Satranç pek çok kişinin ilgi alanlarından biri. Dünya çapında oynanan bu zeka oyunu için pek çok farklı turnuva düzenleniyor. Dünyada ise bu oyunun meraklıları için satranç müzeleri bulunuyor. Ancak dünyadaki satranç müzelerinin sayısı yalnızca 14. Türkiye’deki Gökyay Vakfı Satranç Müzesi ise tüm dünyadaki satranç müzeleri arasında koleksiyon bakımından en zengin olanı. Ankara’da bulunan Gökyay Vakfı Satranç Müzesi’ne gelin daha yakından bakalım.
Dünyada “oyunların kralı” ya da “kralların oyunu” olarak adlandırılan satranç, Türkiye’de de büyük ilgi görüyor. Ankara’da kurulan ve Türkiye’de bir ilk olan satranç müzesiyle, satranç oynamak isteyenler de teşvik ediliyor.
Gökyay Vakfı Satranç Müzesi, Ankara’nın tarihi kent merkezi Ulus’a yakın Hamamönü semtinde bulunuyor. Müze; “Tasarım”, “Çocuk”, “Savaş-Barış”, “Ülkeler- Medeniyetler” olmak üzere 4 ayrı tema altında, 110 ülkeden 708 adet satranç takımına ev sahipliği yapıyor. Dünyada eşi benzeri olmayan geniş koleksiyonuyla Guinness Rekorlar Kitabı’na giren Gökyay Vakfı Satranç Müzesi, ziyaretçilerine farklı kültürlerden izler sunuyor. Koleksiyonda Çanakkale Zaferi’nden 11 Eylül Saldırısı’na, Roma-Mısır savaşlarından Napolyon seferlerine kadar tüm dünyadan ve tarihsel olaylardan izlere rastlamak mümkün.
Madagaskar’dan Bolivya’ya, Fransa’dan Kazakistan’a ve ABD’den Rusya’ya kadar yüzden fazla ülkeden temin edilen satranç takımlarında tarihsel olaylar ve her bir coğrafyaya özel kültürel etkiler gözlemlenebiliyor. Guinness Rekorlar Kitabı’na giren koleksiyonda ahşap, metal, kaya çeşitleri, döküm satranç takımlarına kadar çok sayıda materyalden üretilen satranç takımları da yer alıyor. Müze girişinde ayrıca dubalar dahi at, kale, vezir gibi satranç ögeleri şeklinde olmasıyla göze çarpıyor. Eski Ankara’nın tarihi dokusunu yansıtan bir mimariye sahip olarak restore edilen müzede, çocuklar için olan tematik satranç takımları da dikkat çekiyor. Müzede; Harry Potter, Asteriks, Yüzüklerin Efendisi, Alice Harikalar Diyarında, Red Kit ve Şirinler gibi çocuklara yönelik tematik setler bulunuyor.
Müzenin eşsiz koleksiyonu ise Kurucu Akın Gökyay tarafından tam 45 yılda toplanmış. Gökyay, koleksiyonu 1975 yılında toplamaya başlamış. Akın Gökyay, satranç takımlarını seçerken, takımın o bölgenin kültürünü yansıtacak bir özelliği olmasına önem vermiş. Hem bir hukukçu hem de bir tasarımcı olan Gökyay, satranç müzesini kurma sürecini şöyle anlatıyor; “Satrancı cebir hocası olan babamdan öğrendim. Ancak o dönemde benimle oynayacak yaşıtım yoktu. Ülkelerden seçtiğim satranç takımlarının tematik olmasına önem verdim. Bu satranç takımlarının oyun için kullanılması mümkün değil. Müzenin alanını genişletmeyi düşünüyoruz. Müze, eski Ankara kadılarından birine ait. Önemli olan müze yapmak değil idame ettirmek.”
Türkiye’de bir ilk olan müze, aynı zamanda “Kültür Sanat Buluşmaları” adı altında farklı etkinliklere de ev sahipliği yapıyor.