Kirada yüzde 25 zam sınırlaması uygulaması yakın bir zamanda kalktı. TÜFE'ye göre zam yapılmaya başlanınca eski kiracılarla piyasadaki rayiç kiralar arasında fark arttı. Eski kiracı olan vatandaşlar ise 5’inci yılın ardından ev sahipleri kiranın düşük kaldığını gerekçe göstererek geriye dönük kira talep edip edemeyeceğini merak ediyordu. Konuyla ilgili uzmanlar açıklama yaptı.
Milliyet'in özel haberinde, Türkiye Arabulucular ve Arabuluculuk Merkezleri (TURAMEP) Sözcüsü Dr. Umut Metin ve Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı açıklamalarda bulundu.
Özelmacıklı, kira tespit davasının açılması için borçlar kanununu çerçevesinde bazı şartların olduğunu belirtti ve, "Bu şartlardan bir tanesi kira bedeliyle ilgili herhangi bir anlaşmazlık olmasa da 5 yıldan uzun süreli olan kira sözleşmelerinde kira bedelinin hakim tarafından belirlenebilmesi kanunen kabul edilmiştir ifadelerini kullandı.
Sadece internet üzerinde bulunan ilanlar için hakimin emsal karar alamadığını belirten Özelmacıklı, altıncı yıl için kira artış oranını taraflar kendileri belirlemeden doğrudan bunu dava konusu yapabileceğini aktardı. Özelmacıklı, kira kontratının bitmeden dava açılması gerektiğinin altını çizerek, "Buna ilişkin ihtarnameler süresinde çekilmeli, dava açtıktan sonraki süre ile dava sonuçlanana kadar geçen süre içerisinde taraflar açısından hakimin belirlediği kısım geçerlidir" cümlelerini kurdu.
Özelmacıklı, kontrat yenileme süresinden sonra açılan davaların nasıl işlediğini şu şekilde aktardı:
"Ev sahibi davayı kontrat yenileme süresinden sonra açtıysa kira tespiti yeni dönem itibarıyla geçerli olur. Burada sürelere dikkat etmek lazım. Her zaman geçmiş döneme ilişkin bir kira talep edilmez. Kira tespit davası açıldığı tarihten sonraki kiraları kapsar. Bunun geçerli olması için yenilenme döneminden önce ilgili ihtarnamenin çekilmesi ve ilgili davanın açılması gerekir. Süreler ve zaman aralıkları hukuki olarak doğru mütalaa edilmelidir"
Kira tespit davaları için bir süre olduğunu belirten Özelmacıklı, "Kendi aralarında yazdıkları kontratta TÜFE’nin son 12 aylık ortalamasına göre artışlar yapılıyor. 5 yıl öncesinde uyarlama davası açılsa da aslında daha çok sürecin tespit davaları ile ilerlediğini söylemek mümkün. Uyarlama davaları da bu kapsamda değerlendirilebiliyor" diyerek sözlerini noktaladı.
Metin, kira tespit davalarında zorunlu arabuluculuk sürecinin olduğunu ifade etti ve, "Arabuluculuk toplamda en fazla 4 haftada tamamlanır. Arabuluculukta anlaşma olursa zaten davaya gerek kalmaz. Kira bedelinde taraflarca anlaşılmış olur. Ancak taraflar arabulucu huzurunda anlaşmaya varamaz ise açılması muhtemel bir kira tespit davasının 2 yılı yerel mahkemelerde, 2 yılı üst mahkemelerde olmak üzere 4 yılı bulması olasıdır" diyerek davanın işleyişi süreci hakkında bilgi verdi.
Metin, dava açıldıktan sonra davanın sonuçlanma tarihine kadar mahkemenin tespit ettiği yeni kira bedeli kapsamında oluşan tüm farklar kiracıdan talep edilebileceğini aktardı.
Metin, oluşan fiyat farkının ödeneceği miktarın faize tabi olmadığını belirtti ve şu cümleleri kurdu:
"Yeni kira bedeli mahkemece tespit edildiğinden 2024 yılında 2020 yılının aylık kira bedeli belirlendiğinden, kiracının oluşan farklara ilişkin geçmişe yönelik bir faiz ödeme yükümü yoktur. Kiracı ancak 2024 yılı Ağustos ayından sonra ödemede gecikirse, bu tarihten sonra faiz işler. Yani geçmiş yıllar için kira farkı sorumluluğu faizlendirilmez"
Arabulucuğun bu konu hakkında iyi bir yöntem olduğunu belirten Metin, "Hem uzun süren davaların yarattığı belirsizlik hem de kira farkının faizsiz oluşu dikkate alındığında, toplum için arabuluculuğun, yeni kira bedeli belirlenirken de en doğru uyuşmazlık çözüm yöntemi olduğu kanaatindeyim” dedi.