ÇANAKKALE (AA) - Yeni Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, Çanakkale Kara Savaşları'nın 103. yılına ilişkin, "Bugün atalarımızı ve onların ülkelerimize hizmetlerini onurlandırırken, bir yandan da kolektif güvenlik ve barışı elde etmek ve korumak için birlikte çalışmaya olan bağlılığımızı tekrarlıyoruz." dedi.
Çanakkale Kara Savaşları'nın 103. yılı anma törenleri kapsamında Gelibolu Yarımadası'ndaki Anzak Koyu'nda geleneksel "Şafak Ayini" yapıldı.
Törende konuşan Reddy, katılımcıları selamlayarak, "Bugün, bu küçük toprak parçasında atalarımızın ızdıraplarını ve kahramanlıklarını hatırlarken, aynı zamanda tarihimizden öğrendiğimiz dersleri de düşünüyoruz." ifadesini kullandı.
Birinci Dünya Savaşı'nın dehşete düşüren katliamının, dünya barışının peşinde koşmak ve bunu emniyete almak için toplu çabalara yol açtığına vurgu yapan Reddy, "Gerçekte ise bu çabalar 1939'da başarısızlığa uğradı ve uluslar yeniden küresel çatışmanın dehşetini deneyimlediler. " diye konuştu.
Reddy, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından, böylesi bir olayın yeniden tekrarının önüne geçmek için uluslararası bir sistem kurulduğunu anımsatarak, "Eksikleri olsa da bu sistem, iki dünya savaşında askerlerimizce deneyimlenen korkunç kan dökme ve yaşam kaybını önlemek için sahip olduğumuz en iyi mekanizma olarak kaldı." değerlendirmesinde bulundu.
Bugün, Anzak Koyu'nda 103 yıl önce meydana gelen kader belirleyici olayları hatırlamak için bir araya geldiklerini dile getiren Reddy, tümenini "yalnızca kurşunların daha iyi" yapabileceğini yazan Yeni Zelanda ve Avustralya Tümen Komutanı Tümgeneral Sir Alexander Godley'in iyimserliğinin düşünülebileceğini söyledi.
Reddy, Godley'in "daha iyi" ifadesi ile yalnızca çarpışma deneyiminin askerlerini daha etkin askerler yapabileceğini kastettiğini dile getirdi.
Gerçekte, Anzakların ve özellikle de komutanlarının deneyimsizliğinin savaşın başlangıç saatlerinde ve günlerinde acımazca ortaya çıktığını vurgulayan Reddy, şunları kaydetti:
"Savaş deneyimi, bu durumda, korkutucu bir maliyete neden oldu. Yeni Zelanda hükümeti ağır kayıpların olmasını bekliyordu ve savaşa girer girmez Yeni Zelanda Seferi Kuvvetleri'ni güçlendirmeye hazırdı. Savunma Bakanı, Godley'e şöyle demişti: Hepinizin Yeni Zelanda'nın sizden beklediklerini yapacağından şüphem yok ve içtenlikle ilahi takdirin hepinizi korumasını umuyorum. Kayıplar olacaktır ve bunlara göğüs germemiz gerekecek."
Yeni Zelanda hükümetinin "kasap faturası" olarak adlandırılan şeyin ürkütücü büyüklüğünden ötürü sarsıldığını söyleyen Reddy, "1899'dan 1902'ye kadar süren Güney Afrika Savaşı 200'den fazla Yeni Zelandalının hayatına mal olmuştu. O toplam, Gelibolu'da birkaç gün içerisinde çoktan gölgede kalmıştı." değerlendirmesini yaptı.
Reddy, savaşta Anzakların çok sayıda kayıp verdiğini ve Çanakkale'ye gönderilmiş Yeni Zelanda birliklerinin sefer boyunca orijinal güçlerinin yüzde 100'ünden fazlasıyla takviye edilmek zorunda kaldıklarını belirtti.
Avustralya birliklerinin de benzer bir zayiat deneyimlediğini ifade eden Reddy, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Çoğu asker, ölmeden veya yaralanmadan önce Gelibolu'da yalnızca kısa bir süre geçiriyorlardı. Kumanyalar yetersiz ve sıklıkla yenilemezdi ve beslenme sağlamıyorlardı. Hastalık salgındı ve bir sürü asker o kadar hastalandı ki tahliye edilmeleri gerekti. Diğerleri, onlarda hayat boyu iz bırakacak, aylar boyunca süren zorluklara göğüs gerdiler. Anzak çıkarma koyunda hayatta kalmak için askerlerin yalnızca yılmaz bir şevke sahip olması yeterli değildi. Aynı zamanda da bayağı bir şansa ihtiyaçları vardı."
Genel Vali Reddy, konuşmasında 2015 yılında Yeni Zelanda ve Avustralya'daki insanların gazetelerde yayımlanan uzun kayıp listeleri nedeniyle afalladıklarını kaydederek, "Aileler ve topluluklar kısa kesilen yaşamların, asla gerçekleşemeyecek ümitlerin, rüyaların ve özlemlerin şokunu ve kederini hissettiler." yorumunda bulundu.
Törene, İngiltere'nin Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Bakanı Sir Alan Duncan, Avustralya İçişleri Bakanı Peter Dutton, İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Dominick Chilcott, Fransa Savunma Ataşesi Colonel Valery Sens ve Çanakkale Vali Yardımcısı Turan Yılmaz katıldı.
- Anzaklar ve Anzak Günü
Anzak, Birinci Dünya Savaşı başlarında Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (Australian and New Zealand Army Corps) kelimelerinin ilk harflerinin kısaltılmasıyla oluşuyor.
Anzaklar, 1915'te Çanakkale'de, daha sonra da Ortadoğu ve Avrupa'da müttefikleri adına savaştı. Anzak Günü ise Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerin 25 Nisan 1915'te Gelibolu'da karaya çıkışının yıl dönümü olarak anılıyor.