Anadolu Ajansı (AA) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, "AA olarak sadece haber üreten ve haberi dağıtan bir kurum olarak kalmayacağız; haber üretiminin öncesindeki ve sonrasındaki süreçlerde de etik ilkelerden taviz vermeyerek bu işin hukuki zeminini oluşturmak üzere paydaşlarımızı bir araya getirmeye devam edeceğiz." dedi.
AA tarafından haber içeriklerinin telifinin korunması ve kamuoyunda bilinç oluşturulması amacıyla düzenlenen Dijitalleşme Sürecinde Basında Telif Haklarının Korunması Sempozyumu'nun açılışı Genel Müdürlük'teki AAtölye'de yapıldı.
Sempozyumun açılış konuşmalarını AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürü Ziya Taşkent yaptı.
Karagöz, dijitalleşme sürecinde basında telif konularını konuşmak, dünyadaki örnekler çerçevesinde telif mevzuatındaki eksikleri gündeme getirmek ve bu konuda kamuoyu oluşturmak üzere bir araya geldiklerini anlattı.
Televizyon, radyo, dergi gibi konvansiyonel medyanın elinde tuttuğu gücü, yavaş yavaş dijital platformların aldığını ifade eden Karagöz, teknolojinin gelişimine paralel olarak dijitalleşmenin artmasıyla birlikte haber içeriklerine erişimin, büyük oranda dijital platformlardan sağlandığını işaret etti.
Günlük yaşamda da haberin daha çok cep telefonu ya da internet üzerinden arama motorlarına yazılarak takip edildiğini vurgulayan Karagöz, bu gelişim ve değişimin yeni bir süreci beraberinde getirdiğine dikkati çekti. Karagöz, Blockchain, NFT, Google News, Metaverse, Facebook gibi mecralarla birlikte rekabet sisteminin oldukça değiştiğini vurguladı.
Serdar Karagöz, konuşmasında habercilerin eskiden büyük emek ve özveri vererek ürettiği içeriklerin gelirlerinin gazete, televizyon ya da dergi aracılığıyla oluşturulurken dijital dünyada bu konuda yaşanan değişimlere vurgu yaptı.
- "Mücadelemizin amacı tüm basın emekçilerinin hakkını korumak"
AA olarak Rusya-Ukrayna savaşındaki gelişmeleri izlemek üzere muhabir görevlendirdiklerini aktaran Karagöz, buradaki içerikleri dünyaya servis ettiklerini anlattı.
Bu görevlendirmenin mali külfetinin çok fazla olduğunu vurgulayan Serdar Karagöz, abonelerden alınan ücretin maliyeti karşılamadığını işaret ederek şöyle konuştu:
"Abonelerimizin haber hizmeti almak için ödediği hizmet, haberi üretirken üstlendiğimiz maliyetin çok altında. Gazeteci arkadaşlarımızı füzelerin, bombaların atıldığı, can güvenliğinin tehlike altında olduğu bir ortamda görevlendirirken yüksek sigorta bedellerini karşılıyoruz. Dijital platformların risk alarak haberi üreten basın emekçileri üzerinden kazandığı gelir ise çok daha yüksek. AA olarak habercilerimizin emeklerinin boşa gitmemesi için mücadele veriyoruz. AA Genel Müdürü olarak benim mücadelem de habercinin sahada büyük özverilerle, emek harcayarak ürettiği o içeriğin hakkını, basın emekçilerinin hakkını korumaktır."
Bu doğrultuda kamuoyunu doğru şekilde bilgilendirmek ve gerekli adımların atılması için uygun tartışma zemini oluşturmak amacıyla Türkiye'de bu konunun en önemli paydaşlarının sempozyumda bir araya geldiğini ifade eden Karagöz, oluşan tartışma platformunun yasaya dönüşmesini temenni etti.
Karagöz, telif haklarıyla ilgili mücadelede iki temel amaçlarının olduğunu işaret ederek "Sadece Ajansımızın değil tüm basın emekçilerinin telif ve mülkiyet haklarını korumayı; abonemiz olsun ya da olmasın, ürünlerimizi kullananlar arasında haksız rekabeti gidermeyi hedefliyoruz." dedi.
- "Türkiye'de haber telif hakları kapsamında değerlendirilmiyor"
Hukuki anlamda çalışmalara devam ettiklerini bildiren Karagöz, "Geçtiğimiz yıl içeriklerimizi haksız olarak kullananlara karşı 3 binin üzerinde telif davası açtık fakat davaların çoğu lehimize sonuçlanmıyor. Bunun sebebi, Türkiye'de henüz haber ve haberciliğin, telif hakları kapsamında değerlendirilmemesidir." diye konuştu.
Serdar Karagöz, konuşmasında AA foto muhabiri Wolfgang Schwan'ın Ukrayna'nın Harkiv kentinde çektiği; uluslararası medyada geniş yer bulan, başı sargılı ve yüzü kana bulanmış öğretmen Olena Kurilo'nun fotoğrafına ilişkin değerlendirmelerde bulundu ve bu karenin savaşın sembolü olduğunu vurguladı.
Fotoğrafın önemli uluslararası gazete ve dergilerde kapak fotoğrafı olarak kullanıldığını aktaran Karagöz, "Bu fotoğraf telif hakları kapsamında bir hukuki korumaya tabi değil. Yasal altyapısı hazır olmadığı için hukuk dünyası bu konuda bir inisiyatif göstermiyor. Bir mahkeme kararı, 'Hayır, bu bir sanat eseridir.' değerlendirmesinde bulunup konuyu telif hakları kapsamına alabilir." dedi.
- "Haber, bir müzik ya da sinema eseri gibi telif konusu edilir noktaya geldi"
Avrupa Birliği'nin (AB) bu kapsamda düzenlemesini yaptığını dile getiren Karagöz, haberin bir müzik ya da sinema eseri gibi AB müktesebatında 2019'da telif konusu edilebilir bir noktaya geldiğini belirtti.
Fransa'da da AA ile aynı iş kolunda faaliyet gösteren AFP'nin Google News ile görüşüp yasayı dayanak göstererek ikili anlaşmaya gittiğini aktaran Karagöz, bu gelişmeden sonra AFP'nin, fotoğrafları Google News'te çıktığında gelir elde edeceğini anlattı.
AA'nın henüz bu noktada olmadığını, müktesebatı AB'ye uyumlu hale getirme çalışmalarının devam ettiğini dile getiren Karagöz şöyle devam etti:
"Yeni hukuki adımlar atılıyor. AFP'nin Google News ile imzaladığı anlaşma ve 2019'da AB'nin yaptığı düzenlemeler haberi telif hukukunun bir parçası haline getirdi. AA olarak sadece haber üreten ve haberi dağıtan bir kurum olarak kalmayacağız; haber üretiminin öncesindeki ve sonrasındaki süreçlerde de etik ilkelerden taviz vermeyerek bu işin hukuki zeminini oluşturmak üzere paydaşlarımızı bir araya getirmeye devam edeceğiz. Bu bağlamda ülkemizin en köklü haber kurumu olarak pek çok konuda olduğu gibi telif düzenlemesi çalışmalarına öncülük etmeyi arzuluyoruz. Dijital platformların eşik bekçisi olarak haksız rekabete yol açmasının önüne geçmek amacıyla ülkemizde yapılacak düzenlemelere sonuna kadar destek vereceğiz."
Karagöz, sempozyumda bu konuların kapsamlı şekilde tartışılacağını, bunun sonunda basın yayın sektörünün ve TBMM'deki bütün siyasi partilerin ortak yaklaşımı ile bir kanunun yapılacağına olan inancının tam olduğunu söyledi.
AA Genel Müdürü Serdar Karagöz, sempozyumun düzenlenmesinde emeği geçen AA Hukuk İşleri Müdürlüğüne ve katılımcılara teşekkür etti.
Dört oturum halinde tüm gün sürecek sempozyumun "Dijital Yayıncılık ve Basın Yayıncılarının Karşılaştıkları Sorunlar" başlıklı ilk oturumunda, haberin yayınlanma süreci ve emek boyutu, yeni nesil gazeteciliğin sorunları ve dijitalleşmenin getirdiği problemler ele alınacak. Haberin dijitalleşmesi ve basın yayıncılarının karşılaştıkları sorunlar, konunun uzmanları tarafından masaya yatırılacak.
"Dijitalleşmenin Getirdiği Telif Sorunları", "Basında İktibas Serbestisi" ve "Dijital Korsanla Mücadele" başlıklı diğer oturumlarda ise mevzuat bağlamında hukukçular tarafından çözüm arayışları dile getirilecek.
Sempozyum ile basın yayıncılarının dijital içeriklerinin telif haklarını garanti altına almak, muhabirlerin büyük emek ve özveri ile hazırladıkları içeriklerin bedeli ödenmeden, ticari amaçla kullanılmasının önüne geçmek, bilgi toplumu hizmet sağlayıcılarının dijital basın yayın alanında tek taraflı gelir elde etmesinin önüne geçmek, basın yayıncılarının ürettiği içeriklere karşı oluşan haksız rekabeti önlemek, haber içeriklerinin telifinin koruması için kamuoyunda bilinç oluşturmak ve gerekli mevzuat çalışmalarına ışık tutmak amaçlanıyor.