İsrail ile BAE ve Bahreyn arasında varılan normalleşme anlaşmaları anlaşmalar için resmi imza töreni, Beyaz Saray'da düzenlendi.
Törene Trump'ın yanı sıra, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan ve Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif bin Raşid ez-Zeyani katıldı.
İsrail ve BAE ile İsrail ve Bahreyn arasında birer normalleşme anlaşması imzalanırken, 3 ülke "Abraham Accords (İbrahim Anlaşması)" adı verilen metne de ortak imza attı.
Öte yandan anlaşma, Filistin açısından büyük bir hayal kırıklığı anlamına geliyor. Filistin'e göre Bahreyn ve BAE, Kudüs'ün bölünmeden İsrail'in başkenti olarak kabul edildiği Yüzyılın Anlaşması'nı kabul etti. Bununla birlikte, İsrail anlaşma karşılığında Batı Şeria'yı ilhak planını askıya almayı kabul etti.
Anlaşmaya ilişkin açıklama yapan Trump, "Doğru zaman geldiğinde Filistin'de bu Barış çemberinin bir üyesi olacak. Seçimden sonra İran ile anlaşacağız. Joe Biden başkan olursa ABD nin sahibi Çin Rusya ve İran olur. Yaklaşık 5 ülkeyle yola koyulduk. 5-6 ülkenin daha çok süratle katılmasını sağlayacağız, halihazırda onlarla görüşüyoruz" dedi.
Trump, imza töreninde yaptığı konuşmada, törene katılan liderlere teşekkür ederek, "Bugün, tarihin akışını değiştirmek için buradayız. Yıllar süren bölünme ve çatışmadan sonra, yeni Orta Doğu'nun şafağındayız." diye konuştu.
Varılan anlaşmalar ile "tüm inanç ve arka plandan kişilerin barış ve refah içinde yaşayacağı bir gelecek" için önemli bir adım attıklarını kaydeden Trump, İsrail ile Bahreyn ve BAE arasındaki anlaşmalara sadece 1 ay içinde varıldığını belirtti.
Trump, başka ülkelerin de İsrail ile barış anlaşmaları imzalayacağını belirterek, "İsrail, BAE ve Bahreyn karşılıklı büyükelçiler atayacaklar, turizmden, ticarete, sağlıktan güvenliğe kadar geniş yelpazedeki sektörler de güçlü iş birlikleri ve ortaklıklar kurmaya başlayacaklar." bilgisini paylaştı.
Söz konusu 3 ülkenin "dost" olduğunu belirten Trump, "İbrahim Anlaşması, tüm dünyadaki Müslümanlara İsrail'deki kutsal mekanları ziyaret etme ve Mescid-i Aksa'da barış içinde ibadet etmenin de kapılarını açtı." diye konuştu.
Trump, varılan anlaşmaların, bölgede daha kapsamlı bir barış için temel oluşturacağının altını çizerek, "Yahudi ve Arapların düşman olduğu ve Mescid-i Aksa'nın saldırı altında olduğu yalanları nesilden nesile aktarıldığı yalanı bölgede ve tüm dünyada terör ve şiddetin yayılmasına yol açtı. Varılan bu anlaşmalar, bölgedeki halkların geçmişin başarısız yaklaşımlarından kurtulmalarını sağladı." dedi.
Başkanlık görevine geldikten sonra ilk yurt dışı ziyareti kapsamında, 54 Arap ve Müslüman ülkenin liderleri ile Suudi Arabistan'da bir araya geldiğini anımsatan Trump, oradaki konuşmasında söz konusu ülkelere birlik olma çağrısı yaptığını söyledi.
Trump, bugünün dünyasında Orta Doğu ülkelerinin iş birliğini, çatışmaya tercih ettiğini vurgulayarak, "Bu ülkeler, Araplar, İsrailliler, Müslümanlar, Yahudiler ve Hristiyanların uyum ve barış içinde birlikte yaşayabileceği, ibadet edebileceği, yan yana hayal kurabileceği bir geleceği seçiyorlar." ifadelerini kullandı.
Trump'ın ardından kürsüye gelen İsrail Başbakanı Netanyahu, üç ülke arasındaki normalleşme anlaşmasını "tarihi bir dönüm noktası" sözleriyle tanımladı.
Netanyahu, "Yahudi halkı binlerce yıl barış için dua etti, Yahudi devleti de onlarca yıldır barış için dua ediyordu." diye konuştu.
BAE Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed ve Bahreyn Kralı Hamad bin İsa el Halife'ye teşekkür eden Netanyahu, İran'a baskı uyguladığı, İsrail'e koşulsuz destek verdiği ve bugün imzalanan anlaşmaya önayak olduğu için ABD Başkanı Trump'a şükranlarını sundu.
"Orta Doğu'daki İsrail dostlarına Esselamu Aleyküm" diyerek sözlerine devam eden İsrail lideri, "Başkanı (Trump) duydunuz, daha çok ülke barış için sıraya giriyor. Bu birkaç yıl önce hayal edilemezdi. Ancak kararlılık ve barışın nasıl yapılabileceğine yönelik yeni bir bakış açısı ile bu başarıldı. Teşekkürler Sayın Başkan." ifadelerini kullandı.
Bu anlaşmanın diğer Arap ülkelerine de yayılacağını ve nihayetinde Arap-İsrail çatışmasını kalıcı olarak bitireceğini iddia eden Netanyahu, "Güç güvenlik ve müttefikler getirir. Ve Sayın Başkan sizin de her zaman dediğiniz gibi nihayetinde güç barış getirir." dedi.
BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan ise yaptığı konuşmada, başta Trump ile damadı Jared Kushner ve ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo olmak üzere anlaşmanın sağlanmasına rol alanlara teşekkür etti.
Bugün imzalanan anlaşmanın "tarihi bir başarı" olduğunu iddia eden Al Nahyan, anlaşmanın Orta Doğu'ya barış getireceğini savundu.
Barıştan başka her yolun yıkım ve fakirlik olacağını belirten Al Nahyan, "Bu anlaşma Filistin halkının yanında durmaya devam etmemizi sağlayacak, istikrarlı ve huzurlu bir bölgede bağımsız bir devlet kurma umutlarını gerçekleştirmelerini sağlayacaktır." dedi.
Al Nahyan, bu anlaşmanın daha önce Arap ülkelerinin İsrail ile imzaladığı anlaşmalarla uyumlu olduğunu iddia ederken, Orta Doğu'nun tamamına yayılmasını ve bölgeye barış getirmesini beklediklerini söyledi.
Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif bin Raşid ez-Zayani ise İsrail ile normalleşmenin yolunu açtığı için Trump ile BAE Veliaht Prensi Bin Zayed'e teşekkür etti.
Bugün Washington'da imzalanan anlaşmanın Orta Doğu için bir umut olduğunu ifade eden ez-Zayani, "İsrail-Filistin çatışmasına adil, kapsamlı ve iki devletli bir çözüm kalıcı bir barışın temeli olabilir. Bugün böyle bir yolun mümkün olabileceğini ve gerçekçi olduğunu gösterdik." diye konuştu.
Öte yandan Trump, törenden önce Netanyahu ile Oval Ofis'te bir araya geldi. Trump ve eşi Melania Trump, sembolik olarak Netanyahu'ya "Beyaz Saray'ın anahtarı"nı hediye etti.
Ayrıca Trump, imza töreninden önce, Oval Ofis'te Bahreyn ve BAE dışişleri bakanları ile de bir araya geldi.
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Ağustos'ta İsrail ile BAE'nin, 11 Eylül'de ise İsrail ile Bahreyn'in "ilişkilerini tamamen normalleştirmek" için anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.
1979’da Mısır’ın, 1994’te de Ürdün’ün ardından İsrail ile normalleşme anlaşmasına varan üçüncü Arap ülkesi BAE, dördüncü Arap ülkesi ise Bahreyn oldu.
(AA / İHA)