Dünyanın sayılı cennetlerinden: Kadınların hakimiyetinde Müslüman bir toplum Tuaregler
Kadının eşya gibi görüldüğü, şiddete uğradığı, hiçbir mülke sahip olamadığı günümüz dünyasında Tuaregler'in yaşam tarzı inanılmaz özgürlükçü. Kadınlar kendi kararlarını verebildiği bu toplumu beraber tanıyalım.
Tuareg toplumu neredeyse 1000 yılı aşkın süredir Afrika'da orta bir kesimde yer alıyor.
Tuaregler, Afrika Berberileri'nin bir kolu ve 1000 yıldır Burkina Faso, Cezayir, Libya, Mali ve Nijer arasındaki bölgede yaşamlarını sürdürüyorlar. Yarı göçebe bir toplumlar, bu yüzden de deve sırtında Sahra'yı geçerek bugünlere gelmişler.
Müslüman bir toplum olan Tuaregler, Müslümanlar ve kendilerine has bir kültürleri var. Örneğin çok misafirperverler ve misafirlere ikramlarıyla biliniyorlar.
Bu kadar insancıl bir toplum olmalarında elbette ki kadınların etkisi büyük. Tuaregler dünyada çok az bulunan anaerkil toplumlardan biri.
Bu kültürün ana unsuru: Kadın. Kadınların hakimiyeti yüz yıllardır devam ediyor ve dünyada nadir bulunan bir toplum yapısına sahipler.
Tuaregleri kadınlar özgürce karar verip birçok hakka gerçekten sahipler. Karar verici olanlar onlar.
Mülkiyet hakkı da kadınlarda. Evlerin sahibi yine kadınlar.
Önceleri kırmızı boyalı çadırlarda yaşayan sonradan ise kendi evlerini yapmaya başlayan kadınlar, mülklerin sahibi. Bu da onların söz hakkı olmasını sağlıyor.
Erkeklerle olan ilişkilerine sadece onlar karar veriyor ve birlikte geçen bir gecenin ardından erkek mutlaka evi terk ediyor.
Evlenmeden önce diledikleri kadar sevgilisi olabilen kadınlar, aynı zamanda eğer geceyi bir erkekle birlikte geçirdilerse erkekler sabah develerine binip orayı terk etmek zorunda. Ayrıca eğer bir erkek o çadır veya evde yemek yiyecekse ancak o çadırdaki kadınla beraber olduğunda bunu yapabiliyor. Aksi halde erkeğin orada yemek yemesi ayıp karşılanıyor.
Evlilik kararı da kadına ait, ayrıca çocuğun soyadı da kadından geçiyor.
Bir kadın kiminle ve ne zaman isterse o zaman evleniyor. Eğer evliliğin bitmesini isterse de bitiyor. Çocukları olduğunda ise soyadı mutlaka anneden geçiyor. Yani bugün yaşadığımız toplum yapısının neredeyse tam tersi. Boşanma partileri de cabası, eğer bir kadın boşanmak isterse bunu bir ritüel-eğlence ile kutluyorlar. Erkek de devesine binip annesine evine geri dönmek zorunda kalıyor.
Müslümanlığı da yaygın olan şeklinden farklı yaşıyorlar. Bu toplumda yüzü peçeyle örtülen kadınlar değil erkekler.
Peçe takan Tuareg erkekleri, 'Sahra'nın Mavi Adamları' ismiyle de anılıyorlar. Araştırmacılar bu toplumu keşfettiklerinde erkeklere neden peçe taktıklarını soruyorlar. Cevap ise fazlaca romantik... Kadınların yüzlerinin güzel olduğunu ve açmaları gerektiğini, kendilerininse yüzlerini gizlemeleri gerektiğini söylüyorlar.
Kadınlar için evlenmek de boşanmak da genç veya yaşlı olmak da değersiz görülmeye sebep olmuyor.
Dünyanın geri kalanında kadınlar sürekli medeni durumlarıyla veya fiziksel görünümleriyle yargılanırken, Tuaregler'de böyle bir ayrım yok. Kadınlar her yaşta, bekarken de evliyken de boşanmışken de önemli.
Tuaregler'de en önemli figürler, anneler.
Fakat doğurganlık ve itibar olarak değil, toplumu bir arada tuttukları ve karar verenlerin anneler olmaları sebebiyle annelik bu toplumda oldukça önemli bir yer kaplıyor.
Tüm bu özellikleri sebebiyle Müslüman dünyasından dışlanmışlar ve kültürleri de tehdit altında.
Dünyanın incisi gibi özel bir toplum olsalar da onların değerini bilen insan sayısı çok az. İslam aleminin baskısı, kentleşmeyle geleneklerin zayıflaması ve kimi Tuaregler'in kendi kültürünü dünyanın geri kalanına göre yanlış bulması, onları tehdit ediyor. Hatta bazı Tuaregler kendi dilleri Tamasheq yerine Arapça konuşmaya başlamılş. Çöl ikliminin savaşçı kadınları umuyoruz ki kültürlerini ileriye taşır ve dünyanın geri kalanına da ilham verir.