelik buğday
1 adet kuru soğan
1 adet yumurta
Yarım kase kıyma
2 kaşık un
Karabiber
Kişniş
Sıvı yağ

Hazırlanışı:

Aşurelik buğdayı bir gece öncesinden suya ıslatarak yumuşamasını sağlayın. Sonrasında ise yaklaşık 20 dakika düdüklü tencerede pişirin. (Bu süre düdüklü tencerenizin performansına bağlıdır. Hızlı pişiren bir tencereniz var ise zamanı ona göre ayarlayın.) Kuru soğanı doğrayarak ayrı bir yerde kavurun. Kıymayı, karabiber ve tuz ile yoğurarak nohut büyüklüğünde köfte haline getirin. Soğanları kavurduğunuz tavaya ekleyerek pişirin. Başka bir kapta ise un, su ve yumurta ile bir terbiye hazırlayın ardından yoğurdu da eleyerek karıştırın. Üzerine buğdayı ekleyin ve kaynatın. Son olarak da tavadaki köfte ve soğanları ekleyin. Pişmeye yakın ise kişnişi ilave edin.