Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli’nin katılımıyla ‘Kent Danışma Kurulu’nun şubat ayı toplantısı yapıldı.
Van’ın Başkale ilçesinde meydana gelen deprem nedeniyle ertelenen olağan şubat ayı toplantısı, 6 Mart tarihinde geniş bir katılımcı üye grubu ile Ramada Otel’de gerçekleştirildi. Açılış konuşmasını Kent Araştırmaları ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. A. Menaf Turan’ın yaptığı toplantıda; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Suvat Parin Van’daki ulaşım sorunlarına ilişkin saha çalışmasına dayanan veriler üzerinden bir sunum yaparken, Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Ali Özvan ise büyükşehir belediyesinin ulaşım ağını ve ulaşım imkanlarını merkeze alan bir bilgilendirme yaptı.
Yaklaşık dört saat süren Kent Danışma Kurulu toplantısında ön plana çıkan konular ise şöyle:
“Van kent merkezinde ulaşımı sağlayan araçlara bakıldığında 60 adet belediye otobüsü, 104 adet özel halk otobüsü, 269 adet M plakalı minibüs, 413 adet ticari taksi, 340 adet okul servis aracı, 302 V plakalı araç, 74 adet (15’i faal) J plakalı şeklinde araç sayısının olduğu ortaya konuldu. Söz konusu toplu ulaşım araç sayısı diğer illerle kıyaslandığında ulaşım sorunun Van’da önemli bir problem olduğu görülmektedir. Örneğin Malatya kent merkezinin nüfusu 624 bin 405 iken belediye otobüsü sayısının 107, Erzurum kent merkezinin nüfusu 422 bin 832 iken belediye otobüs sayısının 64 olduğu, buna karşılık Van kent merkezi nüfusu 616 bin 360 iken belediye otobüsü sayısının 60 adet olduğu görülmektedir. Hem sahadan elde edilen veriler hem de büyükşehir belediyesinin verileri Van kent merkezinde ciddi anlamda bir ulaşım sorununun varlığına işaret etmektedir. Özellikle saha çalışmasında İpekyolu’nda işsizliğin, Edremit ve Tuşba’da yaşayanlar için ulaşımın en önemli sorun olduğu görülmektedir. Van’da ulaşım master planının olmaması, hafif raylı sisteme ilişkin güncel gelişmeler ışığında bir fizibilite çalışması yapmanın gerekliliği ve kent merkezini rahatlatacak alternatif yolların açılması, alt bölgelerin imara açılması veya bu yönde büyükşehir belediyesi ile Tuşba, İpekyolu ve Edremit belediyeleri arasında bir işbirliğinin gerekliliği vurgulandı. Örneğin Milli Egemenlik Caddesi eski Bayındırlığa giden ve oradan da Akköprü Deresi’yle bağlantı sağlanabilir mi? Alternatif yolların açılması hususunda yerel dinamiklerin ve aktörlerin güçlü bir şekilde karar alma mekanizmalarında yer alması gerekiyor. Aksi durumda sonrasında hem telafisi zor uygulamalarla karşılaşılabilir hem de sonu gelmez bir tartışmanın fitili ateşlenmiş olur. Çevre yolunun, merkez trafiğini rahatlatmadaki yeri tartışıldı. Kamulaştırma ile 18. Madde arasında sıkışan çevre yolunun açılması için güçlü bir kent lobisinin varlığı ile süreci engellemeye dönük arayışlarının minimize edilmesinin önemi vurgulandı. Çevre yolunun Kapıköy Sınır Kapısı’nın açılması ve buradan yüksek tonajlı kamyonlara açılarak ücreti yola dönüştürülmesinin bir gelir getireceği ve süreci hızlandırabileceği önerisi gündeme geldi. Şehirdeki ulaşım sorununu azaltmak için sebze hali ve otogar gibi iş alanlarının şehir dışına çıkartılmasının önemi dile getirildi. Kentin ulaşımında demiryolunun kesintisiz hale getirilmesi oldukça önemli bir konu özelliği göstermektedir. Van’da çok yaygın olmayan ‘park et devam et’ pratiğinin yerleşik bir hale gelmesi için büyükşehir belediyesi tarafından öncü adımların atılması gerekiyor. Her yere araçla gitmek yerine belirli noktalara araçla sonrasını ise sağlık açısından yürüyerek gerçekleştirmeye dönük uygulamaların modern şehir hayatının bir gereği olduğunun altı çizildi. Şehir içinde yeni park alanlarının oluşturulması hususunda çalışmaların yapılması gerekliliği vurgulandı. Van kent merkezinde toplu ulaşımı yaygınlaştırma hususunda yeni bir takım uygulamaların hayata geçirilmesi gerekiyor. Bu anlamda örneğin üniversite öğrencilerine eğitim-öğretime başladıkları hafta içinde Belvan kartının büyükşehir belediyesi tarafından hazırlanarak takdim edilmesi toplu ulaşımı yaygınlaştırma anlamında önemli bir adım olacağı vurgulandı. Aynı politikanın memurlara da uygulanmasının iyi olacağının da altı çizildi. Kent merkezinde ulaşımı sağlayan şoförlerin araç içi ve yolcularla iletişiminde karşılaşılan sorunların minimize edilmesi için etkili iletişim ve davranış kuralları konusunda bilgilendirici eğitimlerin verilmesi gerekliliği ortaya konuldu. Kent merkezindeki ulaşım sorunlarını rahatlatmak adına Van Büyükşehir Belediyesinin kısa vadede yeni hat ihalesi yaptığı fakat kişisel rantlardan kaynaklı olarak sürecin tamamlanamadığı ifade edilmiştir. Bütün engellemelere rağmen Van Büyükşehir Belediyesinin ulaşım sorununu modern bir şehir düzeyine kavuşturmak adına kısa vadede yeni hatların açılması ve söz konusu hatlara yeni araçların eklenmesi yönünde projelerinin devreye gireceği uzun vadede ise ulaşım master planının sonuçlarına bağlı olarak çalışmaların yapılacağı vurgusu altı çizilerek dile getirildi. Bunun yanında kent içindeki ulaşımı etkileyen düzensizliklerin giderilmesi için dinamik kavşak sistemlerinin kurulması, park takip sistemi ile düzensiz araç parklarının önüne geçilmesi ve kırmızı ışık ihlali yapılan yerlerde araçlara gerekli cezai işlem uygulayacak takip sistemlerinin kurulması amacıyla çalışmaların yapılacağı ifade edildi.”