Engin ÖZMEN- Hakan TÜRKTAN- Caner AKSU/ESKİŞEHİR, (DHA)- ESKİŞEHİR'in Mahmudiye ilçesindeki Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğü haralarında heyecan yaşanıyor. Türkiye atçılığında şampiyonluğa ulaşmış efsane safkan Arap atlarından Turbo, Altaha, Ayabakan ve Tamerinoğlu ile çiftleştirilen 129 kısraktan 32’si doğum yaparken, bu taylar arasından yeni şampiyonların yetişmesi bekleniyor.
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne (TİGEM) bağlı Eskişehir'in Mahmudiye ilçesindeki Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğü haralarında gebe kısrakların doğumları başladı. Mayıs ayına kadar sürecek olan doğumlarda 129 gebe kısraktan 32'sini doğum yaptı. İşletmede özel olarak bakılan taylar kısa sürede doğal yaşamlarına kavuşurken, şampiyon atların kanını taşıyan taylardan yeni şampiyonların yetişmesi bekleniyor. Türkiye atçılığında önemli bir yere sahip olan Mahmudiye Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğü'nde şampiyon atların spermleri suni tohumlama laboratuvarında dondurulurken, safkan Arap atları ve taylarının yanı sıra bu spermlerde satışa çıkarılarak atçılık sektörüne büyük katkı sağlanıyor.
Anadolu Tarım İşletmeleri Müdürü Neşet Ormancı, safkan Arap atı yetiştiriciliğinin Türkiye'de çok önemli bir yere sahip olduğunu söyledi. Ocak ayında başlayan doğumların yeni şampiyon tayların yetişmesi anlamında atçılık sektöründe de büyük heyecana neden olduğunu ifade eden Ormancı, "TİGEM Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğü'nün önemli faaliyet kollarından biri, safkan Arap atı yetiştiriciliği. Tesislerimizde 328 baş at varlığımız var. Bu yıl doğumlarımız Ocak ayında başladı, Mayıs ayı sonuna kadar devam edecek. Atlarımızdan 129'u gebeydi, 32'si doğurdu. Bu tesislerimizde yetişen safkan Arap atlarımız her yılki satışlarımızla yetiştiricilere ulaşıyor. 2019 yılında 16 elit tay satışı, 51 baş safkan Arap atı satışı yapıldı. Tesislerimizde dondurulmuş suni tohumlama laboratuvarımızın faaliyete geçmesi sayesinde, Türkiye atçılığında şampiyonlar çıkarmış önemli aygırlarımız Turbo, Altaha, Ayabakan ve Tamerinoğlu'nun spermleri dondurulduktan sonra muhafaza edilerek tüm Türkiye'de satışı yapılmakta ve atçılığın üretimine sunuluyor. Şampiyonlarında doğumları bu sayede gerçekleşiyor" dedi.
'KARLI BİR YATIRIM'
İşletmede Türkiye'nin Arap atı gen kaynağını koruma anlamında büyük bir potansiyele sahip olduğunu anlatan Ormancı, "Atçılık işletmemiz için önemli ve karlı bir yatırım. TİGEM işletmelerinin 3'ünde atçılık yapılıyor, şubelerimizin en karlı kolu ise atçılık olarak görülmektedir. Dondurulmuş sperm gelirleri, at satışı, elit tay ve damızlık safkan Arap atı satış gelirleriyle karlı bir yatırımdır" diye konuştu.
'TAYLARDAN YENİ ŞAMPİYONLAR BEKLİYORUZ'
TİGEM Anadolu Tarım İşletmesi Atçılık Şefi ve veteriner hekim Eren Karabulut ise doğan taylar arasından yeni şampiyon beklediklerini söyledi. İşletmede oldukça titiz ve dikkatli çalışmalarla tayların doğumlarının yakından takip edildiğini belirten Karabulut, şunları söyledi:
"İşletmemizde 129 gebe kısraktan doğum yapan 32'si burada yer alıyor. 16 erkek, 16 dişi tayımız var. En iyi aygırlarla, en iyi kısrakların doğru çiftleştirilmesiyle, doğru eşleştirilmesiyle tohumlanan kısraklar doğuma başladı. Ocak ayından Mayıs'a kadar devam edecek. Kısrakların 11 ay gebelik süresi var, bu süreyi titiz ve dikkatli bir şekilde geçirip, sağlıklı, başarılı yarış atı olabilecek tayların, şampiyonların doğması için çalışmaları sürdürüyoruz. Burası safkan Arap atlarında şampiyonların yetiştiği bir işletme. Osmanlı'nın mirası olan safkan Arap atlarının gelecek nesillere aktarılabilmesi için, başarılı bir yarış hayatları olabilecek yavruların, şampiyonların çıkması için çalışıyoruz. Bilimsel araştırmalar ile geçmişten gelen tecrübeleri harmanlayıp şampiyonu bulmaya çalışıyoruz."
'2 SAAT SONRA DOĞAL HAYATA GEÇİYORLAR'
Atların doğum süreciyle ilgili de bilgi veren Eren Karabulut, 11 ay süren gebeliğin ardından doğan tayların 2 saat içerisinde doğal hayata geçtiklerini belirterek şunları söyledi:
"Atların gebelik süresi 11 ay, ancak doğumlara 5- 10 dakika içinde herhangi bir müdahale edilmiyor. Kısraklar kendi doğallığı ile doğum yapıyor. Herhangi bir sorun yoksa, taylar 45 dakika 1 saat içinde ayağa kalkıp, 2 saat içinde de annesini emmeye başlıyor. Doğum yapanlar taylardan şampiyonlar çıkmasını bekliyoruz."
TİGEM KADROSU EFSANELERLE DOLDU
TİGEM'in damızlık aygır kadrosunda Türkiye atçılığında şampiyon olmuş önemli aygırlardan Turbo, Altaha, Ayabakan ve Tamerinoğlu da yer alıyor. Aygırlardan özellikle sakatlığı nedeniyle yarışları bırakmak zorunda kalan ve çıktığı 31 koşuda 28 kez birincilik elde eden Turbo dikkat çekiyor.
FOTOĞRAFLI