Dilimizde her kelime birden fazla anlama sahiptir. Farklı alanlarda farklı şekilde kullanılabilir. Bu nedenle her kelimenin eş anlamlı kelimeleri de birden fazla olabilir. Gerek eş anlamlısı olan kelimeler de çeşitlilik gösterir. Lazım, icap gibi kelimeler gerek yerine cümle içinde kullanılabilir.
Bir şeyin, kişinin veya durumun gerekliliğini, lazımlığını belirtmek gerektiği zamanlarda gerek kelimesi kullanılır. İsim ya da sıfat türünde olabilir. Kullanım amacına göre aynı anlamdaki eş anlamlı sözcük onun yerine geçebilir.
Türk Dil Kurumu gerek kelimesi için isim ve sıfat türünde iki farklı tanım yapmıştır. Bu tanımlar ve tanımlar için verilen bazı örnek cümleler şu şekildedir:
İsim olarak icap demektir.
Örnek cümle:
"Vaziyeti bir bütün halinde ve bir anda kestirdikten sonra anların gereklerine göre davranırım. (Necip Fazıl Kısakürek)"
Lüzum, icap, beklenen gibi gelimeler gerek yerine kullanılabilir.
Bir kelimenin anlamını pekiştirmenin en iyi yolu o kelimeyi cümle içinde kullanmaktır. Bu yöntem sayesinde o kelimenin yerine hangi eş anlamlı kelimenin koyulabileceği de doğru olarak anlaşılır.
Türkçe'deki birçok kelimenin farklı anlamları bulunur. O kelime cümlenin içinde hangi anlamında kullanılıyorsa cümlenin bütününe bakarak o anlam tespit edilir. Böylece yerine kullanılacak eş anlamlı kelime de doğru seçilir.
Gereğin eş anlamlısı olan kelimeler ve gerek kelimesi kullanılarak kurulmuş bazı örnek cümleler şunlardır: