ABD Merkez Bankası'nın (FED) Temmuz sonundaki toplantısına ait tutanaklar bugün kamuoyuna açıklanacak. Tutanaklarda FED’in Corona virüsü pandemisinin yol açtığı ekonomik sorunlara yanıt olarak uygulamaya koyduğu acil programları ne zaman sona erdireceğine ilişkin tartışmaların ve FED yetkililerinin enflasyonun yükselmesiyle ilgili kaygılarının yer alması bekleniyor.
27-28 Temmuz'da yapılan toplantının tutanaklarının, Corona virüsünün Delta varyantının ABD'deki hızlı vaka artışını körüklemesine rağmen FED'in, ABD ekonomisinin toparlanmaya devam edeceği inancını koruduğuna işaret etmesi bekleniyor. Toplantıda FED yetkilileri ayrıca aylık 120 milyar dolarlık Hazine tahvili ve ipoteğe dayalı menkul kıymetler alımını sona erdirmek için planlar sunmaya devam etmişti.
ABD'de Delta varyantının yayılmasına bağlı olarak yaşanan sağlık krizinin son üç haftada yoğunlaşmasına rağmen ekonomik toparlanmanın devam ettiği görülüyor. Temmuz ayında istihdam artmış, enflasyon ise FED'in hedef oranı olan yüzde 2'nin üzerinde seyretmeye devam etmişti. Bu nedenle bazı FED yetkilileri, pandemi dönemine ait acil programların daha fazla fayda sağlayacak süreyi aştığı ve hızla durdurulması gerektiğini savunuyor.
Uzmanlar, FED'in 21-22 Eylül tarihlerinde yapacağı Federal Açık Piyasa Komisyonu (FOMC) toplantısında varlık alım programını "yavaşlatma" planını açıklamasını bekliyor. Tahvil alım programındaki asıl azalmanın ne kadar hızlı gerçekleştirileceği ise belirsiz.
FED Başkanı Jerome Powell’ın, önümüzdeki hafta Wyoming eyaletinin Jackson Hole kasabasında yapılacak yıllık araştırma konferansında bu konuda bilgi verebileceği düşünülüyor.
Ekonomik veri analizi hizmetleri şirketi Oxford Economics'ten Kathy Bostjancic, tahvil alımlarının yakında azaltılması ve hızla sona erdirilmesi gerektiğini düşünenler ile FED'in iş piyasası daha fazla toparlanana kadar sabırlı davranması gerektiğini düşünenler arasında bir bölünme yaşandığını, bu bölünmeye, ekonomik toparlanmanın istikrarsız ve değişken olmasının yol açtığını söylüyor.
Talebin, küresel tedarik zincirlerinin ve iş piyasalarının karşılayamadığı ölçüde yükselmesi ve bu durumun enflasyonu körüklemesi, St. Louis Merkez Bankası Başkanı James Bullard gibi yetkililerin tahvil alımlarının yakında sonlanması gerektiğini düşünmesine neden oluyor. Bullard ve aynı görüşü paylaşan diğer yetkililerin gerekçesi, FED'in tahvil alımlarını durdurarak gerekirse şu anda yaklaşık sıfır seviyesinde seyreden gecelik gösterge faizini yükseltebilecek olması.
Ancak Oxford Economics'ten ekonomist Kathy Bostjancic, "FED'in ılımlı üyelerinin, parasal gevşeme politikasının enflasyonun olası hızı daha net şekilde anlaşılana ve iş piyasasındaki iyileşme daha kapsamlı olana kadar devam etmesi gerektiğine inandığını" kaydediyor.
FED, son toplantısında, pandemi nedeniyle kaybedilen istihdamın geri kazanılmasında ilerleme sağlandığını kabul etmişti. Bugün açıklanacak toplantı tutanakları, FED'in tahvil alımını azaltması için belirlediği eşiğe ulaşılmasında daha ne kadar ilerleme sağlanması gerektiğine, istihdamda bir ya da iki aylık güçlü kazanımların yeterli olup-olmayacağına ilişkin daha fazla ipucu sunabilir.
FED, Aralık ayında yaptığı açıklamada, pandemi nedeniyle kaybedilen istihdamın geri kazanılmasında "somut ve ciddi ilerleme" sağlanana kadar tahvil alımlarını azaltmayacağını bildirmişti. O dönemde ABD ekonomisinde istihdam edilenlerin sayısı, pandemi öncesine kıyasla 10 milyon daha azdı. ABD'li işverenler o dönemden bu yana ekonomiye 4 milyon 300 bin istihadam kazandırdı. Buna Haziran ve Temmuz ayında istihdam edilen yaklaşık 1 milyon 900 bin kişi de dahil. Uzmanlar, istihdam hızının sonbahar aylarında da devam etmesini öngörüyor.
FED'in geçen ayki toplantısına ilişkin tutanaklar, faiz oranlarının ne zaman arttırılacağı tartışmaları hakkında da ipuçları sunabilir.
Faizlerin yakın zaman içinde yükselme olasılığı bulunmuyor. Ancak bazı FED yetkilileri, Temmuz ayındaki toplantıdan bu yana faizlerin yükseltilmesine yol açacak kilit kriterlerden birinin karşılanmak üzere olduğuna, enflasyonun bazı ölçütlere göre FED'in ortalama yüzde 2'lik hedefine yaklaştığına ve bu seviyede kalma olasılığının yüksek olduğuna işaret etti.
Atlanta Merkez Bankası Başkanı Raphael Bostic, geçen hafta yaptığı açıklamada, FED'in, yüksek enflasyon dönemlerini daha zayıf fiyat artışlarıyla dengelemek için nasıl yeni bir çerçeve oluşturmayı hedeflediğini ayrıntılı şekilde tartışmaya başlaması gerektiğini kaydetti. Bazı yetkililer, bu yılki fiyat artışlarının, düşük enflasyon dönemleriyle gereken dengeyi sağlamak için yeterli olduğu görüşünü dile getirmeye başladı.
FED'in tercih ettiği fiyat ölçütü olan kişisel tüketim harcamaları endeksi, gıda ve enerji maliyetleri hariç Haziran ayında yıllık yüzde 3,5 oranında arttı. Bu artış, yaklaşık son 30 yılda kaydedilen en hızlı artış oldu. Temmuz ayına ait veriler gelecek hafta açıklanacak.
FED Başkanı Powell: ”Pandemi öncesi ekonomiye geri dönüş yok”
FED’in eğitimciler ve öğrenciler için düzenlediği sanal toplantıda dün konuşan FED Başkanı Jerome Powell, ABD ekonomisinin Corona pandemisi nedeniyle kalıcı bir değişime uğradığını ve bankanın bu değişikliklere ayak uydurmasının önemli olduğunu söyledi.
Powell, ”Pandemiden önceki ekonomiye geri dönmüyoruz. Ekonomi pandeminin etkilerinden çıkmaya devam ettikçe bu süreci yakından takip etmeli, ekonominin nasıl değiştiğini ve bunun ekonomi politikalarımız üzerinde nasıl etkileri olacağını anlamalıyız” dedi.
Delta varyantının ekonomiyi daha fazla etkileyip-etkilemeyeceğinin netlik kazanmadığını kaydeden Powell, pandeminin ekonomiyi durma noktasına getirdiği 2020 yılı Mart ayından bu yana çok büyük değişiklikler olduğunu hatırlattı.
Uzaktan çalışmanın gelecekte daha da yaygınlaşacağının neredeyse kesin olduğunu söyleyen FED Başkanı, ”Bu durum çalışmanın yapısını ve işlerin nasıl yapıldığını değiştirecek” dedi.
Powell, firmaların yeni teknolojilere yaptığı büyük yatırımların, gelecekte bu teknolojilerin sürekliliğini sağlamakla ilgili iş alanlarının artacağı anlamına geldiğini, yüz yüze iletişime odaklanan sektörlerde iş kayıpları yaşanabileceğini söyledi.
Seyahat, dinlenme ve konaklama gibi kişiler arası etkileşime dayalı sektörlerde bu eğilimin şimdiden etkili olmaya başladığı gözleniyor. Powell, bu düşük maaşlı bu sektörlerde kadınların ve azınlıkların orantısız olarak daha fazla istihdam edildiğine dikkat çekti.
Hizmet sektöründe çalışan milyonlarca insanın işini kaybettiğini, hala iş bulamadığını ve bu kişilerin desteklenmesi gerektiğini kaydeden Powell, bu durumun ekonomik iyileşme planının henüz tamamlanmamış bir parçası olduğunun altını çizdi.