Erzurum'a 171 kilometre uzaklıkta, 1228 metre rakımda bulunan ve mikroklima iklime sahip Olur ilçesinin en önemli gelir kaynağı dut pekmezi. 2008 yılında tescillenen Karnavas dut pekmezi yörede Ormanağzı, Köprübaşı, Coşkunlar, Yeşilbağlar, Hükkam mahallelerinde yaklaşık 225 kişi tarafından üretiliyor. Binlerce ağaçtan toplanan tonlarca dut, 1,5 aylık yorucu bir çalışmanın ardından pekmeze dönüşüyor. Mahallelerde yılda yaklaşık 42 tonluk pekmez üretiliyor.
Karnavas dut pekmezinin en önemli üretim yerlerinden biri olan Ormanağzı Mahallesi'nde Songül-Avşin Aktürk çifti, haziran ayının ikinci haftasıyla birlikte çalışmalarına başladı. Sabah erken saatlerde işe koyulan çift, yere serdikleri brandalara dut silkeleme makinesiyle dökülen dutları bidonlara doldurup, ocak üzerindeki kazanlara boşaltıyor. Dev kazan içinde kaynatılan dutlar, kıvama geldikten sonra preslenmek amacıyla sıkı kurununa dökülüyor. Şırası bidonlara boşaltılan dut, kilolarca ağırlığındaki taşla da preslenerek kalan şıra alınıyor.
Bidonlara alınan dut şırası ateş üstünde bekleyen ve teşt olarak bilinen bakır kaplara boşaltılıyor. Altında odunların alev alev yandığı çelik kapların başına geçen Aktürk çifti ellerinde ahşap kepçelerle şıranın pekmeze dönüşmesi için saatler süren karıştırma işine başlıyor. Çelik kaplarda yapılan işlem sonunda üretilen pekmez soğuması için bu kez başka bir kaba boşaltılıyor. Burada da baba Osman Aktürk devreye giriyor. Ateş üzerinden alınan pekmezi kepçeyle karıştıran Osman Aktürk, soğutma işlemini gerçekleştiriyor. Soğuyan pekmez daha sonra konulduğu bidonla depoya kaldırılıyor.
Olur'un mikroklima iklimi sebebiyle dut üretiminin fazla olduğunu belirten İlçe Tarım ve Orman Müdürü Yaşar Mesut Bakır, pekmez üretiminin önemli bir gelir kaynağı olduğunu söyledi. İlçedeki 5 mahallede 225 kişinin pekmez üretimi yaptığı bilgisini veren Bakır, yılda 42 tona yakın ürün elde edildiğini söyledi. Türk Patent Enstitüsüne yapılan müracaat sonunda Karnavas dut pekmezi için coğrafi işaret tescil belgesinin alındığını belirten Bakır, geleneksel yöntemlerle yapılan pekmezin şifa kaynağı olduğunu kaydetti.
Şubat 2020'de resmi bir ziyaret için gittiği Ukrayna dönüşünde gazetecilerin 'Sizin virüse karşı özel bir önleminiz var mı?' sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'Benim bir tavsiyem var. Tabii bunu sağlıkçılar da söylüyor. Gıdalarınıza dikkat edin. Bizim özel bazı tedbirimiz var mı derseniz, öyle bir tedbir inanın yok. Vücudu güçlü tutacağız. Bizim bazı arkadaşlar sağ olsunlar ara sıra dut pekmezi gönderirler. Ben her sabah bir kaşık dut pekmezi alırım. Çünkü kan yapar. Ağırlıklı olarak Erzurum'dan" cevabını vermişti.
Dut pekmezi, Anadolu kültüründe hastalıklara karşı korunmak ve vücut direncini artırmak için sık sık tüketilen geleneksel lezzetlerin başında geliyor. Yüksek besin değeri içerdiği doğal şekerle vücudun ihtiyacı olan şekeri karşılayan dut pekmezi, özellikle kış aylarında tüketiliyor. Dut pekmezi soğuklara karşı vücudun direncini artırırken, birçok hastalığa karşı da iyi geldiği belirtiliyor.
KAYNAK:DHA