Elektrik ve doğalgaza yapılan zamlar, dondurucu soğukta ısınmak için bazı vatandaşları soba kullanımına yönlenmesi sektörde hareketlilik yaşanmasına sebep oldu.
Vatandaşların ısınmak için yeniden soba kullanmaya başlaması, son yıllarda satışları hayli azalan soba sektörü esnafını mutlu etmeye başladı. Eski dönemlerde kış aylarında vatandaşlar ev ve iş yerlerini sıcak tutması için yaygın olarak soba kullanırken, doğalgaz ve elektrikli ısıtıcıların piyasada yaygınlaşması sonucu Türk kültüründe önemli bir yeri olan soba da yavaş yavaş tarihe karışmaya başladı. Vatandaşların yeni yapılan evlerde genellikle doğalgaz ve elektrikli ısıtıcı kullanmaya başlaması soba sektörüne de durgunluk getirdi. Ancak son zamlar bu sene soba sektöründe satışları yaklaşık yüzde 10-15 oranında artırdı.
Soba satışında bu sene yüzde 10-15 oranında artış var
Eskişehir’de yaklaşık 23 yıldır sobacılık sektöründe çalışan ve çarşı merkezinde iş yeri bulunan Gökhan Duru, sektörlerinde bu sene yaşanan hareketlik ve geleceği konusunda konuştu. Gökhan Duru, Eskişehir’deki soba satışlarının geçen seneye göre yüzde 10-15 oranında bir yükselişte olduğu ve bunun nedeni olarak da vatandaşların fazla doğalgaz ve elektrik faturası ödemek istememesi olduğunun altına çizdi. Duru, “Bu sene diğer senelere göre hafif bir artış var. Çünkü doğalgaz fiyatı biraz yükseldi. Bu nedenle geçen seneye göre yüzde 10-15 oranında bir artış var. Tabi doğalgaz şuan tuşlu çalışan bir sistem ve çevreyi sıcak tutması için insana birçok kolaylık sağlıyor. Buna baktığımızda sobanın yakması, ısıtması biraz zor. Çünkü sobada temizlenme var, kömür var, taşıması var, tek oda ısınıyor. Bu nedenle satışlarımızı oldukça durgun geçiyordu. Ancak bu sene doğalgaz ve elektriğe yapılan zamlar bizim sektörümüze az da olsa hareketlik kazandırdı. Çünkü doğalgazla ısınan vatandaşlar her ay artırarak fatura ödemek zorunda kalıyor. Ama bir soba 400-500 lira harcayarak kurursa ve gereken bakımlar zamanında yapılırsa yıllarca kullanılabilir. Bu da doğalgaza göre ucuza gelir. O nedenle geçen seneye göre bu sene biraz hareketlik var diye biliriz. Ayrıca insanlar artık şehirlerden daha çok köylerde ev almaya başladı. Orada doğalgaz bağlantısı olmadığı için da soba alan oluyor. Onlar da kuzine tarzı veya şömine tarzı sobalar daha çok alınıyorlar” diye konuştu.
Kültürel miras olan soba nostaljik mi olacak?
Türk kültürün bir parçası olan soba, teolojik gelişmeler, elektrik ve doğal gazlı ısıtıcılar piyasada yaygınlaşması ile artık insanların eskisi kadar ilgisini çekmiyor. ‘Bu durumda kültürel miras olan soba sektörü yavaş yavaş yok mu olacak?’ sorusuna da yanıt veren Gökhan Duru, sektörde alttan elemen yetişmemesi, insanların elektriğe ve doğalgaza bağlılığının bu sektörü nostaljik olmaya makul bıraktığını belitti. Gökhan Duru, “Soba aslında artık nostaljik hale geldi. Şehir merkezlerinde 3-4 seneye kadar belki hiç soba kalmayacak. İnsanlar da zamlara alışacak. Gelirleri da artınca zamlara ayak uyduracak. Çünkü sobanın bakımı kolay bir iş değil. Ama köylerde bu soba kültürü birkaç yıl da olsa kalacak. Köylerde kalorifer de olsa boş bir yerde vatandaş soba kuruyor. Bazen bir patates, kestane pişirmek istiyor. Şehirlerde yaşayan çoluk çocuk, torunlarına göstermek için, onlara kendi kültürlerini, eski günlerini hatırlamak için boş bir yerde soba kuruyor. Ama ne olacak; şimdi sezonda 500 tane satıyorsak o zaman belki 100 tane satılacak. İşte böyle yavaş yavaş bir zaman sonra yok olacak. Bunun ayrı bir sebebi ise alttan eleman gelmiyor. Biz eskiden bu işlerle uğraştık ve hala bir şekilde ayak uydurmaya çalışıyoruz. Ama bizden sonraki nesil artık bu sektöre girmez. Kısa bir sürede yok olabilecek bir sektöre neden girsin ki?” dedi.
“Biz de başka işlerde ayak uydurmaya çalışıyoruz”
Gökhan Duru, artık sadece soba satışı ile kalmayıp zamanla belli işlerle ayakta durmaya çalıştıklarını dile getirdi. Duru sözlerine söyle devam etti;
“Eskiden bizim soba satışımız çok hızlıydı, ama zamanla işler yavaşladı, sobanın yeni doğalgaz aldı. Binalar müstakil olmaktan çıkıp katlara döndü. Bacalar falan olmuyor derken soba işleri çok düştüğü için şimdi başka işlere de başladık. Mesela lokantalara havalandırma yapıyoruz. Fabrikalarda, inşaatlarda havalandırma yapıyoruz. Lokanta mangalları yapıyoruz. İşimizi biraz daha bu tarafa kaydırdık. Öbür türlü sadece sobaya kalsak geçinmemizin imkânı yok. Bir de sobacılık sezonluk bir iştir. Eylülden başlayarak aralık veya ocak ayına kadar soba işlerle meşgul olabiliyoruz. Geride kalan aylar ne yapacağız? O yüzden o zamanlarda boş kalmamak için bu tarz işlere yöneldik”.
Sobanın temizlenmemesi zehirlenmesine neden olabilir
Gökhan Duru, evlerde soba yakan vatandaşlara önerilerde de bulundu. Sobalara iyi bakılması ve boruların belli bir süre sonra temizlenmesi gerektiğinden söz eden, aksi durumda zehirlenmelere yol açabileceğini anlatan Duru, “Sobanın hemen hemen bakım olmaz. Ama baca bakımının mutlaka yapılması lazım. Çünkü zehirlenmeler genelde bacanın tıkamasından oluyor. O nedenle soba borularının normalde 2 haftada 1 kere veya en az ayda 1 kere temizlenmesi lazım. Senede de bir defa komple bacanın tamamen temizlenmesi lazım. Aksi halde meydana gelebilen zehirlenmeler can kaybına kadar yol açabilir” şeklinde konuştu.