Türkiye’nin en kaliteli incir ve kestanesinin yetiştirildiği Aydın’da üreticiler halen 1941 ile 1970 yılları arasında üretilen arazi ciplerinden vazgeçemiyor. İlk olarak 1941 yılında ABD ordusu için imal edilen hafif, manevra kabiliyeti yüksek ve sağlam cipler yarım asırdan bu yana Aydın’da çiftçilere hizmet ediyor. Aydın’da parmak sayısını geçmeyecek kadar az kalan cip ustaları ise kendi yaşlarından daha büyük cipleri ilk günkü haline getirip ekonomiye kazandırıyor.
Türkiye’de 1952’den 1970 yılına kadar üretilen ve o yıllarda daha çok resmi kurumlarda ve askeri alanda kullanılmaya başlanan cipler bir müddet sonra lüks otomobiller çıkınca çiftçilerin eline düştü. Sağlamlığı ve Aydın’ın engebeli arazi yapısına uygun olması nedeniyle Aydın’ın dağ köylerindeki incir, kestane ve zeytin üreticileri halen 4 çeker arazi ciplerinin vazgeçemiyor. Aradan geçen 66 yıla rağmen bu araçların yerine tutan başka araç olmadığı için kendi yaşından büyük cipleri tamir edip eski haline getirdiklerini kaydeden Aydınlı Cip tamircilerinden İhsan Akdeniz, “Türkiye’de 1952 yılından 1970 yılına kadar üretilen bu cipler aradan geçen yarım asırdan fazla zamandan beri kullanılıyor. Neredeyse her marka 4 çeker araba üretti. Ama dağlık arazilerde eski cipler kadar dayanıklısı yok. Gelişen teknolojiye rağmen yeri doldurulamayan arazi ciplerini 15 yaşımdan bu yana tamir ediyorum. Ustamın tamir ede ede emekli olduğu pek cip var. Ben emekli oldum. Bu cipler benim çırağı da emekli eder. Türkiye’de olup da ayakta ciplerin büyük çoğunluğu da Aydın’da toplandı. Yaylalardaki çiftçiler cipten vazgeçmiyor” diye konuştu.
1950 model cipi ilk günkü gibi yeniledi
Tamir için metal yığını halinde çekici ile gelen pek çok cipi ilk günkü gibi ilk günkü gibi yapıp yeniden ekonomiye kazandırdıklarını belirten Cip Ustası İhsan Akdeniz, “Pek çoğunun motoru yenilendi. Ancak 60 yıllık ciplerin aksamları halen saat gibi çalışıyor. Değeri parayla ölçülemediği ve muadili olmadığı için bunları tamir edip yeniden eski haline getiriyoruz” diyerek çiftçilerin ciplerin nesilden nesile miras kaldığını söyledi.
“İlk olarak 1941’de ABD ordusu için üretildi”
İlk olarak askeri araç üretilen çiplerin şimdilerde ekonomik savaş aracı olarak kullanıldığını kaydeden Cip Ustası İhsan Akdeniz, “1941 yılında ABD ordusu için imal edilen hafif, manevra kabiliyeti yüksek ve sağlam ciplerin CJ serisinde 8 ayrı modeli geliştirilip üretildi. Bu araca benzer özellikteki aşırı lüks olmayan ancak çok dayanıklı araçların üretimi Türkiye’de de 1970 yılına kadar devam etti. 1970 yılından sonra üretilmeyen araçlar yoğun olarak dağların verimli olduğu Aydın ve Karadeniz bölgesinde kullanılıyor. Yeni araçlar hem çok pahalı hem de fazla dayanıklı olmadığı için tarım sektöründe kullanılamıyor. Yaylalardaki çiftçiler tarafından kullanılan birçok araç miras yoluyla babadan oğla geçiyor. Özellikle yolu kötü olan bölgelerde cipler çiftçinin eli ayağı oluyor. Biz de yaklaşık yarım asırdır çiftçilerimizin eli ayağı olmaya çalışıyoruz” dedi.