Göztepe Medical Park Hastane Kompleksi'nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr.Dr.Gökmen İyigün, yaz aylarında gebelerde daha çok ödem oluşabileceğini belirterek “Gebeler özellikle gebeliğin 3. ayından itibaren bol proteinli az tuzlu beslenmeli, mümkün olduğunca gebelik egzersizleri yapmalı, hiç değilse her gün bölünmüş zamanlarda 30-60 dakika yürüyüş yapmalıdır” diyor
Pek çok hamilenin sorunu olan ödem, yaz aylarında artan seyahatlerle birlikte artış gösteriyor. Göztepe Medical Park Hastane Kompleksi'nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr.Dr.Gökmen İyigün ödemin oluşumunu şöyle anlatıyor:
“Hamilelikle birlikte vücut sıvılarının dağılımı değişir ve artan kan hacmine bağlı kan sulanması ve sıvıyı kanda tutan proteinlerin nispi olarak azalması, diyette fazla tuz tüketilmesi, damar yatağından dokulara sıvı sızmasına ve buna bağlı kabaca dokularda sıvı birikmesi anlamına gelen ödem oluşur.”
Yaz aylarında gebelerde daha çok ödem görülmesini seyahatlere bağlayan İyigün, “Yaz aylarında artan ısı artışı damar geçirgenliğini arttırarak daha çok ödem oluşumuna sebep olabilir. Bu nedenle artan ısı ile pek çok gebelik bulgusu gibi ödemde de artış olabilir. Özellikle yaz aylarında artan seyahat isteği ve buna bağlı hem kara, hem havayolunda uzun süre hareketsiz kalınması ödem miktarını arttırır” diyor.
Ödemin nedenini bulmak önemlidir
Ödemin masum hamilelik ödemi olmasının dışında pek çok başka hastalığın da sinyali olabileceğini belirten Dr. İyigün, ödemin nedenlerini şöyle anlatıyor:
“Ödem nedenleri oldukça yaygındır. Hamilelikte görülen masum el ayak şişmelerinden ya da damar geçirgenlikleri fazla olan gün içinde yoğun ve oturarak çalışan insanlardaki fizyolojik şişliklerin dışında, kalp yetersizliği böbrek hastalıkları allerjik reaksiyonlar, sistemik hastalılar bir takım tümörler, beyin travması kan kayıpları, kansızlık gibi pek çok ciddi hastalık da ödem yapabilir. Aslında ödem bir bulgudur ve bu bulgunun kaynağını bulmak ise hekimin görevidir. Kalp hastalıklarında ödemin sebebi kalbin kanı pompalayaması ve kalbin alt kısmında karında yaygın şişliklerle seyreden sıvı toplanmasıdır. Böbrek hastalıklarında daha çok kanın ana proteini albumin kaçağından dolayı damardan sıvının tutulamayıp dokulara kaçması allerjik reaksiyonlarsa ise damar geçişinin artması ve damarın bir süzgeç gibi suyu dokulara kaçırmasıdır. Bu basit şişliklerden bir iki dakikada insanları şoka sokup öldürebilecek kadar ciddide olabilir. Gebelikte ise asıl sebep kanın sulanarak nispi protein eksikliği ve beslenmede az protein ve bol tuzlu beslenmedir. Ödem artışı gebede hareket kısıtlaması akciğer ve kalbi yüklenerek hareket ve dolaşım kısıtlılıkları yaparak başla rahatsızlıkları da tetikleyebilir. Bu nedenle ödemden çok ödemi ortaya çıkaran etmenlerle mücadele etmek ve onların etkilerinden hamileyi korumak gerekir.”
Ödemin hemen hemen tüm gebeliklerde görüleceğinin altını çizen Dr. İyigün, hangi durumda ödemin risk taşıyacağını şöyle anlatıyor:
“Ödem, özellikle üçüncü aydan sonra gebelik haftası ilerledikçe artar. Genellikle el ve ayaklarda şişlikler ayakkabıların ayağı sıkması yüzüklerin dar gelmesi, çorap ve dar giysilerin vücutta izler bırakması ile kendini gösterir. Tansiyon yüksek olmadıkça ve gebenin sistemik hastalıkları olmadığı sürece masumdur ve bol protein tüketmek tuz kısıtlama ve egzersiz yaparak rahatlanabilir.
Ancak el ve ayaklarda ödemle birlikte yüz göz kapaklarında da şişlikler oluyorsa beraberinde kulak çınlamaları gözde sinek uçuşmaları ve ense ağrıları oluyorsa bu ödeme tansiyon eşlik ediyor demektir. Böyle durumlarda tansiyon süratle ölçülmeli ve yüksek seyrediyorsa mutlaka bir hekime başvurmalıdır. Bu durum gebeliğe bağlı hipertansiyonla seyreden bebeğin ve annenin hayatını tehlikeye atabilecek kadar ağırlaşabilen preeklampsi hastalığının bulgusu olabilir. Preeklampsi çok erken haftalarda nadiren görülebilirse de özellikle 24. haftadan sonra, sıklıkla 28 haftadan sonra görülebilir ve tüm gebeler 24-28. haftadan sonra el ayak şişmelerine göz yüz şişmeleri ve kulak çınlaması gözde sinek uçuşmaları, ense ağrıları oluyorsa mutlaka hekim desteği almalıdırlar.”
Hamileler ödeme karşı neler yapmalıdır?
* Seyahatlerde molalarda sık sık yürüyüş yapmalıdır.
* Hafif ve az tuzlu beslenmelidir.
* Uygun olan araç içleri ve uçaklarda yürüyüş yapabilmeli ya da en azından oturdukları koltuklarda ayaklarını büküp uzatarak kan dolaşımını arttırıp ödem ve tromboz gibi dolaşım bozukluklarından korunmalıdırlar.
* Varis gibi dolaşım bozukluğu olanlar mutlaka varis çorabı kullanmalıdır.
* Dar ve sıkı kıyafetlerden kaçınmalıdırlar.
* Özellikle kalp ve böbrek hastası olanlar ve gebeliğe bağlı hipertansiyonu çıkan gebeler çok yakın hekim kontrolünde gebeliklerini sürdürmeli ve asla kontrollerini aksatmamalıdır.
* Kesinlikle ödem sökücü bitkisel yaklaşımlar ve ilaçlardan sakınmalıdırlar. Çünkü bu gibi durumlarda çok daha ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşabilirler.