Lozan Antlaşması'nın 90. yılı onuruna açılan "Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü” sergisi, Lozan’ın imzalanmasından Cumhuriyet’in ilanına, Erken Cumhuriyet yıllarından, iç ve dış politikaya kadar çeşitli toplumsal, ekonomik ve kültürel dönüşümleri İsmet İnönü ekseninde gözler önüne seriyor. Sergi, Çankaya Belediyesi Galeri Uray’da 9 Ekim-8 Aralık 2013 tarihleri arasında ziyaret edilebilecek.Lozan Antlaşması’nın imzalanmasının 90. yılı, İnönü Vakfı tarafından hazırlanan kapsamlı bir sergiyle kutlanıyor. Sergiye, CHP Zonguldak Milletvekili Mehmet Haberal, Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı Talat Sait Halman, İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker, Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Semahat Arsel, Hollandalı Tarihçi Prof. Dr. Erik-Jan Zürcher, Çankaya Belediye Başkanı Bülent Tanık ve çok sayıda davetli katıldı. İnönü Vakfı’nın arşivlerinde bulunan belge ve fotoğraflardan oluşan ve yeni medya teknolojileriyle düzenlenen sergi, İsmet İnönü’nün Yaşamı, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü, Lozan Konferansı ve Antlaşması, İsmet İnönü ve İç-Dış Politika olmak üzere dört ana bölümden oluşuyor.Küratörlüğünü Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak'ın üstlendiği, tasarımını Çağdaş Arpaç ve koordinatörlüğünü ise Yrd. Doç. Dr. Fatma Türe’nin yaptığı Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisi, Çankaya Belediyesi Galeri Uray’da 9 Ekim-8 Aralık 2013 tarihleri arasında ziyaretçilerine açık olacak.Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisini düzenleyen İnönü Vakfı Başkanı ve İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker yaptığı açıklamada 80 yıllık hayatını burada bulduğunu belirterek, “Bu sergiyi bende sizlerle beraber geziyorum. Bu sergiye girince 80 sene evveline döndüm. 80 senelik hayatımı burada buldum. Aile hayatımızı babamdan duyduklarımı hepsini buruda fotoğraflarıyla, anılarıyla seyretmek görmek tekrar yaşatmak imkânı sağladı. Onun için çok mutlu ve heyecanlıyım” dedi.Kurtuluş savaşıyla, Lozan antlaşmasıyla, Cumhuriyetin kuruluşu, birbirinden ayrılmayan üçlü olduğu eden Toker, “Lozan benim için büyüm bir tutku. Kurtuluş savaşıyla, Lozan antlaşmasıyla, Cumhuriyetimizin kuruluşu birbirinden ayrılmayan üçlüdür. Lozan’a ayrı bir önem vererek sorumluluk hissederek hep Lozan’ı anmak ve hatırlatmak bütün gençlerle anılarımı paylaşmak istedim. Bu üniversitelere giderek, toplantılara katılarak anlatmaya çalışıyorum. Bir takım kitap çalışmalarımız oluyor. Fakat ben hep böyle bir şey hayal ederdim. Gençlere ulaşmanın bundan daha güzel bir şeklin olacağını düşünemiyorum. 80 sene de çok şey değişti. Dünya bambaşka bir dünya oldu. Böyle şeyleri düğmeye bastığımız zaman karşınıza çıkan bütün merak ettikleriniz ve bütün öğrenmek istediklerinizi bir noktaya basarak görebiliyorsunuz. Bu tarz da bir sergi yapmayı hayal ediyordum ve bu hayalim gerçekleşti” şeklinde konuştu.İnönü Vakfı olarak yıllardan beri büyük bir titizlikle sakladığımız Lozan ile ilgili anıları belgeleri, mektupları, nesneleri gün ışığına çıkardıklarını belirten Toker, “Lozan Atlaşması’nın tarafsız, bilimsel ve çağdaş bir yorumunu ortaya koymaya çalıştık. Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisinin gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkür ederim” diye konuştu.Sergiye ilişkin değerlendirmelerde bulunan Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak, Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü Sergisi’nin Lozan’ın imzalanmasından Cumhuriyet’in ilanına, Erken Cumhuriyet yıllarından, iç ve dış politikaya kadar çeşitli toplumsal, ekonomik ve kültürel dönüşümleri İsmet İnönü ekseninde gözler önüne serdiğini söyledi.Serginin Cumhuriyeti anlamaya yönelik olduğunu ifade eden Toprak, “ Cumhuriyetin erken dönem sürecini biz bir şekilde İnönü üzerinden okuma cabası içerisindeyiz. İnönü’den çıkarak Cumhuriyeti anlıyoruz. Bu bağlamda sergi salt Lozan’a odaklanmıyor. 1940’lı yıllara kadar uzanıyor. Türkiye’nin iç-dış politikası bu dönemdeki siyasal gelişmeler bütün bunlar sergi aracılığıyla görselleştirdi. Biz Cumhuriyeti daha çok yazılı kültürle edinmiş durumdayız. Oysa görsel kültür çok daha önemlidir. Görsel kültürle daha derinlemesine iniyoruz. Cumhuriyetin en önemli özelliği görseliğidir. Atatürk’ün fotoğrafları bu denli fotojenik oluşu aslında bizim bu döneme olan bağlılığımızın temel bağlantı noktalarından biridir. Bu sergide bunu daha ötelere götürme çabası içerisinde” olduğunu söyledi.Lozan’dan Cumhuriyet’e İsmet İnönü sergisinin tasarımcısı Çağdaş Arpaç, serginin konusunun tarih ve kaynağın da arşiv malzemesi olması nedeniyle hareket noktalarının bu belge ve fotoğrafları nasıl daha detaylı sunabiliriz sorusu olduğunu belirterek, “Buradan yola çıkarak dokunmatik ekranlar gündeme geldi. Belgelerin üzerindeki mürekkep lekeleri bile önemli olduğu için tasarımları ziyaretçilerin ilgili belge ve fotoğrafları interaktif bir şekilde inceleyebilmesini, büyütüp küçültmesine ve aynı anda birkaç kişinin farklı belgeler üzerinde çalışabilmesine olanak tanıyacak şekilde yapmaya çalıştık. Serginin önemli bir bölümünü oluşturan masa enstalasyonuna yerleştirilen bu dokunmatik ekranlar, serginin dört ana temasıyla paralel olarak, çocuk bölümündeki ekranlar hariç, dört ekrandan oluşuyor. Serginin masalar üzerinden kurgulanması aslında Lozan Barış Konferansı’na ve Antlaşması’na da bir gönderme. Lozan sürecinin toplantılar, tartışmalar, uzlaşmalar eşliğinde ağırlıklı olarak masa başında geçtiğini göz önünde bulundurarak masaları tasarladık” dedi.Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisinin koordinatörlüğünü yürüten Yrd. Doç. Dr. Fatma Türe, Lozan’dan Cumhuriyet’e İsmet İnönü sergisinde çocuklara özel olarak hazırlanan bölüm olduğunu söyleyerek, “Sergide çocuklar için ‘Zamanda Yolculuk’ başlıklı üç bilgisayar oyunu, 10 dakikalık bir çizgi film animasyon yer alıyor. Çocuklar dokunarak interaktif iletişimle daha çok öğreniyorlar ve öğrendiklerini kolay unutmuyorlar. Sergide çocuk bölümünü kurgularken, tıpkı serginin diğer bölümlerinde olduğu gibi dokunmatik ekranlardan, özel aydınlatmalı duvar panolarından yararlandık. Bu bölüm için çocuklara özel bilgisayar oyunları yazıldı ve Lozan Barış Antlaşması’nı anlatan bir animasyon film hazırlandı. Çocuklar tarihe dokunun diyerek tüm çocukları sergiye bekliyoruz” diye konuştu.