Gaslighting, mağdurun kendine güvenini sarsarak, gerçekleri ve hatıraları sorgulatarak, kendi gerçekliğini inkar ederek ve onun kafa karışıklığına yol açarak etki yaratmayı amaçlar. Bu tür manipülasyon, mağduru çoğu zaman suçlu veya deli hissettirmeye yöneliktir. Gaslighting, duygusal ve psikolojik istismarın bir türüdür ve kurbanın kendine olan güvenini ve özsaygısını ciddi şekilde etkileyebilir. İlişkilerde gaslighting, toksik ve zararlıdır ve manipülatif bir partner veya yakın ilişki içindeki bir kişi tarafından kullanıldığında ilişkinin sağlığına büyük zarar verebilir.
Günümüzde sosyal medyada sıkça duyduğumuz "gaslighting" ifadesi sıkça araştırılıyor. Gaslighting ne demek diye bakacak olursak bir kişinin kendi akıl sağlığını veya gerçekliğini sorgulayacak derecede psikolojik olarak manipüle edildiği bir tür psikolojik tacizdir. Bu, kişinin kendi duygularını, düşüncelerini ve algılarını sorgulamasına neden olur. Gaslighting, genellikle bir kişinin kendi çıkarları için başkalarını kontrol etmek için kullanılan bir taktiktir. Gaslighting'in yaygın örnekleri arasında şunlar yer alır:
Gaslighting, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bireysel düzeyde, gaslighting mağdurlarında özgüven eksikliği, depresyon ve anksiyete gibi sorunlar görülebilir. Toplumsal düzeyde ise gaslighting, güvensizlik, çatışma ve şiddete yol açabilir.
Gaslighting'e maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, öncelikle bu durumun farkında olmanız önemlidir. Manipülatif davranışlar genellikle belirli kalıplar izler. Bu kalıpları fark ederek, manipülasyonun etkisinde kalma olasılığını azaltabilirsiniz.
İlişkide gaslighting, bir kişinin diğerini kasıtlı olarak kendi gerçeklik algısını çarpıtarak veya manipüle ederek duygusal ve psikolojik istismarın bir türüdür. Gaslighting terimi, 1944 yapımı "Gaslight" adlı bir filmde kullanıldığı için bu şekilde adlandırılmıştır. Filmin hikayesinde, bir adam, eşi olan kadını kendi aklını yitirir gibi yapmaya çalışarak, evdeki gaz lambalarının ışığını azaltır ve kadının aklını karıştırmaya başlar. Gaslighting, mağduru kendi hatıralarını, algılarını ve gerçeklik algısını sorgulatmak veya inkar etmek suretiyle manipüle etmeyi amaçlar. Gaslighting uygulayan kişi, mağduru sıklıkla suçlu veya deli hissettirmeye çalışır. Bu tür manipülasyon, aşağıdaki şekillerde ortaya çıkabilir:
Gaslighting, ilişkilerde duygusal ve psikolojik istismarın ciddi bir biçimini temsil eder ve mağdurların kendine güvenini, özsaygısını ve zihinsel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu tür manipülasyon, sağlıklı ilişkilerin temelini tehdit eder ve gaslighting'e maruz kalan kişiler, kendilerini korumak ve destek almak için yardım aramalıdır.
Gaslighting her zaman bilinçli olarak yapılmaz. Bazı durumlarda, kişi kendi davranışlarının farkında olmayabilir ve farkında olmadan diğer kişiyi manipüle edebilir. Örneğin, narsistik kişilik bozukluğu olan bir kişi, kendi ihtiyaçlarına odaklandığı için diğer kişinin duygularını veya algılarını görmezden gelebilir. Bu durum, diğer kişinin kendi gerçekliğini sorgulamasına neden olabilir. Gaslighting genellikle bilinçli olarak yapılır. Gaslighting yapan kişi, diğer kişiyi kontrol etmek veya kendi çıkarlarını sağlamak için bu davranışı kullanır. Bu kişiler, genellikle başkalarının duygularını sömürmekten ve onları manipüle etmekten çekinmezler. Gaslighting yapan kişilerin bazı özellikleri şunlardır:
Gaslighting'e maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, öncelikle bu durumun farkında olmanız önemlidir. Manipülatif davranışlar genellikle belirli kalıplar izler. Bu kalıpları fark ederek, manipülasyonun etkisinde kalma olasılığını azaltabilirsiniz.
Gaslighting yapan kişiye nasıl davranacağınız, ilişkinizin niteliğine ve gaslighting yapan kişinin davranışlarına bağlı olarak değişebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki yaklaşımları benimsemek faydalı olabilir: