Van'ın Gürpınar ilçesindeki Güzelsu Çayı üzerinde, sulama ve elektrik üretimi amacıyla 1980-1988 yılları arasında inşa edilen 105 milyon metreküp su kapasitesine sahip Zernek Baraj Gölü'nde, inci kefali stoklarına zarar verecek tatlı su kerevitleri görüldü. Yaklaşık 600 bin yıldır var olduğu belirtilen Van Gölü Havzası'nda şu ana kadar görülmemiş tatlı su kerevitleri, büyük tehlike oluşturuyor. Zernek Baraj Gölü’nde ilk kez görülen ve sayıları hızla artan kerevitlerin, bölgede 15 bin insanın geçim kaynağı olan inci kefallerinin yumurtalarını yiyerek beslenmesi nedeniyle balık stoklarını baltalayacağı öngörülüyor.
Van Gölü Havzası'nda uzun yıllardır incelemelerde bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, son 2-3 yıldır havzada istilacı türlere rastladıklarını belirtti. Daha önce dünyada ekonomik ve ekolojik olarak büyük zararlara yol açan zebra midyelerin görüldüğünü anımsatan Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, şimdi de tatlı su kerevitlerinin görüldüğünü söyledi. İstilacı kerevitlerin baraj gölüne birileri tarafından atıldığına işaret eden Akkuş, “Van Gölü Havzası’nın kapalı bir havza olması sebebiyle buradaki akarsuların ve göllerin dışarıdaki su kaynaklarıyla herhangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Bu nedenle dışarıdaki canlı türlerinden hiçbiri insan eliyle taşınmadığı sürece bu havzaya girme şansı yok. Fakat son 2-3 yıldır Van Gölü Havzası’nda istilacı tür olarak ifade ettiğimiz türlerin varlığına rastlıyoruz. Su kaynaklarımızda ilk önce zebra midye ortaya çıktı. Şimdi ise Van il merkezine yaklaşık 80 kilometre uzaklıkta olan Zernek Baraj Gölü’nde tatlı su ıstakozu ortaya çıktı. Bu canlı türü buraya kendisinin gelmesi mümkün değildir. Çünkü bu havzanın dışarıdaki hiçbir su kaynağıyla bağlantısı yok. Tatlı su ıstakozunu buraya birleri getirdi ve bu havzaya atmış oldu” dedi.
Özellikle tatlı su kerevitlerinin 15 bin insanın geçim kaynağı olan inci kefali için büyük bir tehlike oluşturduğunun altını çizen Akkuş, “Balıkçılık yönetiminde mevcut stokları korumamız ve iyileştirmemiz gerekiyor. Buraya atmış olduğumuz her bir canlı türü burada yaşayan balıkların besinine ortak olacak, besin zincirini değiştirecek ve bölgedeki balıkçılığa zarar verecektir. Özellikle tatlı su kereviti, inci kefali için büyük bir tehlike oluşturuyor. Ülkemizdeki her akarsu önemli, fakat Van Gölü’ne dökülen akarsuların ayrı bir önemi var. Çünkü bölgemizdeki 15 bin insanın geçimini sağladığı inci kefali stokunun devamlılığı, yaz aylarında tatlı sulara bıraktığı yumurtalara bağlıdır. İşte bu tatlı su kereviti hem inci kefalinin üreme habitatını işgal edebilir hem de inci kefallerinin bıraktığı yumurtaları yiyerek stoka katılımının önüne geçebilir” diye konuştu.
Van Gölü Havzası’nın kırılgan ve özel bir ekosisteme sahip olduğuna dikkat çeken Akkuş, “Buraya getirilen her canlı türü, yaşayan doğal türlere zarar verecektir. Diğer taraftan buradaki insanların geçim kaynağı olan balıkçılığa balta vuracaktır. Bu nedenle bu tip faaliyetlerin önüne geçmemiz gerekiyor. Van Gölü Havzası’nda mevcut türler dışında başka türlerin olmaması gerekmektedir” şeklinde konuştu.
Van Gölü Havzası’nın 600 bin yıllık bir havza olduğunu ve bu süre içinde tatlı su kerevitinin şu ana kadar görülmediğini dile getiren Akkuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tatlı su kerevitini kimlerin ve neden attığıyla ilgili şu an elimizde bir veri yok. Ancak ticari amaç ve ticari kaygı nedeniyle birileri buraya tatlı su kerevitini atmış olabilir veyahut balıklandırma çalışmaları sırasında bu tür buraya yanlışlıkla gelmiş olabilir.” (İHA)