Emmanuel Macron ve Marine Le Pen, Fransa'nın en üst düzey makamı için beş yıl önce yarışmışlardı. Macron bu kez, aşırı sağın yeniden enerji bulan lideri Le Pen'in çok daha güçlü bir meydan okumasıyla karşı karşıya.
Fransa'da cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu 24 Nisan'da yapılacak ve kamuoyu yoklamaları yarışın başa baş geçeceğini gösteriyor. Peki bu iki aday kim ve Fransa vizyonları ne?
2017'de Fransa'nın en genç cumhurbaşkanı olduğunda, geleneksel partilere meydan okumak için bir yıldan kısa süre önce kurduğu *La République En Marche*!- Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) ile başlayan başdöndürücü yükselişinin zirvesine ulaşmıştı.
2017'deki cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda oyların % 66'sını alarak, Marine Le Pen'i kolayca yenmişti. 5 yıl sonra, 44 yaşında yine Fransa siyasetinin hakimi ama kamuoyu yoklamaları, aşırı sağcı rakibinin bu yıl Elysee Sarayı'ndaki koltuğundan etmek adına gerçek bir şansı olduğunu gösteriyor.
Daha önce seçimle herhangi bir göreve gelmemiş, karizmatik eski Ekonomi Bakanı olarak, Fransa için daha kendisini siyasi yelpazenin merkezinde konumlandıran bir vizyon sunduğunda, çok bilinmeyen bir isim olarak iktidara yürümüştü.
Yatırım bankacılığı geçmişiyle, Sosyalist Cumhurbaşkanı François Hollande'ın çırağı olarak, eski siyasi bağlılıklarını bir kenara attı ve aslında Fransa'nın siyaset elitleriyle aynı sosyal çevreden gelse de, seçmenler için bu, onu diğerlerinden ayıran özelliği oldu. Fransa'yı uzun süredir yöneten Sosyalistler ve Cumhuriyetçiler şu anda yerle bir oldu.
İktidara gelişi kolay oldu, ancak seçmenlere söz verdiği tartışmalı refomları yapmak için, fırtınalı siyasi sularda yolunu bulmak zorunda kaldı.
Şirketlerin işçi çıkartmasını kolaylaştırdı, vergileri azalttı ve "terörle mücadele" için sert güvenlik yasaları geçirdi. Ancak 2018'de gilets jaunes diye bilinen Sarı Yelekliler hareketinin eylemleri sonucu koyduğu yakıt vergisinden vazgeçmek zorunda kaldı.
İşsizlik oranlarını 2022 itibariyle %10'dan %7'ye çekme vaadinin de aralarında bulunduğu reformlarına ise Covid pandemisi darbe vurdu. Yine de şu anda işsizlik %7,4'e geriledi.
Şimdiyse 5 yıl içinde herkese istihdam, haneler ve işletmeler için yılda 15 milyar euroluk vergi kesintisi ve programının masraflarını ödemek için emeklilik yaşını aşamalı olarak 62'den 65'e yükseltmeyi öneriyor.
Emeklilik yaşının yükseltilmesi, zaten geçim şartlarının zorlaşmasıyla yüzleşen seçmenlerce pek hoş karşılanmadı. Karşıtları ayrıca, Macron'u aralarında ABD'li McKinsey şirketinin de bulunduğu pahalı danışmanlarına dayanmakla suçluyor. Marine Le Pen, kendisi bir tür emlak zengini olsa da, Macron'u zengin "finansın adayı" diye tanımlıyor.
İşsizler, çalışma hayatına geri döndüğünde verilen RSA adlı ödeme, için haftada 15-20 saat çalışmayı şart koşma planını yeniden düşünmek zorunda kaldı. Macron ayrıca, orduya da yatırım yapmak ve Fransa'nın rezerv gücünü iki katına çıkartmak istiyor.
İlk turda oyların, 2017'ye kıyasla üç puan daha fazlasını, %27'sinden çoğunu kazandı. Ama artık bilinmeyen bir isim değil ve geçen sefer Macron'a oy veren çok sayıda kişi, artık kendisinden bıkmış durumda. Hâlâ seçimin favorisi olsa da, kamuoyu yoklamalarına göre fark kapanıyor.
Marine Le Pen, üçüncü kez cumhurbaşkanı adayı ve hiçbir seçimde şansı bu kadar fazla olmamıştı.
Kampanyasında, seçimi ülkesinin toplumu ve medeniyeti meselesi haline getirdi ve "Fransa'nın egemenliğini yeniden tesis etme" sözü verdi.
Soyadı on yıllardır Fransız aşırı sağıyla eş anlamlı. Ama 2011'de liderliği babası Jean-Marie Le Pen'den devraldığında, Ulusal Cephe'yi reformdan geçirmeye başladı ve kendi partisi haline getirdi.
Fransa'da yıllardır bir siyasi oyuncu olan Marine Le Pen, cumhurbaşkanı olma arzusunu gerçekleştirmek için yola çıkmadan önce Avrupa Parlamentosu üyesi oldu. 2017'de ikinci turda Emmanuel Macron'a yenildiğinde, partisinin adını Rassemblement National - Ulusal Birlik olarak değiştirdi.
Sert aşırı sağ oyları artık talep edemese de, böylece bu seçimde daha ılımlı gözüktü.
Daha sertlik yanlısı aşırı sağcı rakibi Eric Zemmour, yeğeni de dahil Le Pen'in partisinden ayrılanları kendisine çekti. Zemmour, Le Pen'in İslam ve göç konusunda daha ılımlı gözükmesini sağladı ve şimdi Le Pen, Zemmour'un %7'lik oyunu da alacak.
Göç ve Avrupa Birliği (AB) karşıtı tutarlı bir mesaj verdi. Bu nedenle Macron, Le Pen'in politikalarını "ırkçı" olarak tanımladı.
Geçmişte Rusya lideri Vladimir Putin'e hayranlığından bahsetmiş ve 2017'deki seçim kampanyası için bir Rus bankasından kredi almıştı. Ukrayna'nın işgalini kınarken, ambargoların Fransız ekonomisine olumsuz etkileri konusunda uyarı yaptı.
53 yaşındaki Le Pen, iltica sisteminin istismar edilmesini engelleme ve göçü kısıtlamak için referanduma gitme vaadinde bulunuyor. Ayrıca, kamusal alanlarda peçe takılmasını yasaklamak istiyor.
Aynı zamanda, AB'yi birlik yasalarınca yönetilmeyen bir ülkeler ittifakına çevirmek, Fransa'yı da NATO'nun Ortak Askeri Komuta yapısından çıkartmak istiyor.
Marine Le Pen, 30 yaşın altındakileri gelir vergisinden; ve çok sayıda personel için asgari ücreti %10 artıracak şirketleri vergi yükümlülüklerinden muaf tutmayı istiyor.
Kamuoyu yoklamaları ona net bir kazanma şansı veriyor. Kampanyanın son günleri 2017'deki sonucu değiştirip değiştiremeyeceğini belirleyecek.