Anadolu Selçukluları devrinde, 1249-1254 yılları arasında diğer iki kardeşiyle birlikte ortak hüküm süren 2. Alaaddin Keykubat ile Gürcistan’dan Selçuklu sarayına gelin olarak gelen ve 2. Gıyaseddin Keyhüsrev ile evlenen Gürcü Hatun Tamara’nın mezarı için Erzurum Pasin Ovası’nda yer alan Ezirmik köyündeki kazı çalışmaları tamamlandı.
Erzurumlu sanat tarihçisi Dr. Öğretim Üyesi Muhammet Arslan, şunları söyledi:
"Dönemin çağdaş kaynaklarından öğrendiğimiz kadarıyla, Anadolu Selçuklu Sultanı 2. Alaaddin Keykubat, Moğol Hanı’nı ziyaret için diğer devlet yetkilileriyle birlikte Moğolistan’a giderken Erzurum’da dinlenmeye çekilir. O günün akşamında kendisi için verilen ziyafete katıldıktan sonra uyumaya geçer. Ancak aynı gecenin sabahında ölü olarak bulunur. Bazı çağdaş kaynaklar ölümün nedenine değinmezken, bazıları da zehirlenmiş olabileceğini imâ ederler. Bir diğer çağdaş kaynak ise annesi Gürcü Hatun’un da öldükten sonra Erzurum’daki oğlunun yanına defnedildiğini söyler. İbn-i Bibi, Kerimüddin Mahmud Aksarayi ve Niğde’li Kadı Ahmet gibi çağdaş vakanüvislerin verdikleri bu bilgi, bizi 2. Alaaddin Keykubat’ın türbesini aramaya yönlendirdi. Yaptığımız araştırmalar ve diğer çeşitli veriler sonucunda, köy halkının Sultan Alaaddin Türbesi olarak nitelendirdiği bu yerde kazı yapmaya karar verdik. Erzurum Müze Müdürlüğü Başkanlığında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden gerekli izinleri alarak kazımıza başladık. Kazı sonucunda kümbetin cenazelik katına ulaşarak mezar odalarından kemik ve diş örneklerini topladık. Ayrıca hafriyat içerisinde kalan taş sandukaları da gün yüzüne çıkarmış olduk. Etrafını da temizleyerek kısmi koruma altına aldık. Bundan sonra ortaya çıkardığımız bulguları teste tabi tutarak kümbetin 2. Alaaddin Keykubat ve annesi Gürcü Hatun’a ait olup olmadığını kesinleştirmiş olacağız. Aynı zamanda Sultan 2. Alaaddin Keykubat’ın zehirlenip öldürüldüğüne dair iddiaları da kesin biçimde ortaya koymuş olacağız.”
Dr. Muhammet Arslan ayrıca “Bu vesileyle proje ortağımız ve Başkanımız Erzurum Müze Müdürü Arkeolog Hüsnü Genç’e, bilhassa özverili çalışmalarından dolayı Erzurum Müzesi’nin Uzman Sanat Tarihçilerinden Özlem Timur ve Nurgül Akbaba’ya, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Arş. Gör. Muhammet Burak Gökler ve Muhammed Emin Doğan’a, işçilerimize ve ziyaretçilerimize teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Erzurum Müze Müdürü Arkeolog Hüsnü Genç ise konuşmasında, “Kümbet kazısının önemli bir Ortaçağ keşfi olduğunu düşünüyoruz. Anadolu Selçuklu Devleti’ne Sultanlık etmiş 2. Alaaddin Keykubat ve yine Ortaçağ dünyasının en güçlü kadın karakterlerinden olan Gürcü Hatun Tamara’nın kümbeti olabilecek bir alandaki kazı çalışmalarımızı 10 gün boyunca sürdürerek tamamladık. Elde ettiğimiz bulgulara uygulanacak tıbbi testler ile kümbetin kime ait olduğunu kesin olarak ortaya koymuş olacağız” dedi.
Kaynak: DHA