Fiil çekimi ile ilgili yazılışlar - Fiil çekimleri nasıl yazılır?

Fiil çekimi ile ilgili yazılışlar Türkçede önemli konulardan biridir. Hemen her fiil çekimli bir şekilde kullanılır. Bu yüzden Türkçede fiil çekimlerini nasıl yazıldığı, öğrenilmesi gereken konular arasında yer alır. Bütün fiiller çekim eki alarak kullanılırken, ikinci tekil şahıs emir çekimi olarak kullanılır.

Fiile eklenerek bazı özellikleri ortaya çıkaran "ek olan fiil çekim ekleri", kendi içlerinde 5'e ayrılır. Zaman ekleri olarak da bilinen fiil çekim ekleri;

  • Dilek ve haber kipleri,
  • Şahıs ekleri,
  • Soru ekleri,
  • Ek fiil ve
  • Olumsuzluk eki olarak sıralanır.

Cümlenin içinde yer alan çekimli fiil, kip ve şahıs eki alır. Bu fiiller yargı bildirmek istiyorsa dilek ve zaman kiplerinden birini alır. Bu çekimli fiiler 'acak, -ecek, -ayım, -eyim, -alım, elim -an, -en' şeklinde sıralanabilir.

Reklam
Reklam

Fiil çekimi ile ilgili yazılışlara örnek verecek olursak:

  • Başlayayım
  • Başlayacağım
  • Geleyim
  • Gelmeyelim

Fiil çekimleri nasıl yazılır?

Türkçede bulunan ikinci tekil şahıs emir çekimleri dışındaki bütün fiiller çekim eki alır ve o şekilde kullanılır. Şahıs ekleri fiili şahsa bağlayıp fiildeki işi, oluşu, hareketi ve durumu bildiren eklerdir. Şahıs ekleri tekil ve çoğul şekilde olabilir.

İki çeşit şahıs eki vardır. Fiilin kök veya gövdesinin ünlü ya da ünsüz harfle bitişine göre ayrım yapılır.

Şimdiki zaman, gelecek zaman, geniş zaman ve miş'li geçmiş zamanlardaki gereklilik ve dilek kiplerinde kullanılan kişi ekleri vardır. Bunlar:

  • -İm
  • -sin
  • -İz
  • -siniz
  • -ler

-di'li olarak belirtilen geçmiş zaman ve dilek ile şart kipinde kullanılan kişi ekleri:

  • -m
  • -n
  • -k
  • -nİz
  • -ler

Türkçede kullanılan fiil çekim eklerinden olan soru ekleri, isimlerden veya fiilerden sonra kullanılır ve kelimeden ayrı olarak yazılır. Bunlar;

  • –mı,
  • -mi,
  • -mu,
  • -mü gibi eklerdir.
Reklam
Reklam

Olumsuzluk ekleri olan –ma, -me; fiillerin kök veya gövdelerine eklenerek fiili olumsuz hale getirir. Bir işin yapılmadığı anlamını taşır. Bütün fiillere eklenebilir.

Zaman fiil ekleri nelerdir?

Zaman fiil ekleri, belirttiği zamana göre aşağıdaki gibidir:

Bilinen geçmiş zaman ekleri: -dı/-di/-du/-dü" "-tı/-ti/-tu/-tü" fiilin kök veya gövdesine gelir ve bitişik yazılır.

Öğrenilen geçmiş zaman eki: "-mış/-miş/-muş/-müş" ise bizzat görülmüş fakat şahit olunmamış durumlar için kullanılan eklerdir.

Şimdiki zaman eki: -yor ise eylemin devam ettiğini anlatır.

Gelecek zaman eki: "-acak/ecek" fiilin kök veya gövdesine eklenir ve fiilin sonraki zamanlarda yapılacağını bildirir.