Elif YAVUZ-Harun UYANIK-Mertcan ÖZTÜRK/İSTANBUL, (DHA) Ülkemizde yasak olmasına rağmen, ölümlere varan pek çok hastalığa yol açan elektronik sigaralar internette, tezgah altında hatta otomobil bagajlarında satılmaya devam ediyor.
Sigaradan daha az zararlı olduğu algısı oluşturularak pazarlanan elektronik sigaralar, özellikle sigarayı bırakmak ve azaltmak isteyen kişiler tarafından tercih ediyor. Başta Çin olmak üzere yurt dışından kaçak yollarla getirilen elektronik sigaralar, pasajlarda tezgah altlarında, araba bagajlarında satılıyor, satıcılar yasak dinlemiyor. Bazı satıcılar ise sadece internet üzerinden kargo ile satıyor. Kimisi de telefonla aldığı siparişleri müşterilerinin adresine kadar getiriyor.
SİPARİŞİ TELEFONLAR ALIYOR, KARGO İLE GÖNDERİYOR
Telefonla sipariş alan ve ürünleri kargo ile satan bir kişi, “Faturalı bir ürün değil. Bunu satmak yasak. Yurt dışından getirebiliyorsunuz ama satış amaçlı değil. Satış amaçlı getirilenlere el koyuyorlar. Yolculardan 5-10 karton getirenlerden alıyoruz. Ben Doğubank’tan Tahtakale’den alıyorum. Daha önce ceza aldım bu sebepten. Bir ara satışlar iyiydi ama artık ürün bulunmuyor" diye konuştu.
Telefonla görüştüğümüz, ürünleri adrese teslim ettiğini söyleyen başka bir satıcı ise “Whatsapptan modelleri atabiliyoruz. Türkiye’de yasal olmadıkları için hiçbir şekilde garantisi yok. Çin’den geliyor hepsi. Çin var Amerikan var. Modele göre değişiyor" dedi.
Otomobilinin bagajından satış yapan bir satıcı ise “Şu an satmak yasak bunu. 2013 yılında serbestti aslında. Önceden Tahtakale’den Doğubank’tan alıyorduk. Şimdi yine oradan alıyorum ama yerleri yok. Bana da kargoyla gönderiyorlar. Bunların hepsinin fabrikası Çin ama gümrükten sokamadıkları için Romanya, Polonya üzerinden geliyor" diye konuştu.
"BUNLAR TEK BAŞINA KANSEROJEN MADDELER"
Normal tütün ürünlerinden farklı olarak aromalı bir likitin, özel bir mekanizma aracılığıyla yanması ve duman çıkarması prensibi ile çalışan elektronik sigaralarda pek çok kimyasal madde bulunuyor. Sağlık ile ilgili endişelerin oluşmasına yol açan ve araştırmalara konu olan kısım ise likit içerisinde bulunan kimyasal maddeler. Likit içerisinde Propilen Glikol maddesini değerlendiren Kimyager Cemal Kozacı "Propilen Glikol (PG) tek başına bir solventtir. Elektronik sigaraların içerisinde bir sürü kimyasal var. Tat, koku ve renk verici kimyasallar var. PG bütün bunları taşıyan bir solvent. Isıyla temas ettiğinde dışarıya çıkan buhar, PG'nin buharlaşması neticesinde oluşuyor. Bu sigaralarda ısıyla temas ettiği zaman birçok kimyasal çıkıyor. Bunların içerisindeki en önemlileri aldehitler ve akroleinler.(gliserinden su giderilerek veya propilenin denetimli olarak yükseltilmesiyle elde edilen, boğucu ve göz yaşartıcı duman çıkararak buharlaşan uçucu sıvı) Bunlar tek başına kanserojen maddeler. PG tek başına kanserojen değil. Ancak belirli dozdan fazla alınır ve solunursa tabii ki onun da zararı var" değerlendirmesinde bulundu.
"TEHLİKELİ KİMYASAL OLDUĞUNU BELİRTEN İŞARETLER VAR"
Kozacı, şişelerin üzerinde uluslararası kimya sembollerinden kuru kafa sembolünün bulunmasına dikkat çekerek, "Şişelerin üzerinde uluslararası kurallara göre koyması gereken tehlikeli kimyasal olduğunu belirten işaretler var. Kuru kafa işareti var. Bu zehirli madde demek. Hamile kadınlar kullanmasın, işareti var. Özellikle hamilelerde ve doğacak çocuk üzerinde olumsuz etkileri var. Amerikan ilaç ve sağlık örgütü bunu Amerika'da yasakladı. Dünya Sağlık Örgütü'nün de bu konuda hazırladığı raporlar var. Elektronik sigaranın özellikle zararlı olduğunu belirtiyorlar" diye konuştu.
Kozacı ayrıca, 70 kilogram bir insanın günde alabileceği maksimum PG oranının 1.75 gram olduğunu söyledi.
"AKCİGER KANSERİNE YAKALANMA RİSKİ 10 KAT DAHA FAZLA"
Türkiye Sigarayla Savaş Derneği (TSSD) Başkanı Dr. Mustafa Aydın da içicilerin kandırıldığını ifade ederek, "Son dönemlerde yaygınlaşan elektronik sigara oldu. Taşıması daha kolay, cebinize koyabiliyorsunuz. Bir de sanki sağlığa zararlı değilmiş gibi bir algı oluşturuldu. İçicileri kandırmaya başladılar. Neredeyse sigaradan daha zararlı olduğunu iddia ediyorlar. Tütünün içerisindeki zararlı maddeler belli. Fakat tütün doğal olarak üretiliyor. İşleniyor, işlenirken birtakım kimyasal maddeler katılarak sigara haline dönüştürülüyor. Elektronik sigara ise tamamen kimyasallardan meydana gelen bir ürün. Sentetikler içeriyor. Elektronik sigara kullanan bir insanın normal sigara içen bir insana oranla akciğer kanserine yakalanma riski 10 kat daha fazla" dedi.
Aydın, "Hala bugün Türkiye'de ciddi miktarda kaçak yollarla sigara satılmaktadır. Resmi kanallarla satılan sigaralar, devletin kontrolünde satılmaktadır. İçerisindeki nikotin ve diğer zehirli maddeler belirli oranda tespit edilip satışa sunulmaktadır. Kaçak sigaralarınsa bu ölçümü yapılmamaktadır. İçerisinde ne kadar zehirli madde olduğu bilinmiyor. Onun için kaçak yollarla gelen sigara tehlikelidir" dedi.
Vatandaşlardan Feyza Çelik ise "Normal sigaralardan daha fazla zarar verdiğini düşünüyorum. Sigara ve elektronik sigara içilmemesi yönünden uyarıların artırılması gerekiyor. Sigaradan çok da farklı değil. İçindekiler ve verdiği zarar aynı. Ancak daha farklı göründüğü için iyileştirilmeye çalışılıyor" diye konuştu.
Daha önce hem elektronik sigara hem de normal sigara içtiğini belirten Baki Altınel, "Ben elektronik sigara kullandım. Çok zararlı. 6 ay sigara içmedim ama sigarayı hep beynimde hissettim. Elektronik sigara hiçbir işe yaramadı. Kalp krizi geçirdim. Krizden sonra sigarayı beynimde bitirdim. Sigara beyinde bırakılır. Elektronik sigarayı kimseye tavsiye etmiyorum" dedi.
(FOTOĞRAF9