Gölcük Belediye Başkanı: Bir Kişi Depremden, Diğerleri Çürük Binalardan Öldü

Mustafa BAĞDİKEN-Ergün AYAZ/GÖLCÜK Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük İlçesi olan, 17 Ağustos 1999 tarihinde sabaha karşı saat 03.02'de meydana gelen Richter ölçeğine göre 7.4 büyüklüğündeki deprem, Kocaeli'nin yanı sıra Sakarya, Bolu, Düzce, Yalova, İstanbul, Bursa, Eskişehir illerini de etkilemişti. Bu büyük felakette resmi kayıtlara göre yaklaşık 6 bini merkez üssü Gölcük İlçesi'nde olmak üzere Kocaeli'nde 9 bin 477, Sakarya'da 3 bin 891, Yalova'da 2 bin 504, İstanbul'da 981, Bolu'da 270, Bursa'da 268, Eskişehir'de 86 ve Zonguldak il sınırı içinde de 3 kişi olmak üzere toplam 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti. Depremin ilk dalgasında 133 bin 683 bina çöktü, 23 bin 781 kişi yaralandı, 505 kişi sakat kaldı. Depremde 285 bin 211 konut, 42.902 işyeri hasar görürken, yaklaşık 600 bin kişi de evsiz kaldı. Bölgede yaşayan yaklaşık16 milyon insan, depremden direkt veya dolaylı etkilendi.
ANMA ETKİNLİKLERİ
Deprem kurbanları, 16 Ağustos Pazar akşamı depremin merkez üssü Gölcük ile depremden etkilenen diğer yerleşim birimlerinde anılacak. Gölcük'te Kavaklı Mahallesi sahilinde Pazar akşamı saat 21.00'de başlayacak anma etkinliklerine, daha önce Kandilli Rasathanesi müdürlüğü görevinde de bulunan ve her yıl buradaki törenlere katılan Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Gülay Barbarosoğlu, Kandilli Rasathanesi deprem Araştırma Merkezi yetkilileri, bilim adamları, yerel yöneticiler ve çok sayıda kişi katılacak. Konuşmalarla devam edecek olan anma etkinlikleri, saat 03.02'de deprem kurbanları anısına Deprem Anısı önünden denize çelenk bırakılmasıyla son bulacak.
DEPREM 1 KİŞİYİ ÖLDÜRDÜ
Depremin merkez üssü olan ve yaklaşık 6 bin kişiyle en fazla can kaybı görülen yerleşim birimi olan Gölcük İlçesi'nin Belediye Başkanı Mehmet Ellibeş, aradan geçen 16 yıla rağmen bu büyük felaketi unutmanın mümkün olmadığını söyledi. Bu bölgenin, Türkiye'nin en tehlikeli fay hattı üzerinde olduğunu, binaların da buna göre yapılması gerektiğini söyleyen Mehmet Ellibeş, öncelikle 'Deprem dede' olarak da bilinen, yaşama veda eden Prof.Dr. Ahmet Mete Işıkara'nın "Deprem sadece 1 kişiyi öldürdü" sözlerini hatırlatarak bunun nedenini de şöyle anlattı:
BEKÇİ FAY KIRIĞININ İÇİNE DÜŞTÜ
"Rahmetli Işıkara şunu ifade etmek istiyordu; 'İnsanları deprem değil binalar öldürdü.' Bu bir gerçek. Sayın Işıkara'nın ifade ettiği şudur. O günlerde inşaat halinde olan Ford Gölcük Fabrikası'nın hemen kuzeyinde geçen giriş kapısının bulurnduğu yerden fay hattı geçiyor. Bu fay hattında kırılma sonucu zemin iki metrelik çökme oldu. Çöküntü sırasında toprak yarıldı ve nöbet tutan gece bekçisi bu kırığın içine düştü. Depremin yol açtığı ölüm budur. Aynı şekilde Kavaklı sahilinde belediyemizin yüzme havuzunda görev yapan bir arkadaşımız da kara parçasının denize göçmesiyle suyun altında vefat etti. Diğer vatandaşlarımızı ise çürük binalar öldürdü."
GÖLCÜK'TE 12 BİN 500 BİNA YIKILDI
Depremi kendisi de yaşayan Mehmet Ellibeş, merkez üssünün Gölcük olması nedeniyle ilçenin üst ve altyapısının tamamen tahrip olduğunu, 6 bin kişinin yaşamını yitirdiğini hatırlatırken, şunları söyledi:
"Biz o günü unutmak istemiyoruz. O güne bağlı yaşayarak değil de, o günden alacağımız ders ile geleceğimizi şekillendirmenin arzusu içersinde olduk. Gölcük'te depremin hemen akabinde yapılan tespitlerin ciddi ve sağlıklı bir tespit olmadığı gerçek. Geçen sürede yapılan istatistiklerde 12 bin 500 civarında bağımsız binanın yıkıldığı ve 3 bine yakın işyerinin de yıkılıp kullanılmaz hale geldiği tespit edilmişti. D-130 Karayolu Gölcük'ü ikiye bölüyor. d-130'un Kuzey'e bakan bölümü alüvyon zeminden oluşuyor. Depremde en çok yıkım bu bölgede oldu. Sahil kesiminde 2 metreye yaklaşan çökmeler meydana geldi. Bunun sonucunda deniz sularının karaya doğru 150-200 metre geldiğini de yaşadık. Rıhtımın ortadan kalkmasıyla önemli kara parçaları denize gitti. Yeni yapılanma sürecinde denizin bizden aldığı kara parçalarını bıraktık ve kıyı kenar çizgisini takip eden yapılanmayla yeniden yapılanmaya gittik. O bölgeleri rekraasyon bölgesi yaptık ve yapılaşmaya izin vermedik. Ders alarak yeniden yapılanmayı sağladık. Deprem sonrası tüm Kocaeli'nin parsel bazında zemin etüdü yapıldı. Planlamaya göre yeni ruhsat izni verildi. İnşaatları hem belediye ekiplerimiz hem de bakanlığın yetkilendirdiği yapı denetim bürolarının denetimleri içersinde yapılıyor."
HALA FAZLA KAT İSTEYENLER VAR
Belediye Başkanı Mehmet Ellibeş, şu anda ilçede yeni binalara en fazla 3-5 kata kadar izin verildiğini, felakete rağmen daha fazla kat isteminde bulunlar olduğunu belirterek şöyle devam etti:
"Bataklığın göbeğine bile gökdelen yapabilirsiniz. Teknik, imar buna müsait. Siz bu tekniğe göre bu yapıyı yapabilecek ekonomik güce ve teknik kapasiteye sahipseniz bu mümkün. 'Bundan sonra deprem olsa da zarar görmeyiz' düşüncesi yanlış. İnsanları deprem değil binalar öldürüyor. kimse bize gelip fazla kat talebinde bulunmasın. Deprem yönetmeliği uygun yapıların yapılabilmesi, uygulamada, inşaatında yönetmeliğine uygun yapılmasında çok katlı binaların yapılmasında korkulacak birşey yok. Gölcük olarak biz korktuk. Çok katlı binalara çok ilgi yok. Gölcük'te parsel bazında çok katlı yapılar yapılması değil, depremden önce varolan bina stoklarının bulunduğu bölgelerden başlamak üzere kentsel dönüşümün yorgun binaların yıkılarak yerine yeni binaların yapılması beklentisi içersindeyiz."