Pandemi ardından Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş sonrasında tarımsal emtia fiyatlarında arttı. Bu yıl lojistik kaygıların tetiklediği gıda krizinin 2023’te üretimdeki düşüş kaynaklı yeni bir krize dönüşebileceği ifade edildi. Avrupa, ABD ve Brezilya’daki şiddetli kuraklıklar ve gübre fiyatlarındaki artışın üretimi frenleyerek yeni bir gıda darboğazını tetikleyebileceği kaydedildi. Danışmanlık firması McKinsey bir sonraki gıda krizinin 2007-2008 ve 2010-2011 arasındakilerden daha kötü olabileceği uyarısı yapıyor.
Dünya’da yer alan haberde yükselen gübre fiyatları ise tarım için risk oluşturmaya devam ediyor. Bloomberg'in Yeşil Pazarlar servisine göre, yaygın bir azotlu gübre olan üre fiyatları bir yıl öncesine göre iki katından fazla arttı. Sonuç olarak, dünyanın dört bir yanındaki çiftçiler daha az gübre kullanıyor. Uluslararası Gübre Derneği (IFA) daha yüksek fiyatla karşı karşıya kalan çiftçilerin gelecek sezon küresel gübre kullanımını yüzde 7'ye kadar azaltabileceği konusunda uyarıyor. Bu da tarımsal üretimi frenleme riski yaratıyor.
McKinsey raporunda, "Gübre kıtlığı ve gübre fiyatlarındaki yüksek fiyatların, Brezilya gibi büyük ölçüde gübre ithalatına bağlı olan ülkelerde de verimi düşürmesi bekleniyor. Bu, muhtemelen dünya pazarındaki tahıl hacmini daha da azaltacaktır” deniliyor.
Sadece temmuz ayında Avrupa'da 10 gübre fabrikası üretimini düşürdü ya da kapandı. Danışmanlık firması CRU, bölgenin şu anda en az yüzde 25 oranında azalmış olan nitrojen kapasitesi miktarının daha da düşeceği uyarısı yapıyor.
Gübre üreticileri Yara International , K+S, Borealisve Fertiglobe de yakın zamanda Avrupa genelinde daha fazla üretim kesintisi konusunda uyardılar. İngiltere'nin önde gelen gübre üreticilerinden CF Fertilisers UK, yüksek doğalgaz ve karbon fiyatları nedeniyle Billingham fabrikasında amonyum üretimini geçici olarak durduracağı duyurdu. Avrupa'da Group Azoty ve PKN Orlen'in Anwil fabrikasında da amonyum ve nitrojen üretimi yüksek doğal gaz fiyatları nedeniyle azaltılmış durumda.
Karar’da yer alan haberde ise CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanlığınca bir yılda yüzde 342 artığını belirtiği gübrede Avrupa’daki doğal gaz fiyat artışı ile yeni bir fiyat yükseliş dalgası oluşabileceği uyarısında bulundu.
Gürer, gübre fiyatlarındaki artışın dolandırıcı ve sahtekarları da harekete geçirdiğini belirterek, Edirne, Manisa, İzmir, Tokat, Antalya, Denizli, Elazığ’ı ve Niğde gibi illerde sahte gübre olaylarının yaşandığını hatırlattı. Üreticileri dikkatli olmaları konusunda uyaran Gürer, yetkililerin de bu konuda denetim ve kontrollerini sıklaştırması gerektiğine işaret etti.
Ömer Fethi Gürer, Niğde’de 17 üreticinin ihbarı üzerine sahte gübre olaylarıyla ilgili 9 kişinin gözaltına alındığını, önümüzdeki dönemlerde de sahte gübre olaylarının artma ihtimalinin bulunduğunu belirtti.
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, önümüzdeki dönemlerde gübre konusunda çiftçiyi sübvanse edecek desteklerin verilmesi gerektiğini de ifade ederek, gübrenin yarısını devlet, yarısını da çiftçinin karşılayacağı bir uygulamanın hayata geçirilmesini istedi. Gürer, Gübresiz ekim gıda da krizi tetikler, verim ve rekoltenin düşmesi gıda güvenliği ve gıdaya erişim noktasında ciddi sorunlara yol açabilir” diye konuştu.