Bölgesel Teşvik Sistemi’nde 5. Bölgede yer alan illerdeki OSB’lere yapılacak yatırımların 6. Bölge teşviklerinden yararlanması sağlayan ‘+1’ uygulaması, 21 Ağustos 2020 tarihinde 31220 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan kararla sonlandırıldı.
Cazibe Merkezleri Programı (CMP) kapsamındaki illerde uygulanan teşvik sisteminde yapılan mevzuat değişikliği, başta Erzurum olmak üzere 4. ve 5. Teşvik Bölgesi illerindeki OSB’lerde yer alan yatırımların sekteye uğrayacağı endişesine yol açtı.
Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası (ETSO) Meclis Başkanı ve Erzurum 2. OSB Müteşebbis Heyet Başkan Vekili Saim Özakalın, Erzurum’un da yer aldığı CMP kapsamındaki illerdeki OSB’lere yapılan yatırımların 6. Bölge teşviklerinden yararlanmasını sağlayan uygulamanın sonlandırılmasının, Erzurum’daki yatırımları ciddi anlamda etkileyeceğinden ve bölgenin cazibesini ortadan kaldıracağından endişe duyduklarını söyledi.
“Cazip kılan hüküm yürürlükten kaldırıldı”
Erzurum’un, 15 Haziran 2012 tarihinde Bakanlar Kurulu’nun 3305 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararı uyarınca; Bölgesel Teşvik Sistemi kapsamında, ‘5. Bölge İlleri’ arasında sayıldığını hatırlatan Özakalın konuyla ilgili açıklamasında şunları söyledi; “2017 yılında ilan edilen Cazibe Merkezleri Programı çerçevesinde ve 22 Şubat 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle de, ilimizin de dahil olduğu program kapsamında yer alan 4. ve 5. Bölge illerindeki OSB’lerde gerçekleştirilecek yatırımların, 6. Bölge desteklerinden aynı oran, miktar ve sürelerde yararlanacağını hükmü getirildi. Söz konusu hüküm; Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın 18. maddesinin 4. fıkrasında yer almıştı. Ancak; 21 Ağustos 2020 tarihli ve 31220 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararın 6. Maddesinde, ‘Aynı Kararın 18. maddesinin 4. fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır’ ifadesi yer almaktadır. Bu durumda İlimizde bulunan OSB’lerimiz sadece 5. Bölge desteklerinden istifade edebilir hale dönüştürülmüştür. Her ne kadar CMP Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Kararın 3. Maddesinde, komite tarafından uygun görülen ve kanundaki yükümlülükleri sağlayan en az 5 milyon lira tutarındaki yatırımların 6. Bölge desteklerinden faydalanabileceği belirtilse de bunun hiçbir uygulama örneğinin olmadığı bilinmektedir. Kaldı ki uygulamanın süresi de yılsonunda doluyor.”
İki Bölge Teşvikleri Arasında Büyük Fark
Açıklamasında, “Tekstilkent Projesi gibi birçok sanayi sektörü alanında yatırım yapan yatırımcıları İlimize çeken en önemli unsurlardan bir tanesi 6. Bölge teşvikleri olmuştur” diyen ETSO Meclis Başkanı ve 2. OSB Müteşebbis Heyet Başkan Vekili Saim Özakalın şöyle devam etti; “Özellikle emek yoğun sektörler için son derece cazip teşvikler sunan 6. Bölge destekleri arasında; her bir istihdam için SGK İşveren Payı Muafiyeti 456 Lira, Sigorta Pirimi İşçi Payı Muafiyeti 412 Lira ve Gelir Vergisi Stopaj Desteği 154 Lira ile 10 yıl süresince limitsiz olarak uygulanmakta iken 5. Bölge desteklerinde yalnızca Sigorta Pirimi İşveren Payı Muafiyeti 456 Lira ile 7 yıl süresince ve toplam yatırım tutarının yüzde 35 üst limitiyle sağlanıyor. Örnek verecek olursak; asgari ücret üzerinden 500 kişilik bir istihdam sağlayan ve 4 milyon TL’lik yatırım yapan bir işletme için işletme için 6. Bölge teşvikleri kapsamında toplamda 61 milyon 361 Bin lira sigorta pirimi desteği sağlanmaktayken, 5. Bölge teşvikleri kapsamında yüzde 35 üst limit uygulanması sebebiyle yalnızca 1 milyon 400 Bin lira sigorta pirimi desteği verilmektedir.”
“OSB’lerimizdeki yatırımlar sekteye uğrar”
Tekstil / hazır giyim gibi emek yoğun sektörlerde yatırım yeri kararı verilirken sigorta primi teşviklerinin önemli rol oynadığını vurgulayan Özakalın, Erzurum’un 5. Bölge olarak kalması durumunda Tekstilkent Projesi gibi bölgeye gelecek yatırımların sekteye uğrayacağını ve OSB’lerin cazibesini yitireceğini kaydederek, “Örneğin Tekstilkent’in ikinci etabı kapsamında yapılmakta olan fabrikaya talipli olan firmanın bu kararından vazgeçmesi muhtemel olacaktır. Ayrıca hali hazırdaki 4 fabrikada faaliyet gösteren yatırımcılar da ilerleyen zamanlarda yeni teşvik belgeleri almak istemeleri durumunda 5. Bölge destekleriyle karşılaşacak ve ilimizde yatırımlarına devam etme kararlarını sorgulayacaklardır. Sonuç olarak; Tekstilkent Projesinin ve diğer birçok sanayi yatırımlarımızın İlimizde yakaladığı ivmenin kaybedilmemesi adına, 21 Ağustos 2020 tarihinde yapılan değişikliğin ivedilikle yeni bir mevzuatsal değişiklikle düzeltilmesi Erzurum’un da önceden olduğu gibi 6. Bölge illeri arasına dahil edilmesi son derece önemlidir. Buna ilaveten, ilimizdeki organize sanayi bölgelerimizde daha önce yüzde 100 bedelsiz oranda yatırım yeri tahsisi yapılabilirken bu oran geçtiğimiz yıl yüzde 80’e düşürülmüştü. Bu oranın yeniden yüzde 100’e çıkarılmasını talep ediyoruz. Yine bu teşvik değişikliğinden kaynaklanacak dezavantajdan dolayı, 1. Etabı tamamen dolan, 1. Etabın 4 katı büyüklüğündeki 2. Etabın altyapı çalışmalarının sona geldiği 2. OSB’de yakalanan heyecan ve ivmeyi kaybetmek istemiyoruz” dedi.
“Kararın gözden geçirilmesini istiyoruz”
Özakalın açıklamasında şu ifadelere yer verdi; “Daha yeni yeni ilimizde oluşturmaya çalıştığımızı sanayi yatırımları ve sanayileşme adımları bu değişiklikle sekteye uğrayacaktır. 2.Organize Sanayi Bölgemizde yatırım yapmış ve yatırımı devam etmekte olan çok sayıda yatırımcımızın kısıtlı imkanlarla ve zor şartlarda hayata geçirmeye çalıştığı sanayi işletmelerimizin en önemli ve etkili desteği 6. Bölge teşvikleriydi. OSB’lerimizdeki mevcut devam eden yatırımlar 6. Bölge teşviklerinden yararlandı. Yeni teşvik belgesi başvurusunda bulunanlar yeni düzenlemeye göre 5. Bölge teşviklerinden yararlanacak. Bu mevzuat değişikliği ile birlikte yatırımcılarımızın faydalandığı teşviklerin büyük ölçüde azalmasının yanı sıra bu değişiklik yeni yatırıma hazırlanan yatırımcılarında kararlarını bir kez daha gözden geçirmeye itecek ve başlaması muhtemel birçok yatırım proje aşamasında kalacaktır. Kaldı ki yıllardan beri bölgemiz ve ilimizdeki sanayileşme adımları için hem siyasilerimiz ve bürokratlarımızla birlikte ETSO olarak üstün çaba ve gayret sarf etmemize rağmen, bu son mevzuat değişikliğine neden gerek duyulduğuna anlam verebilmiş değiliz. Biz, şehrimizdeki yatırımların, teşvik bölgeleri haritasında da görüldüğü gibi; birbiriyle komşu, aynı iklim şartları ve benzer ekonomik yapıya sahip olan, ancak 6. Teşvik bölgesinde yer alan diğer illere gitmesini istemiyoruz. ETSO ve 2. Organize Sanayi Bölgesi müteşebbisleri adına buradan bütün siyasetçi ve bürokratlarımızla beraber, OSBÜK Yönetim Kurulu Başkanı Memiş Kütükçü’ye, Hazine ve Maliye Bakanlığımıza ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımıza bu kararı yeniden gözden geçirmelerini ve gerçekte daha fazla teşvik bekleyen ilimiz ve bu değişiklikten olumsuz etkilenen bölgemizdeki diğer illerin yaşadığı hayal kırıklığını bilmelerini istiyoruz.”
Özakalın ayrıca, bölgedeki Ticaret ve Sanayi Odaları ve OSB yönetimleriyle konuyla ilgili istişarelerini sürdürdüklerini belirterek, durumu özetleyen ve taleplerini içeren raporun siyasilere ve ilgili bürokratlara ulaştırdıklarını sözlerine ekledi.