Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr. Yıldırım Atayeter, Gümüşhane’nin Torul ilçesi sınırlarında yer alan Artabel Tabiat Parkının hem turizm hem de bilimsel açıdan değerlendirilmesi için Jeopark ilan edilmesi gerektiğini söyledi.
Artabel Tabiat parkına beraberinde 40 kişilik öğrenci grubuyla bilimsel gezi düzenleyen Atayeter, Gümüşhane Fotoğraf ve Sinema Sanatı Derneği (GÜFSAD) Başkanı Vehbi Yalçın rehberliğinde bölgeyi gezdi.
Öğrencilerin eğitim yılı içerisinde öğrendikleri bilgileri pekiştirme fırsatı bulduğu gezide bölge tam anlamıyla akademik olarak incelendi.
Kaçkar Dağları sistemi içerisinde, Gâvur Dağları olarak anılan dağ silsilesi üzerinde yer alan 3 bin 331 metre rakımlı Abdalmusa zirvesinin eteğinde yer alan Artabel Tabiat Parkının oluştuğu yüksek topografyaya değinen Atayeter, göllerin içerisine yerleştikleri çanağın nasıl oluştuğuna bağlı olarak isim aldıklarını, Artabel göllerinin de glasiyal morfolojinin şekilleri içerisinde yer aldığını söyledi.
“ARTABEL GÖLLERİ JEOLOJİK VE JEOMORFOLOJİK DÖNGÜ İLE MEYDANA GELEN, TÜRKİYE’NİN NADİR YER ŞEKİLLERİNDENDİR”
Kaçkar dağları ve hemen hemen tüm kuzey Anadolu dağlarının orojenik dağlar grubunda ve alp orojenezi ile oluştuklarını ifade eden Atayeter, “Tethys jeosenklinali tabanında tortulaşan deniz altı volkanikleri ve diğer litolojik birimler orojenik hareketlerle kıvrılıp yükselerek bu dağları oluşturmuşlardır. Bu oluşumların üzerinde Kuaterner devri sonlarında Würm adı verilen yaklaşık olarak günümüzden 10-12 bin yıl önce ki son buzul çağında glasiyal şekiller meydana gelmişlerdir. Bu şekillerden en yaygın olanlarından bir tanesi Sirklerdir ve bu sirklerden bazılarının içersinde de eriyen buz sularının tutulması ile göller meydana gelebilir. Artabel gölleri jeolojik ve jeomorfolojik döngü ile meydana gelen Türkiye’mizin nadir yer şekillerindendir.” dedi.
“TÜRKİYE’DE NADİR GÖRÜLEN GLASİYAL GÖLLERİN BİR BÖLÜMÜ ARTABEL’DE”
Türkiye’de batıya doğru gidildikçe 2 bin 200 metreye ve doğuya doğru gidildikçe de 2 bin 500 metrenin altında buzul şekilleri görmenin hemen hemen imkansız olduğunu, glasiyal gölleri görmenin ise daha da güç olduğunu dile getiren Atayeter, Kaçkar dağları zirve kesimlerinde yer alan ve Türkiye’de nadir görülen glasiyal göllerin bir bölümünün Gümüşhane’de Artabel mevkiinde yer almasının bölge ve yöre için çok önemli bir şans olduğunu belirterek, “Bu saha ve yakın çevresinin mutlaka daha yaygın tanıtıma ihtiyacı vardır. Saha sadece jeomorfoloji açısından değil, bitkiler (botanik), insect (böcekler), vs. gibi birçok açıdan da daha incelenmemiş ve bakir görünmektedir.” diye konuştu.
BİLİM ADAMLARI İÇİN YENİ KEŞİFLER İMKANI SUNAN COĞRAFYA: ARTABEL
Dünyada turizmin artık sadece deniz turizmi olmaktan hızla uzaklaştığını, bu kapsamda Artabel ve yakın sahanın çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu ifade eden Atayeter, ayrıca bilimsel açıdan da yeni keşifler imkanı olan bu sahanın birçok farklı daldan bilim adamını da kendisine çekeceğini belirtti.
Bu avantajların değerlendirilmesinin önemine dikkati çeken Atayeter, dikkat edilmesi gereken en önemli konunun ise saha ve yakın çevresinin bu saf ve temiz halinin mutlaka korunarak gelişim avantajlarının değerlendirilmesi olduğunu söyledi.
“ARTABEL JEOPARK İLAN EDİLMELİ”
Para kazanılması kaygısıyla acele ile tedbirsizce hareket edilmesi halinde sahanın hızla kontrolden çıkması ve kirlenmesinin söz konusu olabileceğini kaydeden Atayeter, “Tedbirli davranılır, adımlar dikkatli ve yerinde atılabilirse bu alan ve yakın çevresi jeopark ilan edilebilir. Türkiye’mizin nadir jeoparklarından bir tanesi Artabel Gölleri jeoparkı olabilir.” diye konuştu.
Atayeter ve beraberindeki 40 kişilik öğrenci grubu alandaki incelemelerinin ardından bölgedeki alabalık tesislerinde yemek yedikten sonra Torul ilçesine bağlı Cebeli köyünde bulunan dünyaca ünlü damlataşı Karaca Mağarasını da ziyaret ettikten sonra Gümüşhane’den ayrıldı.
AKADEMİSYENLERİN ARTABEL İLGİSİ
Grubun rehberi ve GÜFSAD Başkanı Vehbi Yalçın ise Artabel Tabiat Parkının tanıtımı için Gümüşhane Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü (GÜDAK) ile birlikte büyük çaba sarf ettiklerini belirterek, önümüzdeki ay içerisinde Artabel Tabiat Parkında bilimsel çalışma yapacak olan bir biyolog grubuna da rehberlik yapacağını ve bölgeye ciddi oranda bir akademik ilgi olduğunu söyledi.