Hamile olsun ya da olmasın, tüm kadınlar ergenlikten bir veya iki yıl önce başlayan menopozdan sonra biten bir vajinal akıntıya sahiptir. Tüm kadınlarda sağlıklı vajinal akıntı genellikle ince, berrak ve süt rengidir. Ve durum oldukça normal. Peki gebelikte akıntı durumuna nasıl yaklaşmalıyız? Hangi durumlarda doktora başvurmalıyız?
Hamilelik sürecinde tüm vücutta yaşanan değişikliklerden biri de bebeğin gelişimi ve doğumu için değişime uğrayan vajinadır. Hamilelik sırasında vulva dediğimiz dış cinsel organlarda yani dış dudaklar renk değişimine uğrayıp kahverengi lekelenmeler oluşur, vajina bağ dokusu ve damarlanmada artış sonucu yumuşar. Damarlanma ve damar dolgunluğunun artması ile vajina rengi koyulaşır, hücreler doğumun getireceği zorlanmayı karşılayabilmek amacıyla kalınlaşır, kas dokusu artar ve bağ dokusu esner.
Gebelik vajinanın çeşitli vajinal enfeksiyonlara yatkın olduğu bir zamandır. Hormonlardaki fizyolojik değişiklikler vajinal mikro ekolojik ortamı, vajinal mikro ekolojik sistemdeki mikroorganizmaların bileşimini ve oranını ve vajinanın pH değerini etkiler.
Ek olarak, hamilelik sırasında oluşan immün süpresyon, vücut bağışıklığını azaltır, böylece vulva ve vajende kandida enfeksiyonları ve Trichomonas vajinit enfeksiyonu gibi fırsatçı enfeksiyonlar artar, vajinal mikro ekosistemin hassas dengesi bozulur.
Hamilelikte akıntılar genellikle gebeliğe bağlı olan fizyolojik akıntılardır. Gebelikte artan östrojen hormonunun etkisinden dolayı vajinal akıntıda artış olması normaldir. Ancak her vajinal akıntı gebeliğe bağlı normal fizyolojik akıntı olmayabilir. Gebeliğe bağlı görülen normal akıntı kokusuz, beyaz akışkan kıvamda, ince bir akıntıdır, kaşıntıya sebep olmaz, vajina dış bölgesinde kaşıntı varsa enfeksiyona bağlı bir vajina iltihabı olabilir.
Hamilelikte vajinal akıntı su kesesinin erken açılması ile karışabilir mi?
Bazen özellikle gebeliğin son aylarında anne adayları su gelmesi ile akıntıyı karıştırabilirler. Su gelmesi gebelikte önemli ve acil durumlardan biridir. Bazen gebeler bunu akıntıdan ayırt edemeyebilirler.
Vajinal akıntı küçük miktarlarda ve belirsiz aralıkladır. Su gelişinde ise sürekli olarak amniyotik sıvı dışarı sızar, sızıntı gibi damla damla veya büyük ve dramatik bir fışkırtma olarak ortaya çıkabilir. Amniyotik sıvı genellikle berrak veya hafif sarımsı, sulu ve kokusuz veya biraz tatlı kokuludur. Su gelmesi şüphesinde acilen doktora başvurulması ve doğumun başlayıp başlamadığının anlaşılması gerekir.
Hamilelikte enfeksiyonların nedenleri mantarlar, bakteriler ve parazitlerdir.
Mantar enfeksiyonları- Candida Albicans; Halk arasında mantar olarak bilinen maya enfeksiyonu bol kaşıntılı, süt kesiği gibi peynir kıvamında ve kokusuz akıntı ile belirti vermektedir. Akıntı ile birlikte kaşıntı ve yanma gibi şikayetler de olur. Bazen gebelikte sık tekrarlayan, dirençli mantar enfeksiyonları yaşanabilir.
Bakteriyel vaginosis; Gri-beyaz renkte, bazen köpüklü kıvamda ve balık gibi kötü kokulu bir akıntı ile belirti vermektedir. Akıntı ilişki sırasında artabilir ve aynı zamanda ağrılı cinsel ilişki problemi yaşanabilir.
Trichomonas Vajiniti; Trikomonas vajiniti anne adaylarının %25 ‘inde vajinit etkeni olarak karşımıza çıkar. En sık belirtisi kötü kokulu, bol köpüklü, sarı renkli akıntıdır. Kaşıntı şikayeti de olabilir. Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olduğu için eş tedavisi de gerekir.
Hamilelikte vajinal enfeksiyonlar yukarıda belirtilen üç türden sadece biriyle olmayabilir, bunların birkaçı (miks enfeksiyon) bir arada olabilir.
Gebelikte antibiyotik kullanımı vajinal florayı bozup laktobasilleri azaltarak vajinal enfeksiyonların oluşumunu kolaylaştırır. Şeker hastalarında akıntı daha sık görülür. Gebelikte gebelik şekerinin kontrolü gerekir.
Bazen vajen veya serviks dediğimiz rahim ağzı kanserleri kötü kokulu veya kanlı akıntı ile belirti vermektedir. Hamilelikte en az bir kez normal jinekolojik muayene olunması ve smear testinin alınması ve kötü kokulu veya kanlı akıntı şikayetlerden herhangi birinin varlığında acilen doktora başvurulması gerekir.
Vajinal akıntı ve enfeksiyonlardan korunmak için en iyi hijyenin sağlanması gerekir. Vajinal bölgeye hava akışını azaltan sentetik naylon, renkli boyalı iç çamaşırları yerine beyaz saf pamuklu iç çamaşırlar kullanılmalı ve günde en az iki kez değiştirilmelidir.
Parfüm içeren renkli boyalı sabunlar, çamaşır deterjanları ve kumaş yumuşatıcıları kullanılması gerekir. Çamaşırlar deterjanla değil sabunla yıkanmalı ve kızgın ütüyle ütülenmedir.
Genital bölgenin kuru tutulması gereklidir. Nem kaşıntının artmasına neden olur.
Bakterilerin vajinaya girmesini önlemek için genital bölge temizliğinde önden arkaya doğru silme işlemi yapılmalıdır. Vajinanın içi su ile yıkanmamalıdır.
Düzenli el yıkama bakterilerin yayılmasının önüne geçer.
Prezervatif kullanımı vajinal akıntı ve enfeksiyonlara karşı korunmada faydalıdır.
Kasık ve genital bölgeyi sıkan, havalanmasını bozan ve tahriş eden sıkı kıyafetler yerine bol giysiler tercih edilmelidir.
Aşırı sıcak banyo suyu kullanmaktan kaçınmak gerekir. Vajina ve idrar yollarını tahriş edebilecek köpük banyosu veya diğer kokulu ürünler kullanılmamalıdır.
Hamilelikte şekerin mantar enfeksiyonlarına yatkınlığı artırması nedeniyle aşırı şekerli gıdalardan kaçınılması önemlidir.
Gebelikteki fizyolojik akıntı gebeliğin ilk aylarından itibaren başlar ve genellikle doğuma kadar devam eder. Önemli olan akıntının özelliklerini takip etmektir.
Normal vajinal akıntı miktarında artış olduğunda
Gebeyi rahatsız edici boyutlarda ise
Kokulu, yeşil, kahverengi, sarı veya pembe kırmızı lekelenme şeklinde ise
Koyu, peynir kıvamında veya pıhtı gibi olduğunda veya kan geldiğinde
Akıntının yanı sıra karın ağrısı ve ateş varsa
Akıntıya vulvada acı, kızarıklık, yanma ve kaşıntı eşlik ediyorsa
Sürekli ve şiddetli sulu akıntı varsa
Yakın zamanda amniyosentez yapıldı ve vajinal akıntıda artış olduysa (amniyotik sıvı sızıntısı belirtisi olabilir)
Prof. Dr. Nilgün Turhan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Web sitesi: http://www.nilgunturhan.com.tr/
Facebook: facebook/drnilgunturhan/
Instagram: instagram/drnilgunt