Fitre vermenin gerekli olduğu durumlar ve verilebileceği zamanlar vardır. Kime verileceği de önemli olan fitre herkes tarafından ve herkese verilemez. Ödeme zamanı gelen fitre aksatılmamalı ve verilecek olan kişiye teslim edilmelidir.
Fitre verecek olan kişinin gelirine göre hesaplanan ve belirlenen fitre ya da fıtır sadakası verilecek olan kişinin bir günlük gıda ihtiyacını (iki öğün) karşılayabilecek miktarda olmalıdır.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'na göre, bireyin bakmak gibi bir yükümü olmadığı yoksul Müslümanlara fıtır sadakası verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermesi söz konusu olan kimsenin bunlardan direkt ya da dolaylı bir şekilde yararlanmaması esastır. Zekât için de aynı kural geçerlidir. Bu neden ile bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi annesine, babasına, dedelerine ve ninelerine veremeyeceği gibi, çocuklarına, torunlarına ve onların çocuklarına veremez. Buna ek olarak eşlerin de birbirlerine zekât, fitre ve fidye veremeyeceği belirtilir.
Zengin olan, imkanı olan kişiler ramazan bitiminde kendileri ve varsa çocukları için fitre vermelidir. Belirlenen dini koşulları karşılayan tüm Müslümanlara fitre verilebilir. Ancak Hanefîler'e göre filtre verilemeyen kişiler şu şekildedir:
Bunların dışında kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide gibi akrabalar eğer zengin değiller ise kendilerine zekât, fitre ve fidye verilebilir.
Fitre vermek için zamanlar vardır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Din İşleri Yüksek Kurulu'nun internet sitesinde fıtır sadakasının vacip olma zamanının Ramazan Bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan önce de verilebileceği, hatta bunun daha faziletli olduğu açıklanmıştır. Aynı zamanda bayram namazından önce verilmesinin müstehap olduğunun kabul edildiği belirtilmiştir. Buna ek olarak, bayram günü veya sonrasında da verilebileceği fakat bayramdan sonraya bırakılmasının mekruh olduğu ifade edilmiştir.
Diyanet fitre kurallarını da hem fitre verecek olan hem de fitre verilecek olan kişilerde aranan şartları resmî internet sitesinde açıklamıştır. Kişiler kendileri ve velâyetleri altındaki kişilerin, kendinin ya da henüz ergen kabul edilmemiş olan çocuklar için fitre vermekle yükümlüdürler. Annesi, babası, eşi, kardeşleri, büyük çocukları ve diğer yakınları için fitre vermesi zorunlu değildir. Ancak vekâletleri olmamasına rağmen bu kişiler adına ödeme gerçekleştirmesi geçerli olur.
Ramazan Bayramına kavuşan, temel ihtiyaçlarının ve bir yıllık borçlarının dışında nisap miktarı (80,18 gr. altın veya bu değerde) mala sahip olan Müslümanlar fitre vermekle yükümlüdür. Fakat fıtır sadakası ile yükümlü olmak için bulunması gereken nisap miktarı malın, “artıcı” özellikte olması ve üzerinden “bir kamerî yıl” geçmiş olması gerekmez.