Samson Dağları’nın Kuşadası Körfezi’ne bakan yamacında kurulmuş Kuşadası’ndaki en önemli tarihi eserlerin arasında yer alan Kurşunlu Manastırı restore edilecek. Manastırda inceleme yapan Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Aydın Müze Müdürlüğü, arkeoloji uzmanları ve turizmcilerden oluşan heyet yapılacak çalışmalarla ilgili bilgi verdi.
Bilindiği gibi, her yıl yapılan incelemelerde sık sık gündeme getirilmesine rağmen manastırdaki sorunlara çözüm üretilmeyince, tarihi eserin önemli bir bölümünün yıkılmasına neden olmuştu. Kuşadası’na bağlı Davutlar sınırları içerisinde bulunan manastırın kubbesinin taşıyıcı payelerinden birinin tamamen yıkılarak tamamen tahrip olduğu da tespit edilmişti. Aydın İlinin Beşparmak Dağları’nda bulunan Stylos (Arapavlusu) Manastırı’ndan sonra 2. Manastırı konumundaki Kuşadası’na bağlı Davutlar’daki Kurşunlu Manastırı, Dilek Yarımadası’nın doğu kısmında ayazmaların arasında, zengin biyoçeşitlilik barındıran bir doğa alanının içinde yer alıyor.
Büyük tahribat gören Kurşunlu Manastırı’nın yeniden kazanılması için yapılan çalışmaların ardından son inceleme ve keşif yapıldı, ardından planlanan çalışmalarla ilgili açıklamalarda bulunuldu. Kurşunlu Manastırı’nda düzenlenen inceleme ve keşif toplantısına Aydın İl Kültür Turizm Müdürü Umut Tuncer, Aydın Müze Müdürü Abdulbari Yıldız, Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Edebiyat Bölümü Klasik Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Aydın Erön, Kuşadası Otelciler ve Yatırımcılar Derneği(KODER) Başkanı ve TÜROFED Başkan Yardımcısı Tacettin Özden, Aydın Turist Rehberleri Odası Başkanı Ozan Sayın ve Kuşadası Eko Sistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği(EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü katıldı.
İncelemenin ardından konuşan Aydın Müze Müdürü Abdulbari Yıldız, Kurşunlu Manastırı’nın restore çalışmalarının başlayacağı müjdesini erdi. Çalışmaların müze müdürlüğü başkanlığında yürütüleceğini açıklayan Yıldız, “ Adnan Menderes Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü’nden Doç.Dr. Aydın Evren de çalışmaların bilimsel danışmanlığında yürütecek. Mart ayında çalışmalara başlamayı hedefliyoruz. Bu çalışmalar neticesinde tüm alanı, mimari çizimleri, röleveleri ve son projeleri çıkartılacak. 2022 yılında bu alanda bir proje kapsamında restorasyon uygulamasına başlanması hedeflenmektedir “ dedi. Aydın il Kültür ve Turizm Müdürü Umut Tuncer ise “ Kurşunlu Manastırı’nda restorasyon projesi için çalışmalara başladık. Bugün itibari ile keşfimizi yapıp, restorasyon projesi öncesinden çevre temizliği ve kısmi kazıyla yola çıkma noktasında karar verdik. Bunun için Kuşadası Otel ve Yatırımcılar Derneği’nden sponsor desteği aldık. Yaz aylarında restorasyon projesi mimari çizimler ile birlikte start vermiş olur ve Kuşadası ilçemiz için muazzam bir projeyi daha hayata geçirmenin mutluluğunu yaşarız “ diye konuştu.
Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Edebiyat Bölümü Klasik Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Aydın Erön de yaptığı açıklamada, “ Kurşunlu Manastırı aslında çok önemli bir destinasyon bölgesi. Kalıntıları incelediğimizde milattan önce 6.yüzyıla giden bir tapınak olduğunu düşünüyoruz. Burada, müze müdürlüğümüz ve il kültür müdürlüğü birlikte uzun vadeli bir çalışma planlıyoruz. Yapı büyük oranda tahrip olmuş vaziyette. Deprem ve benzeri unsurlar çok etkiliyor. Özellikle tonozlu bölgelerde bu tahribat çok daha dikkat çekici ve bunu önleyebilmek için ilk önce bir küçük kısmi olarak çalışmalara hemen başlamayı düşünüyoruz “ dedi.
Kurşunlu Manastırı’nın kurtarılması için yoğun çaba harcayan kurumların başında gelen EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü ise yaklaşık 20 yıldır restorasyon yapılması için çalışma yürüttüklerini belirterek, “Aydın Bölgesi’ndeki 4 manastır içerisindeki en sağlıklı manastır bu ama ne yazık ki oda günden güne, yıldan yıla, birçok tahribat yaşıyor. Biz kurum olarak 2017 yılında bir çalıştay düzenledik. Kuşadası’nda bütün kurumların katılımıyla milli parkın, Kurşunlu Manastırı’nıda içine alacak şekilde genişletilmesiyle ilgili bir çalıştay yaptık, bakanlığa gönderdik. Eğer bu gerçekleşirse hem manastır koruma statüsü kazanacak aynı zamanda bu bölgenin doğası ve milli parkına olan etkiler azalacaktır” dedi. Aydın Turist Rehberleri Odası Başkanı Ozan Sayın ise Kurşunlu Manastırı’nın büyük tahribat aldığını belirterek “ Her yönüyle burası çok önemli bir yer. Burasının acilen koruma altına alınması gerekiyor. Çok büyük bir yapı sadece kilise değil kilisenin etrafında savunma duvarları var. Savunma duvarların içinde bir ofis binası, bir yemekhane, belki de bir mezarlık olması lazım. Kurşunlu Manastırı’nın batı tarafında bir pınar akıyor. Muhteşem bir sesi var, bir şekilde dinleyebiliyorsunuz. Burası doğa turizmini seven, gezmek görmek isteyen insanlar için muhteşem bir yer “ şeklinde konuştu.
Kuşadalı otelciler çalışmalara sponsor oldu
Kurşunlu Manastırı’nda başlayacak çalışmalara Kuşadası Otel ve Yatırımcılar Derneği KODER sponsor oldu. Keşif ve inceleme çalışmasının ardından konuşan KODER Başkanı ve TÜROFED Başkan Yardımcısı Tacettin Özden, “ Umut hocam böyle bir kazı çalışması için bizden destek istediği zaman, gerçekten çok heyecanlandık. İmkanlarımız doğrultusunda elimizde ne gelirse yaparız dedik ve biz bunun ayağa kalkması için elimizden geleni yapacağız. Burası muhteşem bir değer. Deniz, güneş, kumun dışında bizim Türkiye’nin sahip olduğu muhteşem bir doğamız var, tarihimiz var binlerce yıllık. Bunları ortaya çıkarmamız lazım, turizmi çeşitlendirmemiz lazım. Biz turizmciyiz, turizm ne kadar çeşitlenirse, turizmde ne kadar çok alternatifler ortaya çıkarsa, turizmden aldığımız pay, katma değerimiz ve turizm geliri artacak, tabana yayılacak, halkımız da bulaşacak. Dolayısıyla biz bunun zaten doğasında görünce, muhteşem da bir doğası var, ayağa kalkması için elimizden ne geliyorsa yapacağız “ diye konuştu.
-Kurşunlu Manastırı
Kuşadası’nda Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın doğusunda, eşsiz bitki zenginlikleri arasında yer alan Kurşunlu Manastırı, Bizans yapısı bir Ortodoks Manastırı olup, 11. yüzyılda kurulduğu tahmin ediliyor. Rumların Panagia Kurşuniatissa dedikleri manastır, Panagia sözcüğünden de anlaşılacağı üzere Hazreti Meryem’e ithaf edilmiştir. Kurşuniatissa adı Türkçe kurşun kelimesinin Rumca bir ek almasıyla oluşmuş, T. Wiegand’ın belirttiği gibi muhtemelen yapıların üstünü örten kurşundan geldiği tahmin edilmektedir. Davutlar beldesine 12 kilometrelik bir tırmanışla ulaşılabilen manastır, ikonaperestlerin ve dinsizlerin saldırılarına karşı savunma ve eğitim amacıyla, gizlenebilmeleri ve tapınabilmelerine uygun bir coğrafyada olması nedeniyle, baskıdan kaçan din adamları tarafından kurulduğu bilinmektedir. Etrafı duvarlarla çevrili Kurşunlu Manastırı’nın merkezinde bir kilise bulunmaktadır. Manastır duvarlarının dışında 100 metre doğusunda bir mezar şapeli vardır. Kilisenin batısında, Bizans manastırlarındaki ofis binalarını akla getiren kule görünümlü üç katlı bir yapı bulunmaktadır.