Ön kesinti ve kaynaktan kesme gibi anlamlara gelen stopaj, temelde bir vergi ödeme yöntemi olarak bilinir. Bu vergi ödeme yöntemi sayesinde gelir ve şirket sahiplerinin devlete karşı olan yükümlülüklerini yerine getirmeleri mümkündür. Ancak gelir vergisi stopaj ödemesinin yapılması için hakim olunması gereken pek çok detay vardır. Bunlar arasında stopaj oranı, gelirin türü ve ödeme dönemleri gibi hususlar yer alır. Güncel stopaj oranı ve gelir türüyle miktarı gibi değerler bilindiğinde ise ön kesinti tutarı kolaylıkla hesaplanabilir.
Kaynaktan kesme ve ön kesinti anlamında kullanılan stopaj sözcüğü, ticaret alanında pek çok kişinin karşısına çıkan kavramlardandır. Bu kesinti bir tür vergi ödeme yoludur. Dolayısıyla şirket ve gelir sahiplerinin gelir vergisi stopajına yönelik olan temel kavramlara hakim olmalarında fayda vardır. Çünkü stopaj, gelir sahibinin kazancını tahsil etmeden önce vergi dairesine yaptığı ödemedir.
İşverenler, ev sahipleri, hurda mal alım satımı yapanlar, serbest meslek çalışanları ve daha pek çok kişinin gelir vergisi stopajı ödemesi gerekebilir. Ancak stopaj oranı söz konusu olduğunda net bir tutardan söz edilmesi mümkün değildir. Çünkü stopaj oranları devlet tarafından belirlenirken her yıl güncellenir. Bu doğrultuda ilk olarak "Gelir stopaj vergisi nedir?" diyenler için söz edilen ön kesintinin önemli özellikleri:
Devlet tarafından belirlenen stopaj oranları, farklı gelir türlerine yöneliktir. Dolayısıyla gelir vergisi stopajı ödenirken, kazanç üzerinden yüzde kaç oranında kesinti yapılacağı bilinmelidir. Yani gelir vergisi stopajını ödemekle yükümlü olan kişiler, yasalarla belirlenen oranlara göre hesaplanan ön kesinti tutarını vergi dairesine yatırmalıdır. Ödemenin hangi tarihte yapılacağı ise stopaj vergisinin hangi gelir türüyle ilişkili olduğuna göre değişebilir. Bu durumda aylık veya 3 aylık ödeme yapan kişilerin farklı periyotlarda stopaj kesintisini vergi dairesine yatırmaları mümkündür.
Stopaj kesintisinin devlet tarafından belirlenen oranlara uygun olarak yapılması gerektiği bilinir. Dolayısıyla farklı gelir türlerinin stopaj oranlarının değişiklik gösterebildiği unutulmamalıdır. Bu bağlamda bir stopaj hesaplamasının yapılması amacıyla ilk olarak ön kesinti oranının öğrenilmesi gerektiği söylenebilir. Nitekim güncel stopaj oranı öğrenildikten sonra bu değerin ön kesinti hesaplama formülüne yerleştirilmesi mümkün olur. Yine gelir vergisi stopaj hesaplaması yapılırken mevcut gelir miktarının formüle eklenmesi gerekir. Söz edilen bu iki temel değerin bilinmesi durumunda ise genelde tek bir işlemle gelir vergisi stopaj miktarı hesaplanabilir. Bu açıklamalar çerçevesinde gelir vergisi stopaj hesaplama formülü:
Gelir miktarı ve stopaj oranı gibi değerler belli olduğu takdirde ön kesinti tutarının hesaplanması oldukça kolaydır. Bu bağlamda stopaj ödemelerine yönelik olan taksit sayısı, ödeme dönemi ve ön kesinti oranının sınırları gibi hususlara dikkat edilmesi gerektiği söylenebilir. Stopaj ödemesine yönelik olan bu gibi detaylar bilindiği zaman ön kesinti tutarının kolay bir şekilde hesaplanması ve vergi dairesine yatırılması mümkündür. Gelir vergisi stopaj hesaplamasının nasıl yapıldığı ise bu işleme dair bir örnek sunulmasıyla anlaşılır kılınabilir. Bu bağlamda bir işveren için geçerli olabilen gelir vergisi stopaj hesaplama örneği: