İBB Meclisi'nin Aralık ayı toplantılarının 3. birleşimi, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun başkanlığında Saraçhane binasında gerçekleştirildi. İBB 2020 Yılı Bütçesi, 2020 Yılı Yatırım ve Hizmet Programı, 2020 Yılı Performans Programı ile 2020 - 2024 Stratejik Planı'nı İBB Meclisi'ne sunan Ekrem İmamoğlu, yatırım ve hizmetler ile İBB'nin gelecek vizyonuna ilişkin açıklamalarda bulundu.
İBB'nin 2008 yılındaki global finansal kriz dışında 2000-2013 arası denk bütçe uyguladığına işaret eden İmamoğlu, "Biz iş başı yaptığımızda, gelir gider farkı ve toplam sözleşme yükümlülüğü 60 milyar lirayı aşmıştı. Biz bu kamburu düzeltecek tedbirler geliştiren bir anlayışla yöneteceğiz. Bizim için bütçe demek kamu vicdanı demek. Bizim için bütçe demek adalet demek. Adil, yeşil ve yaratıcı bir İstanbul'a giden yolda tasarruf etmek, asla israfa kaçmamak demek. Bu aziz şehrin geleceğine yatırım yapmak demek. İnsana saygı ve kente özen demek. İlkeler ve değerler doğrultusunda şeffaflık demek. 2020 bütçemizi de bu anlayışla planladık. Ne israfa izin vereceğiz, ne de hesapsız, kitapsız işler yapacağız. İnanılmaz bir bütçe açığıyla devraldığımız son 6 ayı nasıl yönettiysek, bundan sonrasını da bütçe performansımızı artırarak ve tasarrufu elden bırakmadan verimliliği yükselterek devam edeceğiz" şeklinde konuştu.
Ekrem İmamoğlu, İBB'nin 2020 Yılı Bütçesi'nde gelirleri 21,3 milyar lira, giderleri ise yaklaşık 25.9 milyar lira olarak planladıklarını açıklayarak, "Gelirlerimizi 2019 yılına kıyasla yüzde 12'lik bir artışla 21 milyar 250 milyon lira olarak planlıyoruz. Giderlerimizin ise 25 milyar 850 milyon lira olacağını planlıyoruz. 4.6 milyar liralık açığımıza ilave 3.6 milyar liralık kredi geri ödemelerimiz olacak. Mevcut 3.5 milyarlık yatırım kredisini düştüğümüzde 4.7 milyar liralık bir net finansman ihtiyacı demek oluyor" dedi.
2019'da 14 milyar 139 milyon lira olan yatırımları 19 milyar 479 milyon liraya çıkaracakları bilgisini veren İmamoğlu, rutin hizmetler yatırımının 5 milyar 487 milyondan 9 milyar 483 milyona, proje yatırımının 4 milyar 363 milyondan 5 milyar 849 milyona, proje hizmet yatırımının 319 milyondan 467 milyona çıkacağını söyledi.
Yatırımlarda en büyük payı ulaşıma ve metroya ayırdıklarını ifade eden İmamoğlu şöyle konuştu: "2020 yılında 10 milyar liralık yatırım bütçesi planladık. Kredi ödemelerimizi yapmaya devam edeceğiz. Vadesi geçmiş borçların ödemesine devam edeceğiz. İBB'nin finansal kamburunu engelleyip denk bütçe yapacağı günlere hızlıca erişmek istiyoruz. Umarım önümüzdeki yıl 16 milyon İstanbullu adına en doğru kararı verir ve doğru bir bütçeyi yönetiyor oluruz."
Bütçe görüşmelerinde söz alan AK Parti Grup Başkanvekili Tevfik Göksu ise, Nurettin Sözen dönemi hariç bütün İBB bütçelerinin genelde yüzde 90 üzerinde gerçekleşmeyle kapandığını söyledi. "2020 yılında bu bütçe neyle kapanacak?" diye soran Göksu. "Ben aşağı yukarı biliyorum. Hakiki bütçenin ne olduğunu aktarmak istiyorum. Bütçede, yazıda çok güzel manipülasyonlar yapabilirsiniz. Finansal okuyucular bunu çok rahat yapabilir. Onu anlayacak kadar bir derinliğiniz varsa çok rahat okuyabilirsiniz. Bütçe kapağında 4 milyar küsur borçlanma diyor. Bu bütçede 25 milyar harcayacaksınız. 4 milyar da borçlanacaksınız. 31 milyar civarında. Bu bütçede borçlanma 9,9 milyar. Yaklaşık 10 milyar borçlanma var. 4 küsur milyarda arsa satışı var. 30 milyarın yaklaşık 15 milyarı hayali. Hayali bir bütçe. Onun için bu bütçe için bir analizi yapacak olursanız teknik açıdan borçlanma ve satış bütçesi, siyasi açıdan iş yapmama ve temel atmama bütçesi, vatandaş açısından mirasyedi bütçesidir" yanıtını verdi.
Bütçedeki kalemlere değinen Göksu, İmamoğlu'nun seçim kampanyası döneminde verdiği bazı sözlerin bütçede yer almadığını söyledi. Göksu, "Temel sorular içinde sayın başkanın söylediği çerçevede 7 taahhüdü içinde bu bütçe ne diyor? İlk defa bir şey öğrendik. Yatırım bütçesi 19 milyar. Arkadaşlar bu bütçeyi inceledim satır satır. Bütçede yatırımı yüzde 13 düşmüş. Artan ne biliyor musunuz? Çok kullandığı, israf dediği; hizmet ve mal alımları. Bunlar artmış. Buradan yola çıkarak şunu özellikle paylaşmak isterim. Bu şehirde kent yoksulluğunu yeneceksiniz. Keşke.Kent yoksulluğunu yenmek için 3 önemli adım var. Bir üretim iki istihdam üç yerel kalkınma. Peki soruyorum size üretimi neye artıracaksınız? İstihdamı neyle artacaksınız? Yerel kalkınmayı bir konsere 400 bin lira ödeyerek sadece 50 milyon konser ihalesi yaparak yerel kalkınmayı gerçekleştiremezsiniz. Yatırımla gerçekleştirebilirsiniz. En ilginç tarafı şu. Ben bu bütçeyi alırken heyecanla bekledim. Gerçekten samimiyetle yeni bir anlayış gelecek mi diye dikkatle baktım. En dikkat çeken şeylerden biri para dağıtmak, burs vermek, fakir fukaraya dağıtmak. Fakir fukaraya dağıtmak için 2019 bütçesi 400 milyon. 2020 bütçesi ne kadar? 490 milyon lira. 90 milyon artmış. Çok iyi. Soruyorum size. Artan bu 90 milyon lirayla 75 bin burs mu vereceksiniz 2 bin lira gelirin altında kalan ailelere mi para vereceksiniz? Burs da yeni yöntem buldular eğitim yardımı. İBB, 2018 yılında 89 bin kişiye eğitim yardımı yapmış" şeklinde konuştu.
Bütçedeki ulaşım yatırımlarına ayrılan payı da eleştiren Göksu, "Sayın başkanın İstanbul halkına söylediğini ben de dinledim. 5 yılda İstanbul'un ulaşımı sorun olmaktan çıkaracağım. 630 kilometre metro hattı yapacağını söyledi. Ben kendisinin taaddüt ettiğini düşünüyordum. Oysa bizimkileri söylüyormuş. Bizim 234 kilometre raylı sistemimiz var. Sayın başkan belki "Bunu da ben yaptımö der diye kayıtlara geçsin diye söylüyorum; Ulaştırma Bakanlığı'nın şu an devam eden 83 kilometre metrosu var. İkisini topladığımızda 317 kilometre yapıyor. Sayın başkanın 630 kilometreye ulaşması için 313 kilometre metro yapması gerekiyor. 1 kilometre metronun yaklaşık maliyetinin 50 milyon Euro olduğunu hesaplarsanız dönemi sonuna kadar gereken rakam 16 milyar Euro. 1 yıla düşen 4 milyar Euro. 25 milyar lira yapar. Bu bütçede raylı sistem için gelen para ne kadar? 3.4 milyar. Siz bu bütçe anlayışı ile değil 630 kilometre 4 yılınız bittiğinde ulaşacağınız metro 30 kilometreyi zor geçer. O da yönetebilirseniz" diye konuştu.
Bütçe hakkında genel bir değerlendirme yapan Göksu, "Bu bütçede aziz İstanbullular siz yoksunuz. Bu bütçede yatırım yok. Kentsel dönüşüm yok. Kadın yok. Genç yok. Çocuk yok. AR-GE yok. Araştırma yok. Bu bütçede İstanbul yok. Küresel vizyon yok. Bu bütçede gönül yok. Ama bütçede ne var bilmiyor musunuz? Projelerin iptali var. Çokça borçlanmak var. Arazi satışı var. Sosyal medya algı yönetimi var. İsraf diyerek kampanya yaptığınız çok sayıda araç kiralama var. Bu bütçede hayal kırıklığı var. Bu bütçede halk yok" dedi.
Yapılan konuşmaların ardından İBB'nin bütçesi mecliste yapılan oylamayla oy birliğiyle kabul edildi. Buna göre İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2020 yılı bütçesi, 25 milyar 850 milyon lira oldu. İBB'nin, 2020 gelir tahmini 21 milyar 250 milyon lira olurken gelir-gider arasındaki 4 milyar 600 milyon liralık fark, borçlanma ile kapatılacak.
İBB'nin 2020 yılı gelirleri ana başlıklarla şu kalemlerden oluşuyor.Kişi ve kurumlardan alınan paylar 15 milyar 710 milyon TL, Taşınmaz, bir başka ifade ile arsa, daire dükkan, ofis gibi yerlerin satışından elde edilecek gelirler 4 milyar 39 milyon TL, Mal ve hizmet satış gelirleri, kurumlar karları gelirleri, kira gelirleri toplamı bir milyar 248 milyon TL, Diğer kalemlerle birlikte gelirlerin toplamı 21 milyar 250 milyon TL olarak hesaplandı. İBB'nin 2020 yılı personel giderleri bütçe kararnamesine göre bir milyar 662 milyon 894 bin TL olacak. Mal ve hizmet alım giderleri 7 milyar 341 milyon 825 bin TL. Sermaye giderleri 9 milyar, 874 milyon 330 bin TL. Cari transferler 2 milyar 576 milyon 403 bin TL. Cari transferler içindeki 2 milyar 40 milyon 782 bin TL'lik kısmı hane halkına yapılan transferler oluşturuyor. Faiz giderleri bir milyar 506 milyon 300 bin TL. Yedek ödenek bir milyar 800 milyon TL. Diğer kalemlerle birlikte giderlerin toplamı ise 25 milyar 850 milyon TL.
25 milyar 850 milyon TL olarak onaylanan 2020 yılı bütçesinin stratejik planı da yayımlandı. İBB bütçesinin stratejik planına göre, mevcut toplam raylı sistem hattı, 153,15 kilometreden 2020 sonunda 180,15 kilometreye çıkartılacak. İhalesi yapılmış ve ihalesi yapılacak yeni raylı sistem hatlarının toplam uzunluğu 27 kilometre olacak. 2020 bütçesinde, ihalesi yapılan ve yapılacak olan raylı sistem hatları için 3 milyar 405 milyon 429 bin 200 TL. kaynak ayrıldı. Aynı stratejik plana göre 2021'de 24,40 kilometre, 2022'de 30,40 kilometre, 2023'de 35,80 kilometre, 2024 de ise 40,80 kilometre yeni raylı sistem yapılması hedefleniyor. Bunların toplam tahmini maliyeti ise yaklaşık 36 milyar TL.
Ulaşımdaki hedefler arasında sürücüsüz ulaşım, elektrikli araçlar gibi teknolojik ve çevre dostu yeniliklerin yaygınlaştırılması, aktarma merkezi sayılarının artırılması ile ara ulaşım modları aracılığıyla ana ulaşım modlarının desteklenmesi, toplu taşıma sistemleri arası entegrasyonun güçlendirilmesi. deniz yolu taşımacılığının payının artırılması, ortak iskele sisteminin kurulması, stratejik planda yer aldı.
Stratejik planda kamuya ait uygun alanların yeni yeşil alan için tahsisi ve gerektiğinde yeni yeşil alan oluşturulabilmesi için kamulaştırma çalışmalarının yapılması ifadeleri yer aldı.
İstanbul'un turizm potansiyelinden fayda sağlayacak yatırım ve gelir kalemlerinin oluşturulması, Kentsel tarımın teşvik edilmesi, kırsal alanlarda kalite ve getirisi yüksek tarımsal üretimin artırılması da stratejik planda yer aldı.
Nakdi yardım alan yıllık kişi sayısını 372 bin 678'den, 2020'de 444 bin 460'a çıkartılması, ulaşım alanında sosyal destek ödemelerinden faydalanan kişi sayısını da 2 milyon 150 binden, 2020'de 2 milyon 793 bin kişiye çıkartılması, itfaiye personel sayısının artırılması, toplumda afet ve acil durumlar hakkında farkındalığın artırılması. kütüphanecilik konusundaki eksikliklerin giderilmesi, müzecilik faaliyetleri tanıtımının artırılması ve etkin yönetimi de stratejik planda yer aldı.
İBB Başkanı İmamoğlu'nun stratejik planına göre belediye birimlerini tek merkezde toplanması da yer alıyor. Buna göre, İBB binalarının farklı lokasyonlara dağılması nedeniyle destek hizmetlerinin maliyetlerinin artması, etkin ve verimli araç yönetiminin yeterli düzeyde olmaması tespiti yapıldı. Planda konuyla ilgili olarak şöyle denildi: İBB birimlerinin tek bir merkezde toplanması, araçların tasarrufu destekleyecek rasyonellikte tek merkezden yönetiminin sağlanması.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, meclis görüşmesinin ardından gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.
İmamoğlu, "Bütçede AK Parti'nin depreme hazırlık çalışmaları ile ilgili kalemin geçen yıla göre yüzde 65 daha düşük olduğu eleştirisi yapıldı. Neden daha düşük pay ayrıldı?" şeklindeki soruya "Depremle ilgili, kurumumuzun içinde deprem sürecini yürüten daire başkanlığımız dışında, farklı kurumlarımız, kuruluşlarımız, KİPTAŞ gibi çok yoğun şekilde bütçe aktaran iştiraklerimiz var. Burada AK Parti grubunun eleştirdiği hususun başka bir açılımı var. Bir bütçeye yazmak değil onu gerçekleştirmek de değerli. Neyin gerçekleştiğini görmek lazım bütçede. O söylenenin çok altında bir bütçe gerçekleşmesi var, sanırım yüzde 10'lar seviyesinde. Dolayısıyla biz gerçekleştireceğimiz rakamı bu seneki bütçeye yazdık. Deprem ve diğer hususlara bakarsak, bir bütçe hazırlamanın zorlukları var şu an İstanbul'da. Onlarca durmuş şantiyeden bahsediyoruz. Bir yıldan fazladır, 1.5-2 yıldır duran, tehdit oluşturan şantiyeler. Biz, bu yükü ve bunların detaylarını 23 Aralık'ta toplumla paylaşacağız. Tüm bunları göz önüne alarak bir yandan bunların bitirilmesi, bir yandan bu süreçlerin tekrar sonuca kavuşturulması konusunda kararlar alırken, denk bütçeyi yapabilme ve borçlanma kabiliyetini de ona göre dengeleyen bir bütçe hazırlamak zorundaydık. Biz, 2020'yi doğru yönetme açısından kimseyi manipüle etmeme ve toplumu aldatmama açısından doğru bir bütçe hazırladığımızı düşünüyoruz. Doğru bütçeye de oybirliği ile karar verilmiştir. AK Parti'ye, MHP'ye ve ittifakımız İYİ Parti'ye teşekkür ediyorum" yanıtını verdi.
Ekrem İmamoğlu, "İçerde çokça eleştirildi yapılan bütçe ama oy birliğiyle de kabul edildi. Bu kadar eleştirilen bütçeye, 'Evet' dendi. 'Hayır' denseydi Meclis çoğunluğuyla ne olurdu?" sorusuna ise "Şu bir gerçek: Bütçenin ve sayıların bir gerçekliği var. Benim hayatım bunla geçti. Ne yazık ki bütçeleri birisi sağdan sola okur, birisi soldan sağa okur. Biri yukarıdan aşağı yorum yapar, biri aşağıdan yukarı yorum yapar. Bu anlamda farklı yorumlarla bütçeyi anlatma ihtimaliniz yüksek. Ne yazık ki sayıların böyle bir sihri var. İyi değil bu tabi. İSMEK'te bütçe okuması, finans okuması yönetimi kursları başlatacağız bütün İstanbul'a. Çünkü gerçekten biz, halkımız olarak, bir bütçenin ne anlam ifade ettiğini çok fazla bilmiyoruz. Bir gelir gider tablosu, denk bütçe… Çok basit terimlerle bile ilgilenmiyoruz çoğu zaman halk olarak. Burada söylenenler Meclis'in ruhu içinde kalsın. Meclis'te çıkan bütçe, hepimize hayırlı olsun" yanıtını verdi.