Aliağa Belediyesi tarafından 5 yıldan bu yana süren “Kent Belleği ve Arşivi” projesi, “Helvacı Tarihi ve Kültürü” çalışmaları ile devam ediyor.
Aliağa ilçesinin en eski yerleşim yerlerinden olan Helvacı’nın yazılı ve sözlü kültür mirasını gelecek kuşaklara aktaracak proje için Helvacılı olan Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden Halkbilimci Dilek İşler ve Kırşehir Ahi Evran Üniversitesinden Antropolog Dr. Onur Hayırlı Helvacı da saha araştırması gerçekleştiriyor.
Saha çalışmalarının ardından derlenecek olan bilgi ve belgeler kitaplaştırılarak, "Aliağa Kent Kitaplığı" serisindeki yerini alacak. "Helvacı Sözlü Kültür Mirası", "Helvacı Mutfak Kültürü", "Helvacı’da Giyim Kuşam ve Barınma Kültürü" ve "Helvacı’da Ritüeller ve Kutlamalar" adını taşıyacak kitaplar, 2021 ve 2022 yıllarında yayınlanacak. Araştırma sonunda elde edilecek kültürel materyaller Helvacı’da oluşturulacak bir mekânda kalıcı olarak sergilenecek.
Saha çalışmaları kapsamında mahalle sakinleri ile görüşmeler yaparak Helvacı’nın sözlü kültür mirasına dair bilgiler edindiklerini belirten Halkbilimci Dilek İşler, vatandaşlardan gelen eski fotoğraf ve belgelerle de araştırmaya önemli katkılar sağlandığını ifade etti.
Yapılan araştırmalar sayesinde Helvacı’nın; mutfak kültürünü, giyim, kuşam, kıyafet kültürünü, maniler, efsaneler, lakaplar, tekerlemeler, atasözleri ve bilmecelerden oluşan sözlü kültürünün yanı sıra mimari kültürünü kayıt altına alacaklarını söyleyen İşler: "Amacımız; UNESCO’nun da yaptığı gibi köydeki maddi ve maddi olmayan kültür mirasını derlemek. Helvacı’nın derlenmesi gereken birçok kaynağının oluşu bizi böyle bir çalışmaya sevk etti. Bir Helvacılı olarak Helvacı’nın gelenekleri, adetleri, yemekleri ve sözlü kültürünü derleyerek bir kitap haline getirmeyi uzun zamandır istiyorduk. Aliağa Belediyesinin destekleriyle çalışmalarımıza başladık. 2020 yılının son aylarında alan araştırmalarına başladık. Çalışmamızda sözlü tarih yöntemini kullandığımız için kişilerin evlerine giderek görüşmeler yapıyoruz. Aynı zamanda Helvacı ile ilgili yazılı kaynakları tarayarak araştırmamızı destekliyoruz. Helvacı’nın kültür mirasını derledikten ve kayıt altına aldıktan sonra Belediye işbirliği ile araştırmalarımızı eğitim amacıyla kullanmak istiyoruz” dedi.
Helvacı kültürünün unutulmadan, canlı şahitleri hayattayken ve Helvacı kültürüne dair belge, bilgi ve materyaller yok olmadan bunların devamlılığını sağlayarak bir sonraki nesillere aktarmak istediklerini vurgulayan Kırşehir Ahi Evran Üniversitesinden Antropolog Dr. Onur Hayırlı ise “Aliağa Belediyesi kültür ve sosyal bilim çalışmalarında bizlere destek oluyor. Kitaba katkı sunmak isteyenler Türkiye’nin her yerinden Helvacı ve Aliağa ile ilgili her türlü belge, bilgi ve fotoğrafı kentarsivi@aliaga.bel.tr adresine gönderebilecekleri gibi 0555 893 0267 numaralı telefondan da bizlere ulaşabilirler” dedi.