İSTANBUL (İHA) - Ekonomik gücünüz ev veya işyeri satın almaya yetmiyorsa, tek seçeneğiniz kiralamak olacaktır. Peki, gayrimenkul kiralarken nelere dikkat etmeniz gerektiğini biliyor musunuz? İşte, daha sonra mağdur olmamak için önceden dikkat etmeniz gerekenler...
Uzmanlara göre, bir gayrimenkulü kiralamaya karar verdiğinizde öncelikle, kira sözleşmesini imzalayacak olan kişinin gerçekten evin sahibi olup olmadığını kontrol etmeniz gerekiyor. Bunu, tapu kayıtlarını inceleyerek tespit etmek mümkün. Ancak, gayrimenkul işlemlerinde vekil kullanma söz konusu olabiliyor. Bu durumda, sözleşmeyi imzalayacak kişinin, mal sahibinin yasal vekili olup olmadığını çok iyi araştırmanız gerekiyor. Ayrıca, tapu incelemesinde gayrimenkulün birden fazla sahibi söz konusu ise, mal sahibi olarak karşınızda bulunan kişinin diğer taraf ve tarafları da temsil edip etmediğini, bu kiralama işlemini diğer sahiplerin de onaylayıp onaylamadığını iyice araştırmanızda yarar var. Uzmanlar, böyle durumlarda mutlaka tapu fotokopisinin, vekil tayin edilmişler için ise noter tasdikli vekaletin orijinalinin görülmesini tavsiye ediyor; çünkü vekaletin fotokopi örneklerinde bazı sahtekarlıklar yapılabiliyor.
Uzmanlar, kiralanan yer ile görülen yerin aynı olduğunun da mutlaka teyit edilmesi gerektiğini hatırlatıyor. Zira bu konuda da bazı sahtekarlıklar yapılabiliyor. Bu nedenle, yine tapu kayıtlarına bakarak, kiralayacağınız gayrimenkulün kapı numarası ve adresi ile sözleşmedeki kapı numarası ve adresinin uyuştuğunu tespit etmenizde yarar var.
Uzmanlara göre, apartmanın hidroforu, su deposunun hacmi, evin ısınma probleminin olup olmadığı ve her şeyden önemlisi yakıt ve genel giderler için aylık olarak ödenen meblağların ne tuttuğu konusunda yeterince bilgi alınması, mümkünse bu bilgilerin bir de apartmanın yöneticisi ile konuşulup teyit edilmesi gerekli. Eğer kiralanacak gayrimenkul bir site içerisindeki apartman dairesi veya villa ise, site yönetimi ile ön görüşme yapmak da yararlı olacaktır.
Uzmanlar, kiralama işi bir işyeri kiralama amacıyla yapılıyorsa, yapılması düşünülen iş için apartman sakinlerinden izin çıkıp çıkmayacağının, belediyeden izin alınması gerekip gerekmediğinin tespit edilmesinin gerekliliğinin altını çiziyor. Zira bu tür bir araştırma yapmadan işyeri amacıyla yapılan kiralamalar, apartman sakinlerinin itirazları sonucu hüsranla bitebiliyor. Uzmanlar, özellikle işyeri kiralanmasında, kiralanacak yerin kat irtifakındaki statüsünün iyice araştırılmasını tavsiye ediyor.
Kira sözleşmesinin detayları konusunda ise kiracının büyük bir titizlik göstermesi gerekiyor. Uzmanların ilk önerisi, kiralanacak gayrimenkulün elektrik, su ve varsa doğalgaz sayaçlarındaki rakamların mutlaka kira akti veya sözleşmesine yazılması. Böylece, hangi rakama kadar mal sahibinin, hangi rakamdan sonra kiracının sorumlu olduğu tespit edilmiş oluyor.
Ayrıca, kiralanan gayrimenkulün içi dikkatle gezilerek, gayrimenkulün hangi koşullarda teslim edildiğini, gayrimenkul ile birlikte teslim edilen muhteviyatın sağlam ve işler durumda olup olmadığını tespit etmek ve sözleşmeye eklemek, daha sonra kiracının zor durumda kalmasını önlüyor.
Kiralanacak gayrimenkul bir apartman dairesi ise ve apartmanın yönetim planında eğer belirlenmiş ise, kiracıya ve mal sahibine düşen gider ve ödemelerinin kira sözleşmesine geçirilmesinde, eğer böyle bir tespit yoksa bir mutabakat sağlanarak bunun da kira sözleşmesine yazılmasında büyük yarar var.
Eğer kiralanacak gayrimenkul için bir depozito veriliyorsa, bu depozito bedelinin mutlaka sözleşmeye yazdırılmasında ve mal sahibinin depozitoyu döviz cinsinden kabul etmesinin sağlanmasında da yarar var.
Uzmanlara göre, sözleşmenin ayrıntılı ve hukuki açıdan sağlam olmasına dikkat etmekte fayda var. Kira sözleşmesinin noter huzurunda yapılması ve mümkünse tapu kaydına bu konuyla ilgili şerh konması da çok önemli.
Uzmanlar, ikinci yıl için uygulanacak kira artış oranının önceden tespit edilerek kontrata yazılmasının ise kiracıyı mağduriyetten kurtaracağını vurguluyor; çünkü bir sonraki yıl için artış değerini tespitte ciddi sorunlar yaşanabiliyor.
Bütün bu işlemlerden sonra kiracının, mümkünse kirayı elden vermek yerine bankaya yatırmasında, işyeri ise stopajları yatırmayı unutmamasında yarar var. Elden yollanan ve kira kontratına işletilmeyen kira bedellerinin de ciddi sorunlar yaratabildiğini hatırlatan uzmanlar, banka dekontunun kiracıyı koruyan bir belge olduğunun unutulmaması gerektiğini ifade ediyor.