Alparslan ÇINAR- Engin ANAK- Yücel BULUT/ANTALYA, (DHA)- TÜRKİYE'nin en önemli muz üretim merkezlerinden Antalya'da son dönemde yerli üretim miktarı arttı. İthal muzun kilosu 13-15 TL arasında değişirken, Antalya'da üretilen ve bahçede 5, pazarda ise 7-8 TL'ye alıcı bulan yerli muz, pazarın lideri oldu. Hem üretici hem pazarcı hem de tüketicinin başlıca tercihi de yerli muz oldu.
Türkiye'ye ilk olarak 1750 yılında bir Türk aile tarafından ticaret gezisi sırasında Mısır'dan Alanya'ya süs bitkisi olarak getirilen muz, 1920'li yıllarda ise meyve olarak üretilmeye başladı. O tarihten itibaren Antalya, Manavgat, Alanya, Gazipaşa ve Mersin'de üretimine devam edilen muzun son yıllarda üretiminin 4 mevsime yayılması amacıyla serada, örtü altı üretimine geçildi. Alanya'da günden güne üretim alanı artan muzun 2019 yılında yetiştirildiği alan 4 bin 650 dekar örtü altı, 8 bin 500 dekar açık alan olmak üzere toplam 13 bin 150 dekara yükseldi. Geçen yıl Alanya'da bu alanlardan toplam 80 bin ton muz üretimi yapıldı.
İklimin etkisiyle pek çok tropikal meyvenin üretiminin yapıldığı Gazipaşa ilçesi de son dönemde yerli muz üretiminin en önemli merkezlerinden biri oldu. İlçede 3 bin 500 dekarı örtü altı, 13 bin 400 dekarı açık alan olmak üzere 16 bin 900 dekar alanda muz üretilirken, geçen yılki rekolte 81 bin tonu buldu. Manavgat'taki tamamı örtü altı olmak üzere 6 bin dekar alanda muz üretimi yapılırken, geçen yılki rekolte 50 bin ton olarak gerçekleşti.
YERLİ MUZ ÜRETİMİ ARTTI
5 yıl önce ülke tüketiminin karşılanmadığı ve ihtiyacın yüzde 50'sinin ithal muzla karşılandığı görülürken, son 3 yıldır yapılan üretim iyileştirmeleri, örtü altı üretim ve çiftçi teşvikleriyle artırılan yerli muz üretimi ithal muz ihtiyacını azalttı. Antalya bölgesinde üretilen yerli muz, Türkiye'nin yıllık 1 milyon ton civarında olan muz ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılar hale geldi.
ÜRETİMDE TALEP PATLAMASI
Alanya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe, ilçede yapılan muz üretiminin ciddi seviyelere yükseldiğini söyledi. Devlet desteklerinin ve sübvansiyonlu kredilerin artması, faiz oranlarının düşmesi sonrası muz yetiştiriciliğinin son 3 yılda artığını ve muz üretiminde talep patlaması yaşadıklarını belirten Göktepe, "Modern seraların yapılmasına da çok ciddi talep var. Biz de bu doğrultuda üreticilerimize teknik personel desteği veriyoruz. Seraların hemen hemen yüzde 80'i modern seralar. Artık kendi ısıtma sistemi olan, damla sulamasıyla hem sera örtüsünün çift kat çekilmesiyle modern bir şekilde yapılıyor" dedi.
ÜRETİM ARTTI, İTHALAT AZALDI
Açık alan muz yetiştiriciliği için Alanya'nın tümünün topografik yapısının uygun olmadığını vurgulayan Tahir Göktepe, "Açık alan için çok uygun olmaması hasebiyle şu anda Manavgat'ta düz arazilerde daha fazla açık alan üretimi yapılıyor. Alanya'da ise örtü altı yapımı devam ediyor. Ancak Alanya'mızda 8 bin 500 dekar açık alanda hala muz üretimi yapılıyor. Tabii iklim yapısı, mikro klimanın da göz önüne alınması durumuyla artık kapalı alanda örtü altındaki yetiştiricilikle, açık alanda çok bir fark kalmamış durumda. İthal muz artık ülkemize çok az giriyor. Alanya'mız ve çevre ilçelerdeki yoğun örtü altına ya da muza gösterilen talepten dolayı ciddi anlamda ithalatı kesmiş durumdayız. Özellikle tüketicilere de seslenmek istiyorum, tüketiciler yerli muza, yerli üretime öncelik versin çünkü çok güvenli şekilde yerli muzu tüketebilirler" diye konuştu.
MUZ SERADAN 5 TL'YE ÇIKIYOR
Alanya'da örtü altı ve açık alanda muz yetiştiren yaklaşık 2 bin 500- 3 bin üretici olduğunu ve 450 rakımda örtü altında muz üretimi gerçekleştirildiğini aktaran Tahir Göktepe, şunları söyledi:
"Bölgede şu anda 600 bin ton muz yetiştiriciliği yapılıyor. Baktığımızda bu da ülke ihtiyacının yaklaşık yüzde 65- 70'lerini karşılar durumdayız. Örtü altına girmiş olması hasebiyle senenin her ayında muzda ürün alınabiliyor. Örtü altı muz şu anda 5 TL'nin üzerinde. Bu da demek değildir ki üretici çok kazanıyor. Girdi maliyetleri çok yüksek, elektriğimiz çok yüksek, diğer kompoze gübreler olsun, bitki koruma ürünleri olsun, işçilik de çok ciddi maliyet. Yine de üreticimiz şu anda muz üretmekten, muzun fiyatından, muz bitkisiyle uğraşmaktan, toprakla uğraşmaktan memnun."
'MİLLİ EKONOMİMİZE CİDDİ KATKILARI OLDU'
Alanya Muz Üreticileri Birliği (MUZBİR) Başkan Yardımcısı Mustafa Toksöz, ilçede son yıllarda yapılan en büyük yatırımların muz üzerine olduğunu söyledi. Toksöz, "Bu yapılmış olan yatırımlardan dolayı ithal muz girdisi yüzde 20'lere kadar düştü. İthal muzun düşmesi ülkemizdeki dövizin dışarıya gitmemesi yönünde ciddi anlamda faydası olan bir durum oluşturdu. Onun dışında milli ekonomimize ciddi katkıları oldu. Yapılan seraların yapım maliyetlerinde, işletilmesinde ve pazara sunulmasında tamamen yerli ürünlerin kullanılmasından dolayı bütün sektörün ekonomisi kendi içinde dönmeye başladı. Bu da ülkemiz için son derece sevindirici bir durum. Önümüzdeki dönemde de yerli muz üretimi artarak devam edecektir. Tüketicilerin yerli muz yemesini tavsiye ediyoruz. Yerli muz üretiminde, bütün aşamalarında tarım müdürlükleri kontrolünde gerekli bütün analizler ve incelemeler yapılmaktadır" diye konuştu.
'MUZ ÜRETİCİSİ KAR ETMEKTE'
Gazipaşa ilçesinde muz üretimi yapan ziraat mühendisi Hidayet Bilgiç, konuyla ilgili şunları söyledi:
"Son yıllarda bizler bu bölgede açık alanda yetişen muzu örtü altına aldık. Örtü altına almamızın gayesi muzun istediği klimayı, iklimi, muzun istediği şekilde yaratmaktır. Nemi yer altı sularıyla yaratıyoruz. Gazipaşa'da dekara 200 ağaç ekiyoruz. Yaklaşık her ağaçtan yılda 50, 60, 70 kilogram aralığında verim alıyoruz. Üretip direkt Gazipaşa'da bu işin ticaretini yapan soğuk hava depolarına verip, Türkiye'nin her tarafına pazarlıyoruz. Son yıllarda Gazipaşa ve bölgenin muzları daha bir rağbet görür oldu çünkü ürettiğimiz muzların ithal muza göre aroması çok daha fazla, çok daha güzel ve tercih edilir oldu. Bu yüzden her geçen gün bu bölgede örtü altı muz üreticiliği yaygınlaşmakta. Gazipaşa'da muzu 5.5 TL'dan satıyoruz. Son yıllarda kayıt dışının ülkeye girişinin engellemesi sonucu muz üreticisi kar etmekte. Ürünümüzü iyi paraya biz pazarlamaktayız."
'TALEP YERLİ MUZA DÖNÜK'
Gazipaşa Ziraat Odası Başkanı Yusuf Çelik, "İlçemizde 3 bin 500 dekar örtü altı, 13 bin 400 dekar açık alanda muz üretimi yapmaktayız. Yılda 81 bin ton rekolte elde etmekteyiz. Bu da ithal muza göre ne kadar tatlı ve güzel olduğunu ispatlamış. Şu anda talep yerli muza dönük. Bundan dolayı fiyatlar da iyi. Muz üreticilerimiz de memnun. 5.5 TL'ye satılıyor. 2- 3 yıldır üretici kazanıyor" dedi.
BAHÇEDE 5, PAZARDA 7-8 TL
İthal muzun kilosunun 13-15 TL'ye kadar dayandığı son günlerde, Antalya bölgesinde üretilen yerli muz bahçeden kilosu 5- 5.5 TL arasında alıcı bulurken, fiyatlar pazar tezgahlarına ise ortalama 7- 8 TL olarak yansıdı. Antalya bölgesinde yerli muzun daha fazla üretilmesi için çalışmalar sürerken, pazarcılar ve tüketicilerin tercihi de yerli muzdan yana oldu.
Antalya'da semt pazarında yerli muz satışı yapan Adem Sevilgen, yerli muzun son zamanlarda çok talep gördüğünü söyledi. İthal muzun rağbet görmediğini de ifade eden Sevilgen, "Pazarda ithal muz yok. Artık yerli muz satıyoruz. Şu anda fiyatı 8 TL. Alanya'dan, Gazipaşa'dan getirdik bu muzu" dedi.
'YERLİ MUZ ÇOK FARKLI'
Yerli muz satışı yapan bir başka pazarcı Şaban Akbulut ise iç piyasada artık ithal muzun tercih edilmediğini ifade etti. Yerli muzun daha hızlı satıldığını kaydeden Akbulut, "Tüketici artık yerli muz soruyor. İç piyasada daha hızlı satılıyor. İthal muzdan tat ve aroma olarak yerli muz çok farklı. Lezzet olarak kesinlikle yerli muz. Kilosu 8 TL'den alıcı buluyor. İthal muz daha pahalı şu anda" diye konuştu.
İthal muza göre yerli muzun daha sağlıklı olduğunu kaydeden pazarcı Mehmet Ağırman, "Yerli muz hem ucuz hem de daha lezzetli olduğu için ithale oranla tercih ediliyor. Fiyatı da önemli, yerli muz ithale göre yarı yarıya daha ucuz" dedi.
'İTHALE GÖRE DAHA LEZZETLİ'
Tüketici Sezai Edip Emir, artık yerli muzun tercih edildiğini söyledi. İthale göre daha lezzetli ve aromalı olduğu için tercih ettiklerini ifade eden Emir, "Yerli üretimi de destekliyoruz. İthale göre daha lezzetli. İthal muzu çocuklarım yarısına kadar yiyip atıyor ama bunu severek yiyorlar" diye konuştu.
Yerli ürünleri desteklemek için özellikle yerli muz satın aldığını kaydeden Esma Çelik de "Kilosu 8 TL'ydi, 10 TL'lik aldım. Param dışarı gitmesin diye özellikle yerli üretim aldım. Hem kokusu hem de tadı çok güzel" dedi.
FOTOĞRAFLI