Firuze taşı diğer ismi ile turkuaz taşıdır. Bu isim Fransızca kökenli olup Türk isminin söylenişinden çıktığı düşünülür. Akdeniz sahillerinin renginden türetilmiş olabileceği gibi firuze taşının isminden de geldiği varsayılır. Türklerin tarih boyunca bu taş ile yakın bağlantıları olduğu, ilk kaynakları öğrendiğimiz Çin arşivlerinde mevcuttur. Firuze taşının bazı özellikleri onu benzerlerinden ayırmanızda kilit noktadır. İşte tarihin her dönemi boyunca insanların firuze taşı kolye, bilezik takı ve eşyaları tercih etme sebepleri!
Tarih boyunca gerek Türkler gerek pek çok millet tarafından mimari, savaş aletleri ve benzeri eşyalarda tercih edilen turkuaz taşı günümüzde kolye, küpe, bilezik gibi takılarda bulunmakla beraber dekoratif süs eşyalarında da karşımıza çıkmaktadır. Özellikle firuze taşı küpe büyüleyici rengi ile ön plana çıkan bir aksesuardır. Peki etkileyici renginin yanında firuze taşının diğer özellikleri nelerdir?
Firuze taşı özellikleri arasında en bilindik olanı nazara karşı kişiyi korumasıdır. Aynı zamana bu taşın başarı ve gücü getirdiği de söylenir. Kişinin özgüveninin artmasını sağladığı, şans getirerek işlerine kolaylık getirdiği halk arasında inanılan faydalardan bazılarıdır. Peki bu söylemler doğru mudur? Firuze taşı gerçekte kişiyi kötü gözlerden koruyup şansını açar mı? İşte cevabı!
Turkuaz taşı ile ilgili halk arasında kalıplaşmış pek çok yaygın inanış bulunur. Bunların bazılarında gerçeklik payı olduğu gibi bazıları ise çeşitli tarihi dönemlerde oluşturulmuş inanışlardan ibarettir.
Tarih boyunca pek çok medeniyet firuze taşını kullanmış ve farklı anlamlar yüklemişlerdir. Aztekler, Kızılderililer, Antik Mısır ve Hintliler bunlardan bazısıdır. Etkileyici bir rengi bulunan taş, mat ve parlak görünür. Bu rengin insan üzerinde sakinleştirici etkisi vardır. Aynı zamanda fazla ısıya maruz kaldığında renk değişimine de uğrayabilir. Bu değişimden dolayı çeşitli medeniyetlerde kutsal sayılmış ve hakkında farklı inanışlar oluşmuştur. Bunun yanı sıra çeşitli yararları da yüzyıllardır insanlar tarafından bilinir. Bunları sizler için listeledik:
• Nazarın etkisini yok eder, kötü gözlerden korur.
◦ Bunun sebebi ilgi çekici rengi ile bakışları üzerine toplamasıdır. Bu sayede kendisini takan kişi daha az bakışa maruz kalır.
• Sinir, stres ve kaygıyı azaltır. Kişiye huzur verir.
◦ Turkuaz rengi geçmiş çağlardan itibaren sinir ve ruh sağlığında kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Osmanlı devrinde bu rengin cami, kervansaray gibi pek çok mimaride kullanılması da bu sebeptendir. Aynı zamanda günümüzde de hastanelerde sık tercih edilen renk olmasının nedeni hastaların kaygılarını azaltmak ve olumlu düşünmelerini sağlamaktır.
• Şifa taşı olarak bilinir. Vücuda pek çok yararı vardır.
◦ Sinir sistemine iyi gelir. Kişiyi stresten uzak tutarak oluşabilecek hastalıkların önüne geçer. Stresten dolayı oluşan baş ağrılarını önler. Kan dolaşımını düzene sokarak kalp ve damar rahatsızlıklarının önlenmesinde rol oynar. Sağlıklı kan dolaşımı hücrelerin hızla yenilenmesini sağlar ve sağlıklı bir cilt görünümü kazanmanıza yardımcı olur.
Şık ve gösterişli rengi, firuze taşının mücevherat alanında gözde taşlardan olmasını sağlar. Firuze taşı yüzük her dönem pek çok kişinin favorisi olmuştur. Damarsız ve pürüzsüz mavi renge sahip olanları daha değerli görülür. Göz alıcı yapısı kullanıcısına zerafet katar. Ayrıca yukarıda saydığımız pek çok faydası giderek kullanımının yaygınlaşmasını sağlamıştır.
Kullanan kişiye cazibe ve şıklık sağlayan taşın bakımı da belli aralıklarla yapılmalıdır. Negatif enerjisini atması için beş veya on dakika toprağa gömebilirsiniz. Ardından ıslak pamukla silebilir veya suda yıkayabilirsiniz. Bu şekilde rutin temizliğini yaparak taşın etkilerinin devam etmesini sağlayabilirsiniz.
Halihazırda bulunan ve turkuaz taşıyla yakın özellikler gösteren çeşitli taşlar bulunur. Havlit taşı da bunlardan biridir. Özellikle yapay ortamlarda turkuaz taşına benzetilerek üretilir. Ayırt etmenin bir kaç yolu vardır. Havlit taşında oldukça fazla çatlak bulunur ve bu çatlaklar kimi zaman kırıklar oluşturulabilir. Üzerindeki altınımsı ve beyazımsı lekeler boya ile oluşturulur. Sabit kalması için dış kısmı belli maddeler ile kaplanır. Bu durumda taşın turkuaz mı yoksa havlit mi olup olmadığını yüzeyini kazıyarak öğrenebilirsiniz. Kolayca kazınıyorsa ve lekeler sökülüyorsa büyük ihtimalle yapay ortamda üretilen bir taştır. Sık karıştırılan bir diğer taş krizokol taşıdır. Rengi ve desenleri oldukça benzeyen krizokol taşının tek farkı mavi ve yeşil tonlarından uzak, değişik renklere sahip olmasıdır.
Firuze taşı rengi mavi ve yeşil arasında farklı formlarda bulunabilir. Taşın damarlı veya altın renkli gözenekleri bulunan değişik desenleri doğal şekilde mevcuttur. Oldukça yaygınlaşan taşın benzerlerini yapay ortamda üretmek günümüz teknolojisiyle kolay hale gelmiştir. Bu sebeple sahtesi ile gerçeğinin ayırt edilmesi giderek zorlaşır. Yeşilimsi mavi, mavimsi gri, gök mavisi, cam göbeği gibi renkler firuze taşının renkleridir.
Fazla sert olmayan taş kolayca şekil alabilir ve işlenebilir. Takılarda ve süs eşyalarında sık tercih edilmesinin bir nedeni de bu olmuştur. İçerisinde bir miktar su bulunan Firuze taşı fazla ısıya maruz kaldığında bu suyu kaybeder. Böyle bir durumda renk değişmesine uğrayacağından taşın kullanımında yüksek miktarda ısıya ve ışığa maruz kalınması engellenmelidir. Yaz aylarında bu taştan yapılan kolye ve bileklikleri kullanırken güneş ışığından koruyarak uzun ömürlü bir kullanım elde edebilirsiniz.