Gaspıralı İsmail Bey, ölümünün 100’üncü yıl dönümünde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde düzenlenen hayatıyla ilgili belgesel gösterimi ile anıldı.Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ), Kongre Merkezi’ndeki belgesel gösterisine, Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkan Yardımcısı Ruhsar Demirel, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Gönen ve Garnizon Komutan Vekili Hava Pilot Tümgeneral Ateş Mehmet İrez de katıldı.Belgesel gösteriminden önce konuşma yapan Türkiye Kültür Konseyi Başkanı Metin Eriş, Gaspıralı İsmail’in 100 yıl öncesinde Türk dünyasının birlik olması gerektiğini söylediğini belirtti. Eriş, "İsmail Gaspıralı, fikir kavgası eden bir düşünce adamı, bir gönül adamıdır. Hayatı boyunca yaptıklarını düşündüğümüzde bugün içinde bulunduğumuz bütün teknik imkanlara rağmen hangimiz Gaspıralı’nın yaptıklarını gerçekleştirebiliriz. İsmail Gaspıralı, Türk dünyasının gönül adamıdır" şeklinde konuştu.Ardından konuşmasını yapmak üzere kürsüye çıkan Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna, Gaspralı İsmail Beyin Tercüman adlı gazetesiyle duygulara tercüman olmanın yanı sıra aynı zamanda, eğitimci kimliğiyle de Türk dünyasının ulu hocası olduğunu kaydetti. Vali Tuna, "O, ekonomide ve siyasette gelişmenin ön şartı olarak eğitimi görmüş ve eğitimde modernizasyonun şart olduğunu ileri sürerek ’Usul-ü Cedit’ hareketini başlatmış ve Türk dünyasında aşamalı olarak ortak eğitim sisteminde geçilmesini savunmuştur. Onun hayatının özü ve özeti ’Dilde, fikirde, işte birlik’ sözüyle ifadesini bulmaktadır. Türk Dünyası gönül birliğinin gerçekleşmesi yönünde en büyük eseri yine kendisi ortaya koymuş, bizlere ’Tercüman’ gibi çok güzel bir örnek sunmuştur. Gaspıralı İsmail, Tercüman adını verdiği gazetesinde geniş bir coğrafyada anlaşılabilecek bir Türkçe kullanmıştır. Yani o, bütün dünya Türklüğünün anlayabileceği ortak bir edebi dil gerçekleştirmeye çalışmış, bu edebi, dilin Osmanlı Türkçesi olmasını istemiştir. Gaspıralı’nın ortak edebi dil üzerindeki ısrarı sebepsiz değildir. Çünkü ona göre ortak bir edebi dili olmayan millet, millet sayılmaz. O, bütün Türklerin birlik olabilmesi için, öncelikle cemaat olma fikrinden kurtulup, millet olma fikrine sahip olması gerektiğini savunmuştur. Gaspıralı’nın hayatını vakfettiği ’dilde, fikirde, işte birlik’ fikri şüphe yok ki kültür başkentliği uygulaması ile geniş bir coğrafyayı harekete geçirerek, hayata geçmiştir" ifadelerini kullandı.Daha sonra, Gaspıralı İsmail Bey’in ölümünün 100’üncü yıl dönümü nedeniyle bütün hayatını anlatan 60 dakikalık bir belgesel yayınlandı. Belgeselde Gaspıralı İsmail Bey’in hayatından kısa anekdotlar ve yaptığı çalışmalar gösterildi.Belgesel gösteriminin ardından Vali Güngör Azim Tuna, Gaspıralı İsmail Bey’in hayatının anlatıldığı belgeselin yönetmeni ve yapımcısına çiçek takdim etti.