Tarihi Kentler Birliği’nin “Kültürel Mirasın Korunmasında Bölgesel İşbirlikleri” başlıklı 2019 yılının 2. Toplantısı, Manavgat Belediyesi’nin ev sahipliğinde Side’de gerçekleşti. Sunumlar, atölye çalışmaları ve Side gezi inceleme gezileriyle 2 gün süren çalıştaya ÇEKÜL Vakfı ve Tarihi Kentler Birliği Danışma Kurulu Başkanı Prof. Metin Sözen’in konuşmaları damga vurdu. Sözen, “Tarih mıncıklanmaya gelmez. Side’de tek başına ıslık çalma devri kapanmıştır, dönüş yoktur, hata yapma şansımız kalmamıştır. Bütün kurumların Manavgat belediye başkanıyla el ele vermesi gerekiyor” dedi.
Doğal, tarihsel ve kültürel mirasın korunması için ortak politikalar üretme misyonunu en etkin bir şekilde üstlenen ve bu alanda yol gösterici olma özelliği ile belediyelere önderlik eden Tarihi Kentler Birliği, 2019 yılının 2. Çalıştay toplantısını, 8-9 Kasım tarihlerinde Manavgat’ta gerçekleştirdi. Manavgat Belediyesi ve Belediye Başkanı Şükrü Sözen’in ev sahipliğinde Side Cennet Achantus Barut Otel’de düzenlenen çalıştaya ÇEKÜL Vakfı yetkilileri, Manavgat Belediyesi birimleri, Side Kazı Başkanlığı, Side Müzesi yetkilileri, Akdeniz Üniversitesi ve Trakya Üniversitesi öğretim üyeleri, Antalya Giritliler Derneği yönetimi, Şehir Bölge Plancıları Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, Peyzaj Mimarları Odası, Muratpaşa Kent Konseyi, Valilik YİKOB birimleri, Gaziantep ve Çanakkale Korulu, İl Kültür Turizm Müdürlüğü yetkilileri, Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü, Antalya Müze Müdürlüğü, MATSO, Manavgat Jandarma Komutanlığı, Akdeniz Bölgesi’ndeki Tarihi Kentler Birliği üyesi belediyelerden Antalya Büyükşehir Belediyesi, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, Buldan, Kumluca, Demre, Yalvaç, Akseki, İbradı, Pamukkale, Ereğli, Seydişehir, Meram, Alanya, Tarsus, Akşehir, Selçuklu Belediyelerinin koruma projelerinde çalışan şehir plancıları, mimarlar, sanat tarihçileri, peyzaj mimarları temsilen katıldı.
Başkan Sözen: "Kentimizin ayrıcalığının farkına varmalıyız"
Side Antik kentinin içinde barındırdığı eserlerin hemen hepsinin, bu kente, bu kentte yaşayan insanlara ve dünya barışı ve medeniyetine önemli katkı sağladığını dile getiren Belediye Başkanı Sözen,"Tarihi, doğal ve kültürel çevrenin korunmasına yönelik politikalara destek veren Tarihi Kentler Birliği (TKB), bu değerlerin gelecek kuşaklara aktarılmasında Belediyelere ve biz belediye başkanlarına önderlik etmiştir. Kültürel birikim ve değerleri ile farklılaşan, yaşanabilir çevreler yaratmayı kendisine temel ilke olarak ele almış, kültürel doku içerisinde yaşamanın kent ve kentli adına farkındalığının bilincinde olan bir belediye ve belediye başkanı olarak “ Tarihi Kentler Birliğine” bugün ev sahipliği yapmaktan büyük mutluluk duymaktayım. Kentimiz her geçen artan turizm potansiyeli ile aynı zamanda bir turizm başkentidir. Hedefimiz Kültür ve Turizm Başkenti olma yolundaki çalışmalarımızın sürdürülebilir olmasıdır. Sağlıklı bir koruma politikasının oluşabilmesi için tarihsel mirasın sosyal yaşama katılması ve onunla bütünleşmesi gerektiğinin bilincindeyiz. Müzeciliğin ve müzelerin yaygınlaştırılması belediyemizin temel eylem alanlarından biri olmuştur. Bu bilincin farkındalığında taşınır ve taşınmaz kültür varlığı birikimimizin araştırılması, dokümante edilmesi, sergilenmesi ve kentli ile buluşturulmasına yönelik olarak önemli bir işlevi yerine getiren müzeler oluşturulmuş ve kültürel mirasın, gelecek nesillere aktarılması sağlanmıştır. Belediye olarak: Tarihi kentler birliği önderliğinde; Müzeciliği ve müzeleri sevdirmeyi, Kentlerdeki müzelerin kalitesini arttırarak dünya standartlarının yakalanmasını, Koleksiyon ve arşiv bilincini geliştirmeyi, Müzeler vasıtası ile kültürün ve sanatın korunmasını sağlamayı, Belediyeler ile kurumlar arası kültürel mirasın korunmasına yönelik ortak çalışmayı teşvik etmeyi, Kültürel miras bilincinin oluşturulmasını sağlamayı, Aydınlar, akademisyenler ve gönüllü uzmanların , STK’ların özverili çabalarıyla küçük adımlarla gelişen tarihsel çevreyi koruma ve yaşatmayı, Kentlerindeki her türlü somut ve somut olmayan kültür değerlerini koruyarak ve kentlinin yaşamına dahil ederek kenti kimlikleştirmeyi ana hedef olarak belirlemiş bir belediyeyiz. Tarihi Kentler Birliği; Birlik üyesi kentlerde son yıllarda ortaya konulan somut sonuçlar, Yerel yönetimlerde gerçekleştirdiği değişimi açık bir biçimde gözler önüne seriyor. Yerel yöneticiler artık kentlerine farklı bir gözle bakıyor, kentin tarihi mirasını, güncel yaşamın gerekleriyle bağdaştıran bütüncül bir yaklaşım sergiliyorlar, bu anlayışı giderek komşu kentler ve hatta sınır ötesi yerleşmelerle paylaşarak, havza boyutunda kültür öncelikli bir kalkınmanın önünü açmaya çalışıyorlar" ifadelerinde bulundu.
Prof. Alanyalı: "Side’de el ele çalışmaktan mutluyuz"
Side Kazı Başkanı Prof. Alanyalı ise, "Antalya Valiliği Koruma Kurulumuz, Anıtlar ve Röleve Müdürlüğü’müz, Müze Müdürlüğü, Manavgat Belediyemiz ve tüm kuruluşlar hepimiz büyük bir uyum içerisinde Side için çalışıyoruz. Bugün ve yarın Side’yi tüm detayları ile gezip göreceğiz. Side’de son yıllarda nasıl büyük bir farkındalık yaratıldığını sizlerle paylaşmak benim için gurur verici. Çünkü ‘Side’ dendiğinde insanlar çok korkar. ‘Ama turizmle arkeoloji yan yana çok zor’ derler. Hatta bütün kazı arkadaşlarımız bile ‘siz orada nasıl çalışıyorsunuz’ diye sorarlar. Ama biz çok mutluyuz Side’ye hizmet etmekten ve Side’nin sahip olduğu bu özel kültürel mirası sizlerin de desteği ile gelecek kuşaklara aktarmak istiyoruz" dedi.
Doç. Bakır da, "20 yıl kadar bu ülkenin korunmasında görev aldım. Edirne’den Muğla’ya, Konya’ya. En son Antalya’da 7 yıl kadar görev yaptım. Bu süreç içinde Side bizim için çok ayrı bir yere sahipti. Bu anlamda hocalarımızın çok büyük katkıları oldu. Kazı başkanlığımızın ve belediyemizin çalışmalarıyla başladığımız, çalışmalarımızda bütün kurumların çok farklı görüşleriyle birlikte nitelikli tartışmalar yaptık. Tüm bu kurumların çok büyük katkıları oldu. Bu süreçte tüm emekleri geçen tüm kurumlara çok teşekkür ediyorum. İnşallah belediyemizin çalışmalarıyla Side’mizin çok daha ileri noktalara taşınacağına inanıyorum" diye belirtti.
Kaymakam Yiğit: "İyi niyetle emek veriyor"
Kaymakam Yiğit, Manavgat’ın yılda 4 milyonun üzerinde turist ağırladığını belirterek, "Kendi nüfusu da ciddi bir şekilde yükselmiş durumda. Turizm bizim güneyin ana gelir kaynağı ve bu yıl rekorlar kırıyor. Antalya turizm itibarıyla 16 milyonun üzerinde turist ağırlarken Manavgat ta 4 milyonun üzerinde turisti bu ağırlamış durumda. Turizmcilerimizin zaman zaman şikayet ettiğini görüyoruz. Siz gösterecek yeriniz yoksa, insanlar deniz kum güneş üçlüsüne hapsoluyor. Dışarıda gösterecek yerinizin olması lazım. Side ve Manavgat doğal güzellik ve tarihi kültürel miras bakımından zengin bir yer. Side bütün dünya tarafından biliniyor. Ama bu kentin daha düzgün ve yaşanılır hale gelmesi için gayret etmemiz gerekiyor. Devlet ve yerel yönetim işbirliği ile bunun gerçekleştirilmesi lazım. Güzel bir işbirliği şu anda mevcut. Ciddi ödenek sıkıntıları yaşanmasına rağmen önemli ölçüde eserler çıkarılmış durumda. Bunun dışında sokaklar Side’de yıkıntılardan, mezbeleliklerden arındırılmış bir şekilde yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Belediyemiz iyi niyetle emek veriyor. Valimiz katkı veriyor. Sonuçta yayalaştırma süreci de devam ediyor. Başlangıçta ciddi tepkiler alınıyordu, çünkü alışılmışların değiştirilmesi çok zor. Alışılmışları değiştirirken ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabiliyoruz. Side önemli ölçüde yayalaştırılmış durumda. Side, yakın bir gelecekte dünya ülkeleriyle yarışır parlak bir yıldız olacak" diye konuştu.
Prof.Dr. Sözen: "Varlığını göstermeye çalışıyor"
"Türkiye’de arkeolojisi en fazla ve arkeologların en çok el attığı yer olmasına rağmen kaderini farklı şekilde sıkıntılarla yaşayan bir yer" diye Prof. Dr. Sözen de, "Tarih o kadar mıncıklanmaya gelmez. Hassastır. Uzun yıllarda oluşur ve bu mal varlığı benim de değil, tarihin bana gönderdiği, ileride akıllı ve bilinçli davrandığımız zaman Türkiye’nin yarınının önceliğinin kültür olduğunu göreceğiz. Biraz yaşlansak da göreceğiz. Buradaki toplantının çok özel başkanları var. Belediye reisi var, bakanlık var, karar organları var, kararları verenler var. Uygulayacak belediyedeki kadroların bunun bilincinde ve bilgisinde olarak o olaylara yön vermesi gerekir. Yani yalnız seçilmiş Belediye başkanları değil, destek aldığı kadrosuyla, destek aldığı birimlerle biz ona kamu, yerel sivil özel birlikteliği diyoruz. Hele özel birlikteliğin Antalya’da çok önemli bir önceliği var. Bu kısmın önceliği vardır. Toplantımızın ana amacı hem kavramsal değerlerin kullanılabilir hale getirilmesinin öğrenilmesi hem de yanlışların azaltılmasıdır. Bize bu imkanı sağlayan Manavgat Belediyemize ve başkanımıza teşekkür ediyorum. Ama eleştiri tarihseldir, Siz vefalı çıktınız, vefasızlara buradan söyleyecek söz yok. Hepsini kutluyorum. Umutluyum. Hepimizin umudunun bütünleşmesini istiyoruz. Ben de şu sözü veriyorum. Bir sivil toplum örgütünün içinde olmak, bir yerel yönetimin kurulmasında tarihi kentlerde rol almış bir kişilik olarak Side’de bu modelin yazılması ve hızlı yazılması için ne varsa taahhüt ediyorum" dedi.
İnceleme Gezisi yapıldı
Tarihi Kentler Birliği Çalıştayı’nın ikinci gününde ise Manavgat Belediye Başkan Yardımcısı Hakime Yılmaz, “Side Antik Kentinin Tarihsel Serüveni ve Planlama” başlıklı sunumunu katılımcılara gerçekleştirdi. Sunumu, Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen, Prof. Metin Sözen, Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Hacer Bakır Sert ve katılımcılar izledi. Hakime Yılmaz, Side’de Manavgat Belediyesi tarafından 2 etapta gerçekleştirilen Antik Side Kentsel Tasarım Projesi ve Koruma Amaçlı İmar çalışmalarını anlattı. Hakime Yılmaz, parsel bazında belediye, vatandaş işbirliği ile yapılan yıkımlar neticesinde Side’de tarihin nasıl gün yüzüne çıkarıldığını görseller eşliğinde anlatırken, önümüzdeki günlerde başlayacak olan 3. Etap çalışmalarından da bahsetti. Katılımcılar, daha sonra moderatörler eşliğinde atölye çalışmalarını gerçekleştirdikten sonra Side Antik Gezi ve inceleme gezisi yaptı. Geziye Manavgat Belediye Başkanı ev sahipliği yaptı. İncelemelerde katılımcılar, Girit Müzesi, Girit Kahvesi, Apollon Tapınağı’nın yanısıra Side’deki değişimi yakından anlatımlı olarak izleme imkanı buldu. Manavgat Belediyesi’nin Side’deki çalışmaları katılımcılardan tam not aldı.