Sakarya’da, yerleşim birimleri ile iç içe kurulması planlanan entegre çimento fabrikası ve malzeme ocaklarının Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) raporu karar metnindeki çelişen ifadeler tartışmalara sebep oldu. Türkiye Çevre Platformu Koordinatörü Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar, insan ve çevre sağlığı açısından bölgeye çimento fabrikası kurulmaması yönünde uyarıda bulundu.
Prof. Uyar, bu fabrikaların arsenik, kurşun, civa, demir, bakır, çinko, krom, selenyum, kadmiyum gibi atık maddeler bıraktığını belirterek, “Eğer bu yatırımlara izin verirseniz, yanına dünyanın en büyük kanser hastanesini yapmanız gerekiyor. 1 ton çimento üretmek için havaya bir ton karbondioksit salınıyor.” dedi.
Sakarya’nın Karasu ilçesi Darıçayırı beldesinde, yaklaşık 300 dönümlük alan üzerinde kurulması için izin verilen entegre çimento fabrikası ve malzeme ocakları ile ilgili tartışma devam ediyor. En büyük tartışma ise ‘ÇED Olumlu’ raporu verilmesi üzerinde yaşanıyor. Kurumların, aynı karar metninde çelişen raporları tartışmaları artırıyor. Örneğin, Orman Bölge Müdürlüğü’nün raporunda, “İzin sahası civar yerleşim yerlerinin su kaynağına zarar verebilecek durumda olmayıp, halk sağlığına etkileri olabilecektir.” denilirken, yine Tarım İl Müdürlüğü’nün, “…Toprak Koruma Kurulu’nda gerekli değerlendirme yapılmıştır. Bölge tarım arazilerine ve çevreye vereceği zarar sebebiyle oy çokluğu ile reddine karar verilmiştir… Toprak koruma projesi hazırlanması şartıyla istenilen amaçla kullanılmasının uygun görüldüğü bildirilmiştir.” gibi çelişkili ifadeler yer alıyor. Bu da 'hem zararlı hem değil' gibi anlaşılıyor. Bölge halkı ise çelişkili rapora tepki gösterdi.
HUKUK MÜCADELESİ BAŞLATTILAR
Kurumlardan zorlama metinlerle ‘ÇED Olumlu’ raporu verildiğini düşünen Darıçayırlılar, raporun iptali için hukuk mücadelesi başlatarak, yürütmeyi durdurma kararı aldırmak için Sakarya İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Ancak süre aşımı sebebiyle dava reddedildi. Darıçayırlılar, kararı temiz içen Danıştay’a götürdü.
Belde halkından Şükrü Aksoy, Sezai Aşık, Birol Aksoy, Mehmet Aşık, fabrikanın, yerleşim alanlarına sadece 150 metre, içme suyu kaynağına ise 100 metre mesafede olduğunu belirterek, tepkilerini şöyle dile getiriyor: “Fabrikadan çıkan zehirli atıklar, bizi, tarlalarımızı ve hayvanlarımızı zehirleyecek. Burası yaşanmaz hale gelecek. Zorlama ve çelişkili raporlarla fabrika için ‘ÇED olumlu’ raporu verilmiş. Bu durum bizi isyan ettirdi. İtiraz etmememiz için ÇED raporlarını bizden uzak süre saklamayı başardılar. Bu rapor gerçeği yansıtmıyor. Hukuk mücadelemiz sürecek. Biz sanayiye karşı değiliz. Gitsinler fabrikayı daha uzak ve verimsiz topraklar üzerine kursunlar.”
"ENDÜSTRİYEL ATIK YAKILIYOR"
Türkiye Çevre Platformu Koordinatörü Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar da kanserojen atıklar oluşturması ve kanser hastalıklarında artışlar sebebiyle 1994 yılından bu yana AB ülkeleri ve ABD’de çimento fabrikaları kurulmadığını vurguluyor. Bu devletlerin cazip ortaklıklara kendi ülkeleri dışında üretip hazır mamulü aldıklarını kaydeden Uyar, çimento fabrikalarında endüstriyel atıkların yakılması sebebiyle insan ve çevre sağlığını tehdit ettiğini dile getirdi. Uyar, “Bu fabrikalarda endüstriyel atıklar yakılıyor. Tokbit kimyasallarla çevre zehirleniyor. Çimento fabrikası yatırımı yaptığınızda yanına en büyük kanser hastanesini de kurmanız gerekiyor.” diye ifade etti.
Bu fabrikaların azotoksit, kükürtkoksit, karbondioksit, ayrıca arsenik, kurşun, civa, demir, bakır, çinko, krom, selenyum, kadmiyum gibi dioksinler saldığına dikkat çeken Uyar, “Arsenik; cilt hasarı ve kansere neden oluyor. Bronşit, sarılık, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını bozuyor. Kadmiyum; kansere sebep oluyor, ayrıca böbreklerde işlev bozukluğu ve karaciğer hasarına neden oluyor. Civa; el, kol, bacakta titreme, hafızada bozulma, his, görme, duyma, işitme kaybı, konuşma kalp ritim bozukluğuna, kaslarda koordinasyon kaybına neden oluyor. Kurşun; akciğerleri, dalağı, kalbi, beyni ve kasları etkiliyor. Say say bitmez. Ayrıca, tarımsal verim azalıyor, bitki hastalıklarında artış yaşanıyor ve biyoçeşitlilik azalıyor. 1 ton çimento üretmek için havaya bir ton karbondioksit salınıyor. Dolayısıyla bütün bunlar göz önüne alındığında verilen ’ÇED Olumlu’ raporunun mantığı yok.” diye konuştu.
Nuryol Çimento Sanayi A.Ş ise resmi evraklarının tamam olduğunu, hiçbir eksiklik olmadığını belirtti.