Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, yargı mensuplarının hüküm verirken cübbelerin mehabetine, vakarına uygun davranması gerektiğini belirterek, "Aynı şekilde yasama ve yürütme mensuplarının da yargıyı etkilemeye veya itibarsızlaştırmaya yönelik söz tutum ve davranışlardan uzak durması gerekir." dedi.
Adalet Bakanlığınca Masumiyet Karinesi ve Lekelenmeme Hakkı Sempozyumu düzenlendi. Sempozyuma Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca, Danıştay Başkanı Zeki Yiğit, Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu ve yargı mensupları katıldı.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Arslan, sempozyumda yaptığı konuşmada, masumiyet karinesinin uzun, zorlu ve çetin bir mücadele sonrası ele edildiğini vurguladı.
Arslan, Masumiyet karinesinin korunmasının, yargı bağımsızlığının korunmasına, hem yargı bağımsızlığının hem de masumiyet karinesinin korunmasının ise kuvvetler ayrılığı ilkesinin benimsenmesine bağlı olduğunu ifade etti.
Zühtü Arslan, Anayasa Mahkemesinin hem norm denetiminde hem de bireysel başvurularda masumiyet karinesinin bütün boyutlarını ortaya koyan kararlar verdiğine dikkati çekti.
Yargılama sürecinde kişinin, mahkemenin verdiği karara kadar suçlu kabul edilmeyeceğine dikkati çeken Arslan, yargılama sonucu kişinin beraat etmesiyle, beraat kararını sorgulayıcı tutumlar sergilenmesinin de masumiyet karinesinin ihlali anlamını taşıdığını ifade etti.
Yargı bağımsızlığına da değinen Arslan, yargı makamlarınca verilen kararların uygulanmasının önemli olduğunu vurguladı.
Arslan, yargı mensuplarının yargıyı polemik içerisine çekebilecek davranışlardan uzak durması gerektiğini kaydederek, şöyle konuştu:
"Hakim ve savcılarımızın anayasal ve yasal yetkilerini aşabilecek ve yargıyı siyasi polemik içerisine çekebilecek söz, tutum ve davranışlardan kaçınması gerekir. Hepimize düşen, hüküm verirken giydiğimiz cübbelerin mehabetine, vakarına uygun şekilde davranmaktır. Aynı şekilde yasama ve yürütme mensuplarının da yargıyı etkilemeye veya itibarsızlaştırmaya yönelik söz tutum ve davranışlardan uzak durması gerekir. Cübbeyle siyaset olmaz ancak cübbesiz yargılama da olmaz. Bu gerçeği hiçbir zaman unutmamak gerekiyor zira yargı bağımsızlığı ve masumiyet karinesi ancak bu ilkeleri, anayasal esasları hayata geçirdiğimizde korunabilecek temel değerlerdir. Dolayısıyla yargı bağımsızlığının ve masumiyet karinesinin korunması devam eden yargılamalar konusunda azami hassasiyet gösterilmesine bağlıdır."
- Hakim ve savcıların sosyal medya kullanımı
Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca ise masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkının, özel hayatın korunması ile ifade ve basın özgürlüğü başta olmak üzere diğer temel hak ve özgürlüklerle bağlantısının bulunduğunu bildirdi.
Sosyal medya kullanımı ve adli kalite düşüklüğünün, masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkını zayıflatabildiğine işaret eden Akarca, "Bu tür müdahale girişimleri devam etmekte olan yargılama süreçlerine ilişkin bilinçli yada bilinçsiz bir önyargı oluşturabilir ve olumsuz bir şekilde etki edebilir." dedi.
Masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkı kapsamında soruşturmaya yer olmadığı ve iddianamenin iadesi müesseselerinin önemli olduğunu kaydeden Akarca, adli kalite standartlarının arttırılması gerektiğini vurguladı ve bu kapsamda yapılan çalışmalara değindi.
Akarca, hakimler ve savcıların sosyal medya kullanımının da güncel ve sorunlu bir alan haline geldiğini belirtti.
Hakim ve savcıların tarafsız olması gerektiğine işaret eden Akarca, yargı mensuplarının sosyal medyadan görüş bildiremeyeceğini ve önlerine gelen bir dosya hakkında çevrim içi ortamda araştırma yapamayacağını dile getirdi.
- "Masumiyet karinesi, adil yargılanma hakkının temeli"
Danıştay Başkanı Zeki Yiğit de devletin suçla mücadelesinin suç isnadıyla başlayıp hükümle son bulduğunu belirterek, masumiyet karinesinin adil yargılanma hakkının temelini oluşturduğunu vurguladı.
Türk hukukundaki masumiyet karinesi uygulamalarından bahseden Yiğit, özellikle internet ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşması masumiyet karinesinin korunmasını günümüzde çok daha önemli hale getirdiğini söyledi.
TBB Başkanı Metin Feyzioğlu ise yargılamada suçsuzluk karinesinin önemine değinerek, hakimin kimin suçlu olup olmadığını anlaması, iddia makamı ve savunmanın fikirlerini çatıştırarak sonuca varması gerektiğini bildirdi.
Feyzioğlu, yargılamada iddia makamının savunma makamına karşı kapalı tutum sergilemesi halinde de suçsuzluk karinesinin Anayasa'da süslü bir cümle olarak kalacağını söyledi.