Kredi kartı ve vergi borcu gibi ödemelerin son ödeme tarihinde ilgili kuruma yatırılmaması durumunda gecikme faizi kavramı ortaya çıkar. Bu nedenle geciken anapara tutarı ve gecikme faizi gibi temel değerlerin yer aldığı gecikme zammı formülünün nasıl kullanıldığı açıklanmalıdır. Ancak vergi borcu ve kıdem tazminatı gibi ödemelerde gecikme faizi hesaplanırken dikkate alınması gereken farklı detaylar da vardır. Dolayısıyla gecikme zammının söz konusu ödemeye göre ayrı başlıklar altında açıklanması gerekir.
Yatırımdaki ertelemenin bir sonucu olarak uygulan gecikme faizi, banka ve kredi kartları ile kredilerde geçerli olabilir. Dolayısıyla kredi kartı gecikme faizi hesaplama işleminin nasıl yapıldığının açıklanması önemlidir. Bu işlemin anlaşılır kılınması için mutlaka kredi kartı gecikme faizi hesaplamasında kullanılan formülün temel parametrelerine değinilmelidir. Gecikme maliyeti ve zammı olarak da adlandırılan bu tutarın hesaplanması amacıyla kullanılan formülde gecikmeye konu olan anapara, gecikme faizi ve gün sayısı gibi değerler mevcuttur. Gecikme faizi hesaplama formülü:
Kolaylıkla uygulanabilen gecikme faizi hesaplama formülü, Excel’de oluşturulan bir tabloda da kullanılabilir. Excel’de gecikme faizi hesaplama formülü şu adımlarla oluşturulabilir:
Vergi gecikme zammının nasıl hesaplandığının araştırılmasının temel nedeni, bu borç ödenmediği zaman anapara tutarına kaç TL eklendiğinin merak edilmesidir. Dolayısıyla vergi gecikme zammının hesaplanması amacıyla hangi işlemlerin yapıldığı belirtilmelidir. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun kapsamında açıklanan vergi gecikme zammı hesaplamasında faiz oranı %2,5 olarak ele alınır. Yani gecikme zammının bu durumda aylık olarak hesaplandığı ve 1 aydan daha kısa olan dönemler için belli bir oran elde edildiği söylenebilir. Bu bağlamda vergi borcuna gecikmeye konu olan ay sayısı kadar %2,5 oranında faiz uygulandığı belirtilmelidir.
1 aydan daha kısa bir süre boyunca ödemesi geciktirilen vergi borçlarına, bu sürenin aya karşılık gelen oranı kadar faiz uygulanması söz konusudur. Bununla birlikte GİB gecikme faizi hesaplamasının net sonucunun görülebildiği bir platform olarak incelenebilir. Böylelikle son ödeme tarihinde ödemesi yapılmayan vergi borcuna kaç TL faiz uygulandığı görülebilir.
Kamuya bağlı olan kurum veya kuruluşlarda ya da özel sektörde çalışan bir birey, iş yerindeki çalışma hayatı sonlandıktan sonra kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Ancak kimi durumlarda bu süreç kafa karıştırıcı olabilir. Çünkü iş yerindeki çalışma hayatı sona eren bireyler, ilgili kurum veya kuruluşta çalıştıkları süreye yönelik olarak kaç TL kıdem tazminatı almaları gerektiğini saptama konusunda zorluk çekebilir. Bu kapsamda ilk olarak kıdem tazminatının iş yerine bağlı olarak hizmet sunan muhasebe çalışanları tarafından hesaplandığı hatırlatılmalıdır. Dolayısıyla kıdem tazminatı, iş yerinin ilgili departmanları tarafından hesaplanarak işçiye ödenir.
İş yerinden kıdem tazminatını alamayan ya da bu ödemeyi beklediğinden daha düşük bir tutarda aldığını düşünen kişiler yasal haklarını kullanabilir. Bu durumda bir avukata başvurularak kıdem tazminatının hesaplanmasının talep edilmesi mümkündür. Yine kıdem tazminatının tam olarak ödenmemesi durumunda bu tutara yasal olarak %9 oranında faiz uygulandığı söylenebilir. Kıdem tazminatı hesaplanırken kullanılan temel değerler ise işçinin son brüt maaşı ve iş yerinde görev aldığı yıl sayısıdır. Dolayısıyla kıdem tazminatının bu iki değerin çarpılması sonucunda elde edildiği belirtilmelidir.