Uzak galaksilerin ışıkları milyonlarca yıl sonra bize ulaşır. Yani, gece gökyüzüne baktığımızda geçmişi görürüz aslında.
Amerikan Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi NASA'ya ait Hubble teleskobu, bugüne kadar birçok galaksinin fotoğrafını çekti.
Bu galaksilerin ışığının bize ulaşması için milyonlarca yıl geçmesi gerekir. Bu nedenle onları aslında milyonlarca yıl önceki haliyle görürüz. Örneğin bir galaksi bizden 10 milyon ışık yılı uzaksa biz onun, 10 milyon yıl önceki halini, insan henüz ortaya çıkmadan önceki halini görürüz.
Messier 101 adıyla da bilinen Fırıldak galaksisi dünyadan 25 milyon ışık yılı uzaktadır. Bu fotoğraf Hubble'ın çektiği en ayrıntılı spiral galaksi görüntüsüdür. Sarmalın bir ucundan diğerine olan mesafe 170 bin ışık yılı ile Samanyolu galaksisinin iki katı büyüklüğündedir. Fırıldak galaksisinde bir trilyondan fazla yıldızın olduğu tahmin ediliyor.
Sombrero galaksisi (M104) ise Dünya'dan 28 milyon ışık yılı uzaktadır. Çapı 50 bin ışık yılı olan bu galaksinin büyüklüğü 800 milyar adet güneşe eşdeğerdir.
Bu iki sarmal galaksi Anten galaksileri olarak bilinir. Daha önceleri iki ayrı galaksi iken yerçekimi nedeniyle giderek birbirine yaklaşmaktadır. Aralarındaki bu etkileşim birkaç yüz milyon yıl önce başlamıştır. Dünyadan 45 milyon ışık yılı uzaklıkta olan bu galaksiler bize en yakın çarpışan galaksiler olarak bilinir.
NGC 6503 adlı bu sarmal galaksi Dünya'ya 18 milyon ışık yılı mesafededir. Bulunduğu nokta uzayın boş bir bölgesi olarak biliniyor ve 150 milyon ışık yılı çapındaki bu bölgede başka bilinen bir yıldız ya da galaksi bulunmuyor.
Arp 273, bizden 200 milyon ışık yılı uzakta iki ayrı galaksinin iç içe geçerek oluşturduğu galaksinin ortak adı. Büyük galaksiyi çevreleyen parlak mavi noktalar yanar haldeki genç yıldızlar.
M106 adlı galakside gözlenen çok miktardaki gazın galaksi merkezindeki dev kara delik içine çekilerek kaybolduğu sanılıyor. 23 milyon ışık yılı uzaktaki bu galaksi Canes Venatici ya da Av köpekleri takımyıldızı içinde yer alıyor.
I Zwicky 18 adı verilen bu cüce galaksi, Güneş Sistemi'nin de bulunduğu Samanyolu galaksisinden daha küçük. Dünya'dan 59 milyon ışık yılı uzaktaki bu galaksinin merkezinde görülen mavi beyazlı düğümler büyük yıldızların oluşumuna işaret ediyor olabilir.
M83 adıyla da bilinen Güney Fırıldak galaksisi içinde yıldız oluşumunun yakından görünümü. Burada yıldız oluşumu Samanyolu galaksisinden çok daha kısa sürede gerçekleşiyor. Kırmızılı bölgeler genç yıldızlara işaret ediyor; buradaki bazı yıldızlar sadece birkaç milyon yıl önce oluşmuş. M83 bizden sadece 15 milyon ışık yılı uzakta.
M82 galaksisine ait bu fotoğraf üç ayrı teleskoptan gelen farklı dalga boylarındaki görüntülerin birleştirilmesi ile oluşturulmuş. Dünya'dan sadece 11,5 milyon ışık yılı uzakta bulunuyor.
NHC 1275 adlı bu galaksinin merkezinde, önünce çıkan her şeyi yutan dev bir kara delik bulunuyor. Bu kara delik galaksinin güçlü X ışınları yaymasına neden oluyor. Biz ise bu galaksiyi 230 milyon yıl önceki haliyle görebiliyoruz ancak.
M60-UCD1 adlı bu yoğun galaksinin kütlesi Güneş'ten 200 milyon kat daha fazla. Galaksi Dünya'dan 54 milyon ışık yılı uzakta bulunuyor.
Bu makalenin İngilizce aslını BBC Earth'te okuyabilirsiniz.