Halk arasında "reyhan" olarak da bilinen fesleğen, süs bitkisi olarak kullanılabileceği gibi yemeklere lezzet katması için taze veya pişmiş olarak da tüketilebilir. Bu güzel kokulu bitkinin sağlığımız üzerinde de pek çok faydası bulunur. Genellikle ılıman iklim koşullarında yetiştirilen fesleğen, cam ve balkon kenarlarında en sık yetiştirilen ev bitkilerinden birisidir. Peki, evimizi güzelleştiren, yemeklere lezzet katan ve sayısız faydası bulunan fesleğen bitkisinin bakımı nasıl yapılır? “Evde fesleğen bakımı nasıl yapılır, saksıda fesleğen nasıl yetiştirilir, fesleğenin faydaları nelerdir?” gibi birçok sorunun cevabını bu yazımızda sizler için derledik. İşte, fesleğen bakımına dair bilinmesi gereken tüm detaylar…
Ballıbabagiller familyasından biri olan fesleğen, ot formuna sahip küçük bir bitkidir. Fesleğen bitkisi; halk arasında reyhan, peslan ve fesliyen gibi farklı isimlerle de anılır. Genellikle ılıman bölgelerde yetişen bu bitki tek yıllık bitkiler grubundadır. Evde de kolaylıkla yetiştirilebilen fesleğen, yılda yalnızca bir kez yetiştirilebilir.
Fesleğen, ülkemizde genellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiştirilir. Yetişkinlik döneminde ise 20 ile 60 santime kadar büyüme gösterebilir. Yaprakları üst katmanlarda yeşilken, aşağıya doğru indikçe kırmızı rengini alır. Fesleğen, yaz aylarının sonunda pembe, beyaz veya sarı tonlarında çiçek açar.
Fesleğeni köklendirmek için kök çeliklerini makas yardımıyla kesip bir suya koymalısınız. Yaklaşık 7 gün sonra fesleğen köklenmeye başlar. Hem dış hem de iç mekan bitkisi olan fesleğeni evde saksıda kolaylıkla yetiştirebilirsiniz. Ancak evde fesleğen yetiştirirken dikkat edilmesi gereken unsurlar bulunur.
Öncelikle fesleğeni yetiştireceğiniz noktanın güneş aldığından ve soğuktan korunduğundan emin olmalısınız. Fesleğeni saksı veya toprak alaşımı olmayan kaplarda yetiştirmelisiniz. Toprak seçimine de dikkat ederek humusla etkisi güçlendirilmiş toprak kullanmalısınız.
Saksının en alt tabanına çakıl taşı yerleştirdikten sonra toprağı koyup ekim işlemini yapabilirsiniz. Fesleğen tek başına dikilebileceği gibi farklı bitkilerle de bir arada yetiştirilebilir. Burada da dikkat edilmesi gereken nokta; her bir fide arasında minimum 20 santim boşluk bırakılmasıdır.
Yetiştirdiğiniz fesleğenin daha gür olması ve yapraklarının daha güzel kokması için bakımına da özen göstermelisiniz. Bulunduğu ortam, toprak cinsi, yeteri düzeyde ışık alması ve sulama sıklığı gibi etkenler fesleğenin sağlıklı bir şekilde gelişim göstermesi açısından oldukça önemlidir.
Fesleğen bakımında en önemli unsurlardan biri güneş alan bir ortamda bulunmasıdır. Güneşli ve sıcak bir alan fesleğenin daha gür olması ve daha güzel kokması bakımından oldukça önemli. Fesleğen koparmaktan ziyade makasla kesildiğinde daha iyi sonuç veren bir bitki. Fesleğenin daha gür hale gelmesini sağlamak için boyu 10-15 santime ulaştığında makasla kesilmeli. Fesleğenin düzenli bir şekilde büyüyebilmesi için, öncelikle üst yapraklarının budanması gerekir. Sağlıklı bir şekilde yetişmesi ve gelişmesi için haftada bir kere budama işlemi yapılmalı. Fesleğenin bakımını yapmak için en uygun zaman ise sabah saatleri.
Fesleğen suyu çok seven bir bitki değildir. Ancak kuraklığı da dayanamaz. Fesleğeni haftada bir defa bol miktarda sulamak yeterli olacaktır. Çok sıcak havalarda ise sulama miktarı haftada iki veya üçe çıkarılabilir. Fesleğeni sularken dibinden sulama yapmak sağlıklı olması açısından daha doğru olur.
Fesleğenin yaprakları kurumaya başlarsa, bu durum yeteri kadar su vermediğinizi gösterir. Aynı şekilde toprak yüzeyi kuruduğunda da bitkinize su vermeniz gerekir. Eğer fesleğenin yaprakları sararmaya başlarsa bu durum da fazla sulandığının işaretidir.
Oldukça hassas olan fesleğen, dikkatli ve özenli bakım isteyen bir bitki. Gerekli olan koşullar sağlanmadığında ise fesleğen kuruyabilir. Ancak uygulanabilecek birkaç yöntem sayesinde kurumuş olan fesleğeni tekrar canlandırmak da mümkün. İşte, kurumuş fesleğeni tekrar canlandırmak için deneyebileceğiniz yöntemler...
l Öncelikle bitkiyi köklerine zarar vermeden dikkatli bir şekilde çıkarın.
l Kuruyan yaprakları ve köklerini kesin.
l İçinde gübreli toprak bulunan farklı bir saksıya temizlediğiniz bitkiyi ekin ve can suyunu verin.
Fesleğeniniz böceklendiyse bir miktar sigara külünü bitkinin toprağına ekleyin. Bu yöntem bitkinizi böceklerden temizleyip tekrar canlanmasını sağlar.
Kurumuş fesleğenin kök kısmına buz koyun ve üzerine sıcak su dökün. Birkaç kez bu işlemi tekrarlayın. Bu şoklama yöntemi sayesinde bitkiniz tekrar canlanır.
Birçok çeşide sahip olan fesleğen, çiçek açan bitkilerden biridir ve zamanla çiçekleri tohumlanır. Fesleğen çiçeğini kurutup kuruyan çiçekleri dikkatli bir şekilde avucunuzda ovaladığınızda da fesleğen tohumlarını elde edebilirsiniz. Fesleğen tohumları küçük, siyah veya kahverengi. Bu tohumları ekerek fesleğen bitkisini büyütebilirsiniz. Fesleğenin pek çok türü çiçek açtıktan sonra ölür. Bu nedenle de fesleğen en çok bu tohum alma yöntemiyle çoğaltılır.
Fesleğen tohumlarını ekerken mevsimlere dikkat etmelisiniz. Evde saksıda fesleğen yetiştirmek istiyorsanız; tohumları Mart ayında, bahçede yetiştirmek isterseniz de Mayıs ayında ekim işlemini gerçekleştirmelisiniz. Fesleğen tohumlarının bakımını yaparken iki farklı yöntemle tohumların çimlenmesini sağlayabilirsiniz.
l Ekmeden önce tohumları birkaç saat suda bekletmek filizlenme süresini hızlandırır. Daha sonra nemli toprağa ekim işlemini yapabilirsiniz.
l Direk olarak kuru toprağa tohumlar ekildiğinde ise üzeri tekrar toprakla kapatılmalı. Bu yöntemde tohumlar can suyuna ihtiyaç duyar. Bir sprey yardımıyla tohumların sulama işlemini yapabilirsiniz.
Fesleğen, güzel görünümü ve mis gibi kokusuyla evlerimizde en çok tercih ettiğimiz bitkilerden biri. Lezzetli oluşu ve güzel görüntüsünün yanı sıra sağlığımız üzerinde de pek çok olumlu etkiye sahiptir.
l Fesleğen potasyum, demir, kalsiyum gibi minerallerle birlikte yüksek oranda A ve C vitaminleri de içerir. İçinde bulunan bu faydalı maddeler sayesinde bağışıklık sistemimizin güçlenmesine yardımcı olur.
l Sindirim sistemi üzerinde de olumlu etkiye sahip olan fesleğen, hazımsızlık ve mide kramplarını önler.
l İçinde barındırdığı esansiyel yağlar sayesinde mide bulantısı, stres ve strese bağlı uyku problemi gibi sorunlar üzerinde etkilidir.
l Migren ve baş ağrısına iyi gelir.
l Antioksidan özelliği sayesinde cilt sağlığında etkilidir. Gözeneklerin temizlenmesini sağlar.
l Ciltteki sivilce ve siyah nokta oluşumunu engeller.
l Ağız içinde oluşan yara ve aftların iyileşmesine yardımcı olur.
l İçinde bulunan vitaminler sayesinde vücuda enerji verir, yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına yardımcı olur.
l Vücutta oluşan iltihapların iyileşmesini sağlar.
l Ödeme bağlı şişkinliklerin oluşmasını engeller.