Rusya ile Ukrayna savaşın eğişinde yer alırken, son dakika gelişmeleri tüm dünyada yakından talip ediliyor. İki ülke arasındaki olası savaşın en çok Türkiye’yi nasıl etkileyeceği tartışılıyor. Gıdadan, turizme, taşımacılıktan inşaata kadar birçok sektörde endişe hakim. Ukrayna’da yaşanan kriz ülkede faaliyet gösteren birçok Türk şirketi için de risk yaratırken, Almanya’nın Kuzey Akım-2’nin durdurulduğunu açıklaması, ardından Rusya’nın karşılık olarak doğal gaz fiyatlarında 2 bin Euro seviyesini işaret etmesi enerji krizini de körüklüyor. Restleşmenin Türkiye’yi önümüzdeki kış etkileyebileceği belirtiliyor.
Türkiye’nin 2021 yılında Rusya’ya ihracatı 5,29 milyar dolar, bu ülkeden ithalatı 27,6 milyar dolar oldu. Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracatı ise 2021’de 2,6 milyar dolar, bu ülkeden ithalatı ise 4,4 milyar dolar. 2021’de Türkiye en çok turist gönderen ülke yine Rusya olurken, yaklaşık 4,7 milyon Rus turist geçen yıl Türkiye’yi ziyaret etti. Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen 3’üncü ülke ise Ukrayna… Geçen yıl Ukrayna’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı 2,06 milyon olarak kayıtlara geçti.
DEİK Türkiye-Avrasya İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Ruşen Çetin, bölgedeki gelişmeleri ve Türkiye’ye olası etkilerini Dünya Gazetesi’ne değerlendirdi. Bölgedeki gerginliğin dengeleri sarsacağını söyleyen Çetin, Ukrayna Grivnası’nda değer kaybının devam ettiğini, borsadaki yabancıların büyük kısmının çıktığını; Rusya tarafında da petrol fiyatlarının 88 dolar seviyelerinden 99 dolara çıktığını, gaz fiyatlarının da yükseldiğini vurgulayarak, “İki taraf için de iyi olmayan bir durum. Ancak Ukrayna muhakkak ki daha fazla etkileniyor” dedi.
Gerginliğin tırmanması halinde turizm, havacılık, inşaat/müteahhitlik, gıda sektörlerinin olumsuz etkileneceğini söyleyen Çetin, “Ukrayna bizim için oldukça önemli bir ülke. İki ülkenin 7,4 milyar dolar ticaret hacmi var, 3 milyar dolar ihracat yaptık, 4,4 milyar ithalatımız var. Bu devam ediyor. Ancak bölgedeki gerginlikten dolayı karşılıklı iş hacmimizde bir miktar düşüş olabilir. Turist sayısı da etkilenebilir. Ukraynalı turist sayısı geçen yıl 2 milyondu. Rusya da Türkiye’nin büyük turizm partneri. Türkiye turizm gelirlerinin yüzde 10’unu Rusya’dan elde ediyor. Dolayısıyla bu iki taraftan da bize sıkıntı yaşatır” diye konuştu.
Çetin, “şu an için” Ukrayna ile ticari faaliyetlerde sıkıntı olmadığını da sözlerine ekledi.
Uluslararası Türkiye Ukrayna İş İnsanları Derneği (TUİD) Başkanı Burak Pehlivan, Soğuk Savaş’tan bu yana uluslararası sistem için en kritik saatlerin yaşandığı bir süreçten geçildiğini belirterek, “Savaşın en büyük kaybedeni coğrafyamız olur. Olası bir savaştan Ukrayna ve Rusya’dan sonra açık ara en büyük zararı Türkiye görür” ifadelerini kullandı.
İş dünyasının sürecin korkulan senaryolara evrilmeden çözülmesini ümit ettiğini kaydeden Pehlivan, “Ukrayna Türkiye’nin hem komşusu hem stratejik partneri. Burada 4,5 milyar doların üzerinde Türk yatırımı var. 700’ün üzerinden firmamız faaliyet gösteriyor. Türk işletmeler burada 30 binin üzerinde bir istihdam yaratıyor. Geçen yıl Türk müteahhitler burada 2 milyar dolara yakın iş aldı. 2,5 milyar doların üzerinde de devam eden iş var. Türkiye’ye en çok turist gönderen 3’üncü ülke Ukrayna. Aynı zamanda gıda ithalatımızın yaklaşık yüzde 40’ını bu iki ülkeden yapıyoruz. Tüm bu parametreleri ortaya koyduğumuzda burada yaşanacak bir sıkıntının ülkemize dalga dalga gelecek çok ciddi etkileri olur” şeklinde konuştu.
Pehlivan “şu an için” Ukrayna’da devam eden projelerde, ticari faaliyetlerde ve bankacılık sisteminde sorun olmadığını sözlerine ekledi.
Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (GETOB) Başkanı ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Bülent Bülbüloğlu, son birkaç yıldır Rusya ve Ukrayna’nın turizmin önemli ana kaynak pazarlarından olduğunu vurguladı.
İki ülke arasındaki gerginliğin uzun sürmesi ve hava trafiğinin kapanması durumunda turizm sektörünün darbe alacağını belirten Bülbüloğlu, “Rusya’dan 5 milyon turist geldi. Bu yıl üzerine çıkarma hedefimiz vardı. Ukrayna tarafında her halükârda 1 milyonluk bir turist kaybımız olacak, ekonomik olarak da zayıflayabilir. Rusya’da daha büyük kayıp olabilir. Biz sezona kadar sürmesini beklemiyoruz. Ancak kötü senaryoda bu iki ülkeden 4-5 milyon turist kaybımız olabilir. Bu da 5 milyar dolarlık gelir kaybı yaratır. Çünkü bu iki ülkedeki kayıplar turizmde dengeleri de bozar. Diğer pazarlarda da fiyatlarımızı düşürmek zorunda kalırız. Savaş ortamında arz-talep dengesi bozulduğunda iyi bir sezon geçirmek mümkün olmaz. Bu yıla da umutla başlamıştık ama 5 yıldır toparlanamayan turizm sektörü zor durumda kalır. Ancak biz yaz sezonuna kadar gerginliğin çözüleceğini umut ediyoruz” değerlendirmesini yaptı.
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Başkanı Yavuz Eroğlu, Rusya-Ukrayna arasında yaşanacak olası bir savaşın, petrol arzında aksaklıklara yol açabileceğini söylerken, “Bizim hammaddemiz petrolle bağlantılı olduğu için, ilk etapta dikkat çeken risk petrol fiyatlarındaki istikrarsızlık olacaktır. Şu an krizin boyutu nerelere gider bilemeyiz ancak böyle durumlarda genelde petrolde olası bir arz sıkıntısının gündeme gelmesi, zaten çok yüksek olan hammaddemizin bir miktar daha artmasına neden olabilir. İlerleyen süreçte o ülkelere mal alışverişimiz de etkilenebilir” ifadelerini kullandı.
Türk Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, iki ülke arasında gelişen bu sürecin Türk inşaat sektörünü olumsuz etkilemesine kesin gözüyle bakıyor. Eren, “Ukrayna son 10 yıl içinde gittikçe daha fazla iş aldığımız bir pazar olmuştu. Siyasi ilişkiler bizim orda daha fazla iş almamızı sağladı. Şirketlerimizin Ukrayna’nın her yerinde şantiyeleri var. Teklif hazırlayanlar ve ihaleye girenler var. Bu nedenle endişe başladı. Umarım sağduyu ağır basar” diye konuştu.
Ayrıca Rusya ve Ukrayna’dan gelen turistlerin kaldığı sahil bölgelerindeki otellerin büyük kısmını yine Müteahhitler Birliği üyesi firmaların işlettiğini belirten Eren, “Pandemide otellerimiz kapalıydı. Bu yıl açılacak diye düşünürken olası savaş hali hem Avrupalıların seyahatlerini azaltacak hem de zaten çok önemli misafir kaynağımız olan Rusya ve Ukrayna’yı da etkileyecek. Böyle bakınca güzel bir tablo ortaya çıkmıyor” diye konuştu.