Ferritin, vücudumuzun demir depolarıdır. Ferritin oranı ise özel bir kan testi ile tespit edilir. Ve kanımızdaki ferritin miktarı da demir eksikliğini ortaya çıkarması nedeniyle önemlidir. Ferritin eksikliği nedeniyle vücuttaki demir düşüklüğü ne gibi hastalıklara yol açar haliyle merak ediliyor. Ferritin miktarının düşük çıkmasının bazı nedenleri vardır. Bu nedenlerle birlikte ferritin eksikliğinin de bazı belirtileri vardır. Ferritin nedir, ferritin testi neden yapılır, ferritin eksikliği veya düşüklüğünün nedenleri ve sebep olduğu hastalıklar nelerdir gibi konuları detayları haberimizde...
Ferritin için kısaca vücudun demir deposu denilebilir. Bir protein olan ferritin, vücutta üretilir. Normal durumda vücuda alınan demirin yüzde 70’i hemoglobine giderken geri kalan kısmı ferritinde depolanır. Ferritin, büyük oranda karaciğerde bulunmakla birlikte kemik iliği, dalak ve iskelet kaslarında da bulunmaktadır. Kandaki ferritin miktarı ile hemoglobin miktarı birbirine karıştırılmaktadır. Ama ikisinin sayımı için yapılan testler farklıdır.
Kanda bulunan ferritin eksikliği ya da ferritin düşüklüğü demir eksikliğinin en büyük belirtisidir. Ferritin miktarı ise özel kan testi ile tespit edilir. Vücutaki demir miktarını göstermesi açısında ferritin testi önemlidir. Vücutta demir eksikliği kendini bazı belirtiler ile gösterebilir. Örneğin kendinizi sürekli yorgun hissetmeniz ferritin düşüklüğü nedeniyle olabilir.
Vücudun demir deposu olan ferritin düşüklüğü de haliyle demir eksikliği ile doğru orantılıdır. Dolasıyla ferritin düşüklüğü, vücuttaki demirin yeterli miktarda olmadığını gösterir. Vücudumuzdaki mevcut olan demir, vücudun gereksinmelerini karşılamada yetersiz kaldığında demir depoları tükenir ve ferritin düzeyleri azalır. Yetersiz demir alımı ve emilimi, gebelik sırasında veya kronik kan kaybının neden olduğu hastalıklarda ferritin eksikliği oluşabilir. Herhangi bir demir eksikliği belirtisi gelişmeden önce demir depoları önemli oranda tüketilmiş oluşabilir. Bu durumda bazı hastalıkların ortaya çıkması söz konusudur.
Vücudun demir deposu olan ferritin düşüklüğü nedeniyle bazı rahatsızlıklar ortaya çıkar. Vücudumuzdaki ferritin miktarı normal değerlerin çok altında ise nefes darlığı, halsizlik, baş dönmesi, cildin solması ve çarpıntı gibi belirtiler ortaya koyabilmektedir. Ferritin düşüklüğü olan kişiler daha çabuk yorulur ve az miktardaki fiziksel aktivileri yerine getirmekte zorlanırlar. Ve bu kişiler ani enerji kaybı yaşadıkları için günlük işlerini yaparken bile bitkinlik yaşarlar.
Ferritin düşüklüğü belirtilerinden biri de saç dökülmesi problemidir. Bunun nedeni ise saç foliküllerinin yeterli derecede demir alamamasıdır. Ferritinin düşük olması tiroid bezinin dah az çalışmasına yani hipotirodizme sebep olur.
Ferritin düşüklüğü, ciltte kuruma ve renk solukluğuna neden olur. Bunun sebebi ise ferritinin, epidermisin hemen altında olmasıdır. Demir eksikliği yani ferritin düşüklüğü, tırnak sağlığını etkiler. Ferritin eksikliği ile tırnaklar daha kırılgan hale gelir.
Ferritin düşüklüğü nedeniyle yetersiz olan demir miktarı, vücudun ihtiyacı olan oksijenin taşınmasını etkiler. Yeterli oksijen taşınmaması ise nefes zorluğuna neden olur.
Demir depoları tükendikçe , nefes darlığı, kulaklarda çınlama, uyuşukluk ve huzursuzluk oluşabilir. Anemi giderek ağırlaşırsa, göğüs ağrısı, baş ağrıları, bacak ağrıları, şok, hatta kalp yetmezliği oluşabilir. Çocukların öğrenme yetileri azalabilir. Ayrıca, aneminin genel hastalık belirtilerine ilaveten demir eksikliğine özgü bulgular da mevcuttur.
Yukarıda sayılan maddelerden sizde de var ise bir dahiliye doktoruna başvurup muayene olmanız gerekir. Doktorunuz ihtiyaç halinde sizden ferritin kan testi isteyebilir. Herhangi bir hastalık için erken teşhis, tedavi için çok önemlidir.
Ferritin eksikliğinin başlıca nedeni olan kan kaybıdır. Kan kaybı ise sadece kanamalı yaralanmalar ile değil iç kanama ya da adet kanamaları nedeniyle de olabilir. Örnek olarak ağır kanamalı geçen regl dönemleri sonucunda ferritin seviyesi azalabilir. Bunun haricindeyemek borusu ülseri, mide ve kolon ülserleri, kronik enfeksiyonlar, gastrointestinal kanamalar, inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi kontrol edilemeyen kanamalar dolayısıyla ferritin düşüklüğü yaşanabilir. Başlıca ferritin düşüklüğü nedenleri şunlardır;
Demir eksikliği
Mide ve bağırsak hastalıkları
C vitamini eksikliği
Alkol tüketimi
Uzun süreli sindirim kanalı kanaması (ülserlere bağlı kan kaybı)
Troid hastalıkları
Aspirin, steroidler veya steroidal olmayan anti-inflamatuvar ilaçlar gibi aşırı ilaç kullanımı nedeniyle mide kanaması
Bağırsak iltihabı
Hepatit gibi karaciğer hastalıkları
Özofagus mide veya kolon kanseri gibi ciddi hastalıklar
Aşırı adet kanaması
İç kanama
Çeşitli nedenlerden kan kaybı yaşama
Yetersiz beslenme
Demir emilimi sorunları
Demir eksikliği anemisi
NORMAL FERRİTİN DEĞERLERİ
Yetişkin erkekler : 12 ile 300 ng/ml
Yetişkin kadınlar : 10 ile 150 ng/ml
Yeni doğanlarda : 25 ile 200 ng/ml
1 aylık bebeklerde : 200 ile 600 ng/ml
2-5 aylık bebeklerde : 50 ile 200 ng/ml
6 aylık ile 15 yaş arası çocuklar : 7 ile 142 ng/ml
Ferritin testi sonrasında yukarıda verilen normal değerlerin altında çıkması, vücudun demir eksikliğini gösterir. Bu durumda vücudun ihtiyaç duyduğu demirin yerine konulması gerekiyor. Kan şurupları, demir tabletleri ve c vitamini içeren haplar, ferritin düşüklüğü için en basit tedavi yöntemleridir. Daha ileri seviyelerde kan ve kemik iliği nakli gerekebilir. Bu tedavilerin dışında hastaların aşağıda sıraladığımız maddeleri uygulaması, iyileşme sürecine yardımcı olacaktır.
Ferritin düşüklüğü yani demir eksikliği tespit edilirse hekiminiz tarafından yukarıda saydıklarımız tedaviler uygulanabilir. Bunların dışında sizlerin de dikkat etmeniz gereken beslenme kuralları vardır. Mesela demir açısından zengin olan gıdaları tercih etmeniz. Böylece ihtiyacınız olan demiri doğal yoldan karşılamış olursunuz. Örnek vermek gerekirse et, tavuk, balık, pekmez, süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler ve zenginleştirilmiş tahıl demir oranı yüksek besinlerdir.
Ferritin düşüklüğü sadece demir eksikliği değildir. Bazen demir emilinin az olması da ferritin değerini azaltır. Bunun için C vitamini içeren besinler yemeniz. Çünkü C vitamini, bağırsaklarda demir emilimini artırır. C vitamini açısından zengin olan besinlere portakal, kivi, greyfurt, yaban mersinini örnek olarak verebiliriz.
C vitamini demir emilini artırdığı gibi alkollü ve kafeinli içecekler de bunun tersi etki yaparlar. Mümkün olduğunca bu içeceklerden uzak durmak demir emilinin artması açısından önemlidir.
Ferritin düşüklüğü kadar yüksek çıkması da zararlıdır. Karın ağrısı ve cilt kararması gibi belirtiler ile kendini gösteren ferritin yüksekliği, bazı ilaçlar ve diyet ile normale düşürülebilir.
Ferritin yüksekliği belirtileri olarak çarpıntı, eklemlerde ağrı, halsizlik, göğüste baskı ve cinsellik problemleri sayılabilir.
Ferritin yüksekliğine neden olarak ise romatizma, tip2 diyabet, kan kanseri, lenf kanseri, gereğinden fazla demir alımı, kan hastalıkları, hepatit, siroz, kan nakli sayılabilir.