GİRESUN (İHA) - Fındık hasat döneminin devam ettiği şu günlerde, Fındık Tanıtım Grubu aflatoksin konusunda üreticileri uyardı.
Konuyla ilgili bir açıklama yapan Fındık Tanıtım Grubu, ihraç edilen fındıkların aflatoksin nedeni ile iade edilmesinin Türk fındığının itibarını zedeleyeceğini belirtti. Çürümeyi, küflenmeye neden olan aflatoksini engellemek için yapılan her uygulamanın verimi ve randımanı artıracağını belirten yetkililer "Aflatoksin, bahçe temizliği, fındık hasadı ve zamanlamasının doğru yapılmaması, toplama ve kurutma sırasında fındığın nemli, sıcak ve kapalı (havadar olmayan) ortamlarda bekletilmesi, naylon çuval ve naylon örtü kullanılması, fındıkların uygun koşullarda uygulanmaması nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Aflatoksin, bazı küflerin ürettiği zehirli maddelerdir. En etkili kanser (karaciğer, bağırsak ve böbrek) maddesidir. Kısırlığa yol açabilir. Bağışıklık sistemini zayıflatır ve nedeni bilinmeyen hastalıklara neden olabilir. Kilo kaybı, sinirsel anormallik, sarılık, çırpınma gibi hastalıklara ve ani ölümlere neden olabilir" dediler.
AFLATOKSİNİ ÖNLEMENİN YOLLARI Yapılan yazılı açıklamada hasat döneminden, soldurmaya, patoz işleminden, kurutma dönemi ve depolamaya kadar geçen 6 evre şu şekilde özetlendi :
HASAT DÖNEMİ: Fındık ocaklarında güneş girecek ve hava akımı olacak şekilde dikim yapılmalı. Gübreleme, ilaçlama ve budama doğru olarak ve zamanında gerçekleştirilmeli. Doğru depolama zamanı; çotanakların yarıdan fazlası dallar sallanınca dökülüyorsa, toplama yapılmalı. Erken Toplama halinde fındıkta buruşuk fazla olur, dolayısıyla randıman düşer. Bahçede birden fazla çeşit varsa çeşitler olgunlaştıkça ve ayrı ayrı toplanmalıdır. Uygun arazilerde fındıklar bez veya file tentelere serilerek toplanmalıdır. Bu mümkün olmadığı takdirde silkeleme neticesinde yere dökülen fındıklar kesinlikle anında toplanmalı, ertesi güne bırakılmamalı, toprakla uzun süre temas ettirilmemelidir. İlk silkelemede dalından düşmeyen fındıkların olgunlaşması beklenmeli ve bir müddet sonra ikinci bir silkeleme yapılmalıdır. Fındıklar çuvallara sıkışık doldurulmamalıdır.
SOLDURMA: Toplanan fındıklar aynı gün harmana getirilmeli ve ince bir tabaka halinde boşaltılarak yayılmalı, büyük yığınlar halinde bekletilmemeli. Fındıkların zuruflarından (kavsak) ayrılması patoz ile yapılacak ise fındıklar kesinlikle soldurulmalıdır. Soldurma işlemi sırasında fındıkları ince tabaka halinde (5-10 cm kalınlığında) serilmeli ve sık sık havalandırılmalı. Soldurma sırasında havalanması için karıştırılırken fındıkların çatlaması ve kırılmasına neden olunmamalıdır. Çatlayan fındıklar çabuk çürür, acılaşır ve küfler tarafından kolaylıkla bozulabilir. Fındıklar soldurulurken yağıştan çardak yapılarak korunmalı, ıslanması engellenmelidir.
PATOZ: Patoz sırasında çizik, çatlak ve kırıkların oluşmaması için gereken özen gösterilmeli. Kabuklu fındıkların iriliğine göre patoz eleklerin değiştirilmiş olmasına dikkat edilmelidir. Patoz veya harman esnasında kabuğundan ayrılan iç fındıklar (harman içi) küflerin oluşmasına ve bulaşmasına neden olmakta, dolayısıyla sağlam fındıkları da bozmaktadır.
KURUTMA: Zuruflarından ayrılan fındıklar hala yüksek nemdedir, en az iki gün içinde yüzde 5 neme kadar kurutulmaları gerekmektedir. Patozdan yeni çıkan fındıklar basit kurutma makineleri ile 20-25 saatte kurutulabilir. Ancak, kurutma sıcaklığı 40 santigrat dereceyi aşmamalıdır. Kurutucu yoksa, sert ve hafif eğimli bir zemin üzerinde, güneşte kurutma yapmalıdır. Fındıkların toprakla teması önlenmeli, jüt veya bez tente üzerine serilmelidir. Fındıklar ince bir tabaka (5 cm) halinde bez veya branda zemine serilmeli, naylon zemin üzerine kurutma yapılmamalıdır. Fındıkların yağmurdan ıslanmaması için çardak yapılarak, fındıkla naylon arasında 20-30 cm boşluk bırakılmalıdır. Naylon örtü doğrudan fındığın üzerine örtülmemeli, kurutma sırasında fındıklar sık sık tırmıkla karıştırılmalı. Fındıkların kırılmasına ve çatlamasına neden olacak hareketlerden kaçınılmalı, üzerine oturulmamalı ve yürünmemelidir. Kuruyan fındıkların harmandan kaldırılması için günün serin saatleri seçilmeli, fındıklar soğuduktan sonra çuvallanmalıdır. Kurutulan fındıklardan dal, yaprak parçaları, taş ve diğer yabancı maddeler ayrılmalıdır.
DEPOLAMA: Depolanacak fındıklar için jüt veya file çuvallar kullanılmalıdır. Fındıklar temiz, rutubetsiz ve serin depolarda muhafaza edilmelidir. Depolama sırasında, depo neminin yüzde 70'in altında olması gerekmektedir. Depolarda böcek ve fare girişi engellenmeli, havalandırma yapılmalıdır.